«Егемен Қазақстан».//Егемен Қазақстан .-2013.-13 қыркүйек.- 3 б

Осы QS World University Rankings агенттігі университеттердің рейтингтерін анықтау барысында жұмыс берушілердің пікірлері, қызметкерлер мен білім алушылардың ғылыми еңбектеріне сілтеме жасау көрсеткіштері, университетте жүргізіліп жатқан ғылыми-зерттеу жұмыстарының жалпы деңгейі ескеріледі. Сонымен қатар, профессор-оқытушылар құрамының студенттер санына қатынасы деңгейі, басқа елдерден келген оқытушылар мен студенттер үлесі де бағаланады.

Қазақстанның жетекші жоғары оқу орындарының бірі Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті білім беру сапасын қамтамасыз ету жөніндегі Тәуелсіз қазақстандық агенттігінің (IQAA-НКАОКО) ұлттық рейтингіне сәйкес 1-орынды екі жыл қатарынан иеленді. Ғылыми-зерттеу институттарын, ғылыми орталықтар мен зертханаларды, біліктілікті жетілдіру институттары мен түрлі мемлекеттердің мәдени білім беру орталықтарын қамтыған оқу орны Президенттің «Алтын сапа» сыйлығын «Қызмет көрсететін үздік кәсіпорын» аталымы бойынша алған болатын.

Қазір университет 2020 жылға дейінгі даму стратегиясын әзірлеу барысында өз міндетін анықтады. Елдің индустриялық-инновациялық дамуына үлес қоссақ деген ниетпен «жасыл технология» немесе баламалы энергетиканы дамытуға арналған ғылыми зерттеулерге көңіл бөлуде. Күннен алатын электр энергиясы генерациясын жүзеге асыру жобасын Германия компанияларымен бірлесіп жасап жатыр.

Спустя десять лет Усть-Каменогорск вновь будет принимать участников международной конференции «Вычислительные и информационные технологии в науке, технике и образовании» («ВИТ-2013»). И вполне закономерно, что столь значимое для мирового сообщества событие скоро состоится именно в Восточно-Казахстанском государственном техническом университете им. Д. Серикбаева.

В числе организаторов форума – ведущие отечественные вузы, а также Сибирское отделение Российской академии наук, с которым ВКГТУ связывают многие годы плодотворного сотрудничества. Директор института вычислительных технологий СО РАН, академик, доктор физико-математических наук Юрий Шокин считает, что стремление ученых разных стран мира к объединению усилий – одна из составляющих стремительно развивающегося научно-технического прогресса, который лежит в основе глобального процесса информатизации всех сфер жизни нашего общества.

– В нынешнем году встреча ведущих отечественных и зарубежных специалистов позволит обсудить имеющиеся проблемы и обменяться опытом использования информационно-вычислительных технологий в различных областях науки, техники и образования, – говорит Юрий Шокин. – Задачи математического моделирования тесно завязаны на вычислительные технологии и компьютерные системы, а эффективность их применения для решения практических и фундаментальных задач напрямую зависит от того, какие компьютеры, программы и алгоритмы и, наконец, какие методы будут использоваться в названных сферах.

По мнению Юрия Шокина, крепкие связи в области математики, информатики и вычислительных технологий, существующие сегодня между научными школами России и Казахстана, имеют неоценимое значение в продвижении разработок ученых, повышении уровня подготовки молодых кадров.

– Участие в форумах по вычислительно-информационным технологиям, которые проводятся в нашей стране с 2002 года, стало традиционным и для таких государств, как Россия, Швеция, Турция, Германия, Словения, Азербайджан, Узбекистан, Кыргызстан, Сербия и другие. Конференция, получившая в свое время межгосударственный статус и научное признание ученых международного уровня, позволит оценить потенциал казахстанской науки, наметить пути дальнейшего сотрудничества ученых планеты, – считает академик директор НИИ математики и механики КазНУ им. Аль-Фараби Наргозы Данаев.

В программе «ВИТ-2013» прозвучат доклады и выступления ученых по вычислительным, информационным и телекоммуникационным технологиям, вычислительной математике, состоится презентация важных инновационных разработок. Широкий спектр проблем, которые предстоит обсудить на конференции, затрагивает как чисто теоретические аспекты, так и практическое применение результатов научных исследований, внедрение разработок ученых на производстве.

По итогам работы форума будут определены стратегические направления развития вычислительных и информационных технологий на ближайшее десятилетие. Не случаен и выбор места его проведения, поскольку Восточно-Казахстанский государственный технический университет им. Д. Серикбаева занимает ведущие позиции в подготовке высококвалифицированных кадров в области информационных и вычислительных технологий, проведении серьезных научных исследований.

В последние годы ученые вуза работают над целым рядом научных исследований в рамках грантовых проектов и хоздоговорных научно-исследовательских работ по вычислительной математике, разработке информационных технологий и инструментальных средств, их поддержки для различных сфер практического применения. В университете разработана архитектура информационной системы образовательной статистики, клиентская часть которой представляет собой специализированный веб-сайт, обеспечивающий защищенный персонифицированный доступ пользователей к базе данных. Исследования ведутся в рамках грантового проекта «Создание инфраструктуры образовательной статистики, мониторинга и оценки качества знаний в системе образования РК».

Представляет интерес разработка авторской программы по обучению средствами мультимедиа профессиональному английскому языку студентов IT-специальностей, владеющих государственным и русским языками. В вузе формируется направление научных исследований, связанное с интеллектуальным анализом социального сектора контента Интернет, проводятся исследования по разработке концепции GRID-системы для создания ресурсного центра на базе портала вуза.

Формирование информационной инфраструктуры вузов на базе передовых информационных технологий позволит повысить конкурентоспособность казахстанских университетов. В рамках данного направления ВКГТУ им. Д. Серикбаева расширяет международное сотрудничество с Санкт-Петербургским университетом информационных технологий, механики и оптики, с компанией ERDAS (Швейцария). Ученые вуза выполняют совместные научные исследования в рамках подготовки магистерских диссертаций и диссертаций PhD по направлению «Информационные системы» с учебными заведениями Swenson College of Science and Engineering of the University of Minnesota (США) и Вроцлавским университетом (Польша). Восточно-Казахстанский государственный технический университет – базовый вуз по согласованию программ университета Шанхайской организации сотрудничества (ШОС) по направлению IT-технологии. На сегодня заключены соглашения с ведущими вузами России и других стран СНГ по реализации в рамках УШОС магистерских программ.

Вуз активно сотрудничает со всеми городскими, областными и республиканскими IT-предприятиями. Традиционным стало проведение в его стенах республиканских конференций, региональных туров международной олимпиады по объектно-ориентированному программированию, открытого конкурса дипломных проектов с использованием Пакета программ «1С», конкурса по специальности «Премия КС», областного тура Молодежных дельфийских игр в номинации «Web-дизайн».

В университете успешно реализованы несколько информационных проектов, направленных на оптимизацию системы документооборота, автоматизацию планирования, учета, контроля и анализа всех основных бизнес-процессов и решения бизнес-задач, что позволяет перевести процессы принятия управленческих решений на новый уровень эффективности.

Очевидно, что Восточно-Казахстанский государственный технический университет им. Д. Серикбаева энергично формирует свою информационную инфраструктуру на базе передовых информационных технологий, что представляет огромную важность для конкурентоспособности вуза, будет способствовать повышению его вклада в инновационное развитие страны. Предстоящая международная научно-практическая конференция «ВИТ-2013» открывает на этом пути новые перспективы.

В наши дни владение информационными и телекоммуникационными технологиями находится в одном ряду с такими качествами, как умение читать и писать, то есть необходимо для каждого уважающего себя человека. К этому нас призывает в Послании «Стратегия «Казахстан-2050» Глава государства.

И в этом смысле проведение форума имеет неоценимое значение, равно как и то, что лучшие разработки ученых, принимающих в нем участие, найдут свое место на международной специализированной выставке «ЭКСПО-2017».

Шараға оқытушы - профессорлар, студенттер, магистранттар мен докторанттар қатысты.

Кездесуді ашқан университет ректоры, техника ғылымдарының докторы, профессор Қылышбай Алдабергенұлы Бисенов жыл өткен сайын университеттің халықаралық байланыстар шеңбері кеңейіп келе жатқандығын атап өтті. Университет алыс және жақын шетелдердің белді жоғары оқу орындарымен, халықаралық қорлары және орталықтарымен тығыз байланыс орнатқан. Қазіргі уақытта біздің университетіміз студенттер алмасу, ғылыми тағылымдамадан өту, мамандарды шетелдерде дайындау, академиялық ұтқырлық және т.б. бағдарламалар бойынша 60 шетелдік жоғары оқу орындарымен ынтымақтастық орнатқан. Осы елдердің ішінде Корей Республикасы ерекше орын алады», - деді университет басшысы өз сөзінде.

Сондай-ақ, осы жиын аясында Қорқыт Ата атындағы Қызылорда мемлекеттік университеті «SamsungElectronics» компаниясымен өзара ықпалдастық жөніндегі меморандумға қол қойды. Мақсат - студенттердің ғылыми зерттеу жұмыстарын жүргізу және білім беру саласында одан әрі әріптестікті дамыту болып отыр. Сонымен бірге, «SamsungElectronics» компаниясы университетте ағылшын-корей мамандығы бойынша білім алып жатқан 10 студентке арнайы грант тағайындап, жиын барысында сертификаттарын табыстады. Өз кезегінде компания президенті Қазақстан мен Корея арасындағы жылы қарым-қатынастар жыл өткен сайын қанатын жайып, нығайып келе жатқандығын, бұған Қорқыт Ата атындағы Қызылорда мемлекеттік университетінің қосып жатқан үлесінің зор екендігін атап өтті.

Сонымен қатар, кездесуде Алматы қаласындағы Корей елшілігінің бас консулы, доктор Сон Чи-Кын «Опыт экономического развития Корей и его применение в Казахстане» тақырыбында арнайы дәріс оқыды. Алдымен, корей елінің тарихына қысқаша тоқталып өткен консул, дәріс барысында екі ел арасындағы сауда-экономика, мәдениет, ғылым, білім саласындағы байланыстарға да ерекше ден қойды.

Қорқыт Ата атындағы ҚМУ қызметкерлері баспасөз беттерінде

Ғабит Тұяқбаев, Қорқыт Ата атындағы Қызылорда мемлекеттік университетінің доценті, филология ғылымдарының кандидаты.
Азаттықты аңсаған ақын
Әдеби газет болған соң ба, бізге ақын, жазушыларымыздың шығармашылығы туралы ой пікірін білдірген, сынын айтқан, шығармашылық лабораториясына үңілген, жалпы, қаламгер шығармашылығынан сыр шерткен дүниелер көптеп келеді. Кейбірі төрт аяғын тең басқан дүние деуге келмесе-дағы, жазушы туындысының терең қатпарына үңіле білген, үңілгісі келген материалдарды босқа сарғайтқымыз келмеді. Біздің әдебиет, әдебиеттегі лепті жүрегімен сезініп, қазақы қаламнан туған дүниелерді оқырманның ой-пайымымен түйіндеген шығармалардың бір парасын осы беттен оқи аласыздар.

Қазақ әдебиеті сынды телегей-теңіздің бастау-бұлақтарының бірі – Сыр бойындағы ақындық мектеп. Ұлттық сөз өнерінде дара сипат, өзіндік өрнек қалдырған Сыр сүлейлері ақындық, жыраулық, жыршылық өнердің тізгінін ұстап қана қоймай, ел азаттығы жолында күрескерлік танытты. Жауһар жырлары арқылы ұлттық сананы оятуды мұрат тұтты. Солардың бірі – биыл туғанына 140 жыл толып отырған Қаңлы Жүсіп Қадірбергенұлы болатын.

Әрине, мерейтой атаулыны ат шаптырып, ас беріп, дүбірлетіп той өткізіп атап өту міндетті емес шығар. Бірақ саналы ғұмырын ел болашағына арнаған ұлт зиялыларының есімі ұмыт қалмағаны да абзал.

Ел басына түскен қайғыны өз қайғысындай сезініп, заманның ащы шындығын айтып, қалың бұқараны ауызбіршілік пен азаткерлікке үндеген сөз зергерлерінің бірі, Сыр сүлейі Қаңлы Жүсіп Қадірбергенұлы болатын. Ақынның соңында қалған мұра-деректер оның өмір-кезеңінің кейбір сәттерінен хабар береді. Мәселен, 1912 жылы «Туркестанский край» газетіндегі Бермағамбет Жанғабыловтың адам өмірі туралы жұмбағын шешіп, жауап қайтарған Қаңлы Жүсіп:

Шешуі осылай шығар жұмбағыңның,

Көрінген нұсқасындағы ишараттан.

