Мыс Cu, - Менделеевтің периодты системасының І тобындағы химиялық элемент; рет номері 29, атом массасы 63,546. Табиғи мыстың екі тұрақты изотапы Cu (69,1%), Cu (30,9%) бар. Мыстың қорытпалары – жез, қола ерте заманның өзінде әр түрлі құрал саймандар жасау үшін қолданылған. Табиғатта ол бос күйінде сирек, негізінен қосылыстар, көбіне күкіртті қосылыстар түрінде кездеседі. Жер қыртысындағы мөлшері 0,003%. Мыс кендерінің маңыздылары: мыс жылтыры, мыс колчеданы, малахит тағы басқалар. Қазақстанда мыс Жезқазған, Қоңырат,Бозшакөл сияқты кен орындарында өндіріледі.
Мыс қызғылт сары түсті, созылғыш, соғылғыш, жұмсақ металл; балқу температурасы 1083°С, қайнау температурасы 2600°С. Жылуды және электр тогын жақсы өткізеді. Хлормен бір валентті мыс хлориді, күкіртпен мыс жылтырын металдармен қорытпалар түзеді.
Мыс сульфидтері – мыстың күкіртпен қосылыстар. Табиғатта мыс халькозин минералы түрінде кездеседі, күңгірт күлгін түсті. Табиғатта мыс ковеллин минералы түрінде кездеседі. Көкшіл қара кристалл, тығыздығы 4,68 г/см. Ауада қыздырғанда CuO дейін тотығады. Мыс тұздарының ерітіндісінде күкