Адам және оның қасиеті
Human being and human nature
1.A good beginning makes a good ending
2.All is not gold that glitters
3.Four eyes see for than two
4.One man,no man
Work and labour. Profession
Еңбек және кәсіп туралы
1.Art is long, life is short
2.In doing the learn
3.As you sow, you shall mow
Science and knowledge
1.Knowledge is power
Білім -қуат
2.Live and learn
Оқусыз білім жоқ, білімсіз күнің жоқ
3.Where is a will there is a way
Іздеген мұратына жетер
Language and speech
Тіл . Тіл өнері
Actions speak louder than words
Адамды сөзінен емес,ісінен таны
A closed mouth catches no flies
Үндемеген үйдей бәледен құтылады.
First think ,then speak
Айтылған оқ атылған оқпен тең
Friend and Friendship
Дос және достық туралы
A friend to all is friend to none
Досы көппен сыйлас досы азбен сыйлас
2.Friends eye is a good mirror
Дос көзі – шынайы айна
3.A friend in need is friend indeed
Дос адалы түзде белгілі
Денсаулық туралы
About health
1.Health is better than wealth
Денсаулық –зор байлық
2.Take a hair of the dog that bit you
Неден ұшынсаң, сонымен емдел
Ағылшын тіліндегі мақал-мәтелдер қазақ тіліндегідей өн бойында поэзияға тән жинақтық, үнділік - саздылық ұйқас – ырғақтылық байқалды.
Онда басы артық бір сөз болмайды. Барлығы өз орнында, екшеленген сұрыпталған,жылдам біріккен формасына сай.
Параллелизм құбылысының орын алуына байланыс ты мақалдардың дені егіз жолды,қос тармақты болып табылады.Сондай – ақ үш тармақты ,төрт тармақтыларыда кездеседі. Мақалда айтылатын ой не туралы, не астарлы түрде беріледі және көп жағдайда үлгі, өнеге, өсиет айтуға құрылады. Ал мәтел, сөз тіркесі қалыптасқан нақышты орамды сөйлемше түріне келіп, көңілдегі ойды емеурін арқылы жеткізеді және нақты тұжырым қорытынды пікір жасалмайды.Мақал-мәтелдердің тұрғысының тұрақтылығы мен тілде бұрыннан «дайын» материалретінде қолданылатын сипаттары оларды фразеологизмдер қатарына қосып,осы салада зерттеуге толық мүмкіндік береді.
Мақалдар тілдегі қолданысы мен мағынасы жағынан екі топқа бөлінеді: тура мағынада және ауыспалы мағынада қолданылатын тұрақты тіркестер. Бірқатар қазақ және ағылшын мақал-мәтелдерінің құрамы мен құрылымы және мағынасы тұрғысынан өзара сәйкестіктері байқалады, абсолютті эквивалент, яғни теңбе-тең балама түрлері де кездеседі.
Ағылшын мақалдары көбіне бір сөйлемнен ғана құрылса,қазақ мақалдарының басым көпшілігі екі не бірнеше тармақты болып келеді. Қазақ мақал-мәтелдеріндегі айтылап ойдың басқа біржағдай,не құбылыспен салыстырыла жеткізілуін тілдік ерекшеліктер санатына жатқызуға болады.
Қазақ мақалдарының белгілі бір ұйқасы дыбыс үндестігі, тұлға сәйкестігі және мағына үйлесімділігі тәрізді шарттарға негізделіп құралуы қазақ халқының ертеден шешендік өнерге ,ақындыққа ерекше көңіл бөлумен байланысты.
Ағылшын мақал-мәтелдерінің ауқымды тобы қасиетті кітап Інжілден В.Шекспир сынды ағылшын классикалық әдебиетінің ұлы тұлғаларының шығармаларынан, халықтық аңыз әңгімелерден бастау алды.
Пайдаланылған әдебиеттер:
1. «Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі» 7-том Алматы Ғылым 1983ж
2. Ақыл көзі Алматы жазушы 1990 ж
3. Қазақ мақал-мәтелдері құрастырған: Ж.Дәуренбеков. Алматы, 2001 ж
4. «Сөз мәйегі», «Даналардан шыққан сөз » мақал-мәтелдер жинағы М.Әлімбаев
5. «Ағылшын тілі мектепте» Республикалық ғылыми әдістемелік журнал №3 2009,
№5 2010
6. Әлімбаев М. Халық – ғажап тәлімгер. – Алматы, 1994ж.
7. Дубравин М. Английские и русские пословицы и поговорки в иллюстрациях. М.: Просвещение, 1995ж.
8. Ахметова С.Г. Английские пословицы и поговорки и их эквиваленты в русском и казахском языках: Пармиологический словарь. Алматы, 1989.
Достарыңызбен бөлісу: |