Болысы Қараөзектің молда Жүсіп,

Бақтыяр тайфасында Қаңлы заттан, –дейді. Жоғарыдағы өлең жолдары ақынның ел билеу ісіне араласқанының айқын дәлелі.

ХІХ ғасырдың аяқ кезеңі мен ХХ ғасырдың басы қазақ даласында қайшылыққа толы өзгерістер кезеңі болды. Қазақ даласындағы осындай саяси өзгерістердің арасындағы ең ірісі – 1916 жылғы ұлт-азаттық көтерілісі. 1916 жылғы қазақ жастарын майдандағы қара жұмысқа алу жөніндегі патша Жарлығына байланысты ел ішіндегі жағдайлар ақындық поэзияның өзегіне айналды. Қазақ поэзиясында бұл оқиғаны жырламаған ақын кемде-кем. Елді дүр сілкіндірген осы оқиға Қаңлы Жүсіпті де бей-жай қалдырмаса керек. Ақынның «1916 жыл» атты туындысы заман күйін шерткен лирикалық толғаныс. Өлеңде қазақ даласындағы парақорлық, зымияндық, әділетсіздік сынды келеңсіз қылықтардың патшалық Ресейдің ықпалымен келіп отырғандығын ақын ашына айтады. Сайлау әкелген дүрдараздық, парақорлық ащы сынға алынады. Ғасырлар бойы қалыптасқан басқару жүйесінің де күшпен өзгертілуін:

Патшалық шығарды «заң-зәкүн» деген,

Жүргізді жол-жобасын әкімменен.

Сайлаумен елге басшы қоямыз деп,

Жар-досты жауластырды жақынменен, –

деп, бір ауыз сөзбен-ақ жеткізеді. Сыншылдық көзқарасы қалыптасқан, заман ағымынан дұрыс қорытынды шығара білген ақын сүттей ұйып отырған қазақ даласындағы ауыз­біршіліктің, ынтымақтың жойылуының бірден-бір себебін нақ басып айтады.

Ал «Заман» деп аталатын тарихи шежіре үлгісінде жазылған өлеңінде ұрпақтан-ұрпаққа аманат болып келе жатқан туған далаға сыртқы жаулардың баса көктеп кірген кезеңі суретте­леді. Құр баян ету емес, осының барлығы ауызбіршіліктің, ел басқарар даналардың, қол басқарар батыр ұлдардың жоқтығынан деген түйін жасайды. Патшалық Ресей отаршылдары­ның қазақтың шұрайлы жерлерін иемдене бастауын күйзеле жырлайды. Сөйте тұра болашаққа үмітпен қарап, Алаш ұлдарына сенім арта отырып, «Кез келсе ерік өзіңе Алаш ұлы, Түп-түгел төнген бұлт көшер бір күн» деп күрес жолына шақырады. Күйреуік, жасық жырлар емес, алдағы күнге үміт арту, халық сенімін ояту. Жалпы, Қаңлы Жүсіптің осы тақы­рыптағы өлеңдеріне зер сала отырып байқағанымыз, ақынның Алаш ұлдарын бірде ашық, бірде астарлы түрде бас біріктіріп, ел намысы, тәуелсіздік жолындағы күреске шақыруы. Оны тек ұраншылдық қалыпта емес, бірде ел жігерін қайраса, бірде алдағы күнге үміт арту түрінде жеткізеді. Қалай болғанда да, ақын ойынша азаттық пен тәуелсіздік өзінен-өзі келмейді.

Ақынның ерекше тоқталуды керек ететін туындыларының бірі – «Бірлік туына» деп аталатын арнау өлеңі. Арнау 1917-1918 жылдары Ташкентте шығып тұрған «Бірлік туы» газетіне арнағандай болып көрінгенімен, астарында газет айналасында жүрген Алаш ұлдарына сенім, үміт бар. Қалың қазақты осы Алаш маңына топтастыру туралы ақындық идея анық көрінеді.

Саяси ортадан алыста, Сыр бойында жатып-ақ ақынның ел өміріне араласуы, қаламымен халықтың қамын жеуі оның ақындық арынын ғана емес, саяси көзқарасын да танытатындай. Осы кезеңдердегі ұлт зиялыларының өзінің көзқарастарының барлығы бірдей болған жоқ. Ал «алашшыл» басылымға арналған Қаңлы Жүсіп өлеңі өзінің идеялық салмағымен дараланатынын ескеруіміз қажет.

Ақынның саяси-әлеуметтік лирикаларындағы байқалатын азаматтық идеясы – Алаш баласының басын біріктіру. Бірде тұспал, бірде көркем образбен үнемі осы позициясын аң­ғартып отырады.

Саналы ғұмырын ұлт тәуелсіздігіне арнап, ел азаттығын аңсап өткен ақынның туғанына биыл 140 жыл толып отыр. Кеңестік кезеңде мерейтойын атап өтпек түгіл, әдеби мұралары шаң басқан архивтерге жіберіліп, есімі ұмытылуға айналған ақынға құрмет көрсетіліп жатса, Сыр өңірінің рухани әлемінде тағы бір игілікті істің атқарылғаны болар еді.

//Қазақ әдебиеті.-2013.- 23-29 тамыз.- 10 б.

Д.АЯШҰЛЫ,

ТІЛЛӘ ЖИМА, ТІЛ ҮЙРЕН

Лаура Әлиева қарапайым отбасының қызы. Әкесі Рашид картинг жаттықтырушысы, анасы Раушан қалалық оқу-әдістемелік орталығында әдіскер.

Қызылорда қаласындағы №2 «Мұрагер» дарынды балалар мектебінде оқып жүргенде-ақ, Лаураның ағылшын тіліне деген ықыласы ыстық болды. Пән мұғалімі Зухра Курбан-Ахунова да оның ерекше дарынды екенін бірден аңғарды. Сондықтан оны өзгеден даралап, зор сенім артты. Лаура оқушылар олимпиадаларында үнемі алға озып шығатын. «Бестіктен» басқа баға алмайтын.

Мұнан әрі дарынды жас Қорқыт ата атындағы ҚМУ-дың «Аударма ісі» факультетіне оқуға түсті. Президент грантының иегері атанды. Бұл күндері ол ҚМУ-дың магистратурасында оқып жатыр. Оқудан тыс уақытында «Петро Қазақстан» АҚ-ның оқу бөлімінде инструктор болып жұмыс істейді. Қытай азаматтарына тіл үйретеді.

Лаура мектеп табалдырығын аттағаннан-ақ, орыс тілінде оқыған. Онан кейін жоғары мектепте де орыс тілінде білім алған. Бірақ онымен сөйлескен адам әсте олай ойлай алмайды. Ана тілін мүлтіксіз, таза сөйлейді.

Оны көргенде орысша оқып, өз тілін өгей санап қалатындарға таңғаласың. Ал, Лаураның ағылшыншасы өз алдына бір әлем.

ҚМУ-ға тәжірибелік сапармен келіп сабақ берген Мистер Крис Лаураның ағылшынша таза сөйлейтініне тәнті болыпты. Егер американдық ағылшындар Лаураның сөйлегенін естісе, оны британдық ағылшын деп ойлап қалар еді. Өйткені, британдық тіл – таза тіл. Лаура болса ағылшынның Дж.Остен, Агата Кристи, Артур Конан Дойл секілді киізкітапшаларының бәрін таусып оқып тастаған. Оның ағылшынша әдеби-көркем сөйлеуден шашасына шаң жұқтырмайтынын осының өзі-ақ айғақтайды.

Дүниеде алты жарым мыңнан астам тіл бар дейді. Соның бәрін сақауланбай сөйлейтін бір ғана ұлт – қазақ ұлты екенін оқымыстылар да мойындаған. Бұл қазаққа Жаратушы Алланың берген ерекше нығметі болса керек. Өзін ұлы санайтын сол ағылшын да, орыс та, қытай да қазақ тілін қапысыз сөйлей алар ма екен?! Олай ете алмас.

Елбасымыз үштұғырлы тіл саясатын көтергенде қазақтың «тіллә жима, тіл үйрен» деп білмекке құштарлығын есепке алғаны анық.

Міне, үштұғырлы тіл жемісін Лаурадан көріңіз, оның ағылшынша ағып, орысша төгіп тұрғанда, қазақ екен демейсің, ал, қазақша сөйлессеңіз, басқа тілді біледі екен деп ойламайсыз да.

Лаурамен жолығысқан сәтте мен оған сұрақ қойдым.

– Жақында аудармашы есебінде Вьетнам еліне барып қайттың. Ол жақтың ағылшыншасы қалай екен?

– Тоқсан миллион халық бар елде бөгде тіл мәселесіне аса мән бермейтін сияқты. Өйткені, арнайы аудармашыларының өзі орыс тілін де, ағылшын тілін де өте түсініксіз тәржімалайды. Басшылар аз-маз біледі, былайғы жұрт өз тілінде ғана сөйлейді.

– Жалпы, ағылшын тілі сен үшін қиын емес пе, қаншалықты дәрежеде меңгердім деп ойлайсың?

– Ағылшын тілінде қосарлы, көпдыбысты сөздер жиі ұшырасады. Бір сөздің он түрлі мағынасы болып келеді. Оның күрделілігі осында. Ең қиыны үнділік ағылшын тілі, мен бұл тілде де сөйлей аламын.

– Болашақта Лаура қандай қызмет тізгінін ұстайды деп есептейміз?

– Егер шақырса Астанаға барам, болмаса туған топырағым – Сыр елінде қалам, әйтеуір өз елімнің қызметін істеймін. Осылай деп есептесеңіз болады.

«Жақсы сөз жанның тынысы» демекші, мен өнбойына әдіптеп әдеп тоқыған әдемі қарындасқа риясыз ризалық білдірдім.

– Өркенің өссін, Лаура. Сендей дарынды жерлесімнің болғаны үшін бек қуаныштымын.
//Сыр бойы .- 2013.- 3 қыркүйек.-6 б.

М.Әміреев,ақын; Ә. Рахымбеков, ақын; А.Ерназаров Қорқыт Ата атындағы ҚМУ-ң құрметті профессоры; З.Шермағанбетов Жаңа қорған ауданының құрметті азаматы; А. МАХАТАЕВ, партия, кеңес кызметкері, Б.СЕЙСЕНОВ, Қорқыт Ата атындағы ҚМУ-ң профессоры;

Ж.Жайсаңбаев, Қорқыт Ата атындағы ҚМУ-ң профессоры

Базарбек ағамыз 1924 жылдьщ 18 қазанында қазіргі Алматы облысы, Алакөл ауданы, Үшмарал ауылында дүниеге келген. 1950 жылы Қызылорда педагогикалық институтының тарих мамандығын сырттай оқып бітірген. Республикалық ауылшаруапшлық ұйымдастыру мәселелері жөніндегі зертгеулер нәтижесінде тарих ғылымдарының кандидатын алу үшін диссертация қорғаған. 1956-60 жылдар аралығында жоғарыда аталған институттың марксизм-ленинизм кафедрасының меңгерушісі қызметін аткарды.

Базарбек аға мен Нұрхан апа елінің елеулі, халқының калаулы жандары болды. Жанұялық жағдайы жұртқа жақсы таныс, ұлдар мен қыздарынд дұрыс тәрбие мен жоғары білім беріп, үлгілі отбасы болды. Ұлды ұясына, қызды қиясына қондырып, немере сүйген ата, әже болып дүниедеи өтгі.

Енді Базарбек ағаның өмір жолына қарай ойысайық. Біздер алдымыздағы ағаларды, аға болғанда да, педагогикалық өмір, өнер айналасыидағыларды пір тұттық. Осындай педагоггардың ішінен іш тартатыннын бірі Базарбек Өсербіев еді. Иә, біздің ағаларымыздың саны кеміп, келместің кемесіне мініп, кетіп жатыр. Канша қимағанымызбен, бұл - өмір заңы. Адамның дегені болмайды, Алланың дегені болмақ. Жер басып жүрген біздің міндетіміз - жер астында жатқан жақсыларды жадымызда жаңғыртып, аруағын қозғау.

Өткен ғасырдың 60-жыдцары (1959-1960 ж.) Қызылорда педагогикалық институтына оқуға қабылдандық. Аталған оқу орнында ол кезде үш факультет болатын. Олар - физика-математика, жаратылыстану, қазақ тілі және әдебиеті. Қазақ және орыс бөлімдеріне тарих, философия, саяси экономика, педагогика жалпы пәндер сынды үш факультет қосылып, сол кездегі Кеңестер Одағының батыры Журбаның атымен аталатын үлкен аудиторияда оқитынбыз. Бірінші курста партия тарихынан доцент Базарбек Өсербаев дәріс оқитын. Осынау көрікті ұстаз кіріп келе жатканда, аудиторияның іші жап-жарық больш кеткендей жарқьн күй кешетін кездер-ай десеңізші. Заманында жігітгің көріктісі, көркемі еді, үстіне киген киімі өзіне жарасатын, тройка костюмінің алдыңғы түймелерін ағытып, сахнада рольді ойнап жүрген әртіс сияқты лекцияны оқитын еді. Оқыған лекциясы түсінікті тілмен, терең мағыналы болатын. «Әрбір жан иесі өзінше бір-бір әлем» деген екен ертеде бір данышпан. Несін айтасың, ол кездің ұлдары да, қыздары да ұяң, ұстамды еді. Сыпайылық сақтаймыз, сәл еркінсісек бүлдіріп алатындай көреміз.

Осы жылдардан кейін Базекең қызмет орнын ауыстырып, Карағанды педагогикалық институтында жұмыс істеді. Біз бітіретін жылы (1963-1964 оқу жылында) бұрынғы ректор Әділ Ермеков зейнетке шығуына байланысты босатылды. Сол уақьггтан бастап институтқа ректор болып Өсербаев Базекең отырды. Біз институтты бітірген дипломды жаңа ректордың қолынан алдық. Ол уәдеге, сөзге, сырға берік. Айтпайды, айтса орындайды. Сосын көлденең сөзге ермейді, өзі көзін жеткізбей сенбейді. Қашанда атқарған қызметіне адал, аспайды, саспайды, тасымайды. Осы касиеттері оны өрге сүйреді, абырой әперді, бедел әкелді. Базекең қызмет бабын пайдаланып, жеке жағдайын жасаумен мүлде ісі болған жоқ. Ол ешқашан дауыс көтермейді, ешкімнің арына, намысына тимейді. Әрдайым ашуды ақылға жеңдіріп отырады, кадрларды жазалауға, зәбірлеуге жоқ, ешкімді де жамандыққа қимайды, кешірімді, кең еді.

«Ұстаз сыйламаған құдайды да сыйламайды» деген қанатты сөзі бар. Бұл кісі нағыз ұстаздық тұлғаның үлгісі сияқты. Біреу жақсы оқытушы болғанмен, жақсы ғалым болмауы мүмкін. Керісінше де кездесіп жатады. Үшінші біреудің ғалымдығы да, ұстаздығы да керемет, шешен сөйлеу, дәріс оку қабілеті нашар. Ал, Базекеңде ғалымға, ұстазға және ұжымды баскаруға қажет касиеттердің бәрі бар. «Таудың биікгігі алыстаған сайын айқындала түседі» демекші, нағыз ұстаз, Әрі шын ғалымның тұлғасы шәкірттері үшін уақыт өткен сайын биіктеп барады.

Базекеңнің өмірлік жансерігі болған жұбайы Нұрхан апай облыстық ішкі істер басқармасында жауапты кызмет аткарды. Базекеңе көмекші, кеңесші, қорғаушы, ақыл қосары және ашу басары болды. Базекеңе деген құрметі, ізеті, сыйластығы ерекше еді. Базекең де, Нұрхан апай да көпшіл болатын, достары да көп болды. Қай кезде үйіне бара қалсаң, есіктері ашық, дастарханы жаюлы. Үйі қонақтан құрғамайтын, ағайын-туыс, дос-жарандар, іні-карындастары, кұда-құдағилары былайғы күндердіңһ өзінде бірі келіп, бірі кетіп жататын. Ол кісілердің кабақ шытып, «шаршадым» дегенін көрген жоқпыз.

Аяулы ұстаздын нағыз кемеліне келіп, толысқан тұсында өмірден өткені, қоғамға, ел-жұртқа керегін былай қойғанда, аяулы ата атанып, ұрпағының өсіп-өнгенін көре алмағаны, немере- шөберелеріне бойындағы ғажайып қасиетгерді сұлу да сырбаз мінезімен, әдемі де әсерлі сөздері мен қайталанбас құдірет дарыған бар болмысынан сіңіре алмайтыны өкінішті, әрине. Қанша өкінгенмен, Жаратушы құзырындағы ісгі өзгерту пенде шіркіннің колынан келмес. «Адам ұрпағымен мың жасайды» дейді халықтық қағидаға тоқталып, Базекеңнің атын өшірмей үрім бұтағына жеткізер деп, өрелі ұлдарына, қылықты қыздарына өзі ақырғы күшін жинап, ақ босағасын ақ тілекпен атгаткан келіндеріне және күйеу балаларын үміт артайык.

Халық арасында ежелден келе жатқан «дүниеден көшкен адамның рухы артындағы аяқталмай қалған ісіне кайырылып, мазасыз ісіне марқайып, кемшілігіне жаны шырылдап, не бұл дүниеге келе алмай, не ол жақта байыз таппай қиналады екен» дейтін көне түсінік бар. Базарбек ағамыздыһң Сыр елінің жастарыи тәрбиелеп, білім берген еңбегін, партиялық кызметін саралай келе ол кісіні азамат, ұстаз, ғалым және қоғам қайраткері деп атауға болады. Осы еңбектерін айта келе Сыр елінің халқы және онын шәкірттері Қаладағы бір білім ошағын Базарбек Өсербаев атымен атауды сұраймыз.
//Халық.-2013.- 12 қыркүйек.- 6 б.

София АЛДАМЖАРОВА

Нуржан Сейдахмет недавно стал счастливым обладателем образовательного гранта акима области.

— Сказать, что был на седьмом небе от счастья, узнав о том, что смогу учиться бесплатно, ничего не сказать, — делится Нуржан. – До сих пор не могу поверить своей удаче. Я благодарен руководству области за стимулирование талантливой молодежи из социально уязвимых слоев населения.

В семье Нуржана шестеро детей, он – старший. Как считает юноша, факт старшинства подразумевает основную долю ответственности. Для такой многодетной семьи получение образовательного гранта стало огромной поддержкой.

— Узнав приятную весть о том, что сын стал обладателем гранта, стали обзванивать родных, — улыбается мама Нуржана Маншук. – Первым делом сообщили бабушке и дедушке. Пригласили за праздничный дастархан родственников, соседей, в общем, отметили поступление сына в вуз. Самый ценный для нас подарок – это благословение бабушек и дедушек Нуржана.

На едином национальном тестировании Нуржан набрал около семидесяти баллов, это также стало одним из решающих факторов для присвоения образовательного гранта. Поразмыслив, юноша выбрал специальность «Электроэнергетика», поступил в КГУ им. Коркыта-ата.

— Знаю, что сейчас в цене технические специальности, области нужны инженеры, механизаторы, электрики, токари, слесари, агрономы, дорожники, — говорит Нуржан. – Поэтому мой выбор пал именно на электроэнергетику. Всегда нравилось возиться с домашней техникой, так что у меня появится прекрасная возможность попрактиковаться. Не сомневаюсь, что по окончании вуза найду работу по специальности.

Нуржан – немногословный, скромный парень, не очень любит рассказывать о себе.

— Мужчину украшают поступки, а не слова, — говорит он. – И самый главный поступок для парней – это беречь своих родителей, почитать бабушек и дедушек, уважать старших.

Нуржан любит читать стихи М. Макатаева, О. Хайяма, Слова назидания Абая, а также детективы, научную фантастику. С детских лет юноша занимается кикбоксингом, плаванием.

Несмотря на то, что у Нуржана была возможность выбрать любой из вузов страны, свой выбор сделал он в пользу КГУ.

— По условиям гранта я должен буду после вуза проработать в регионе не менее пяти лет. Хочу быть полезным родному краю, именно поэтому решил, что буду учиться и работать у себя в Кызылорде, — говорит он. — Главное, мне дали шанс, выделив грант на востребованную профессию. Буду стараться хорошо учиться, стать профессионалом своего дела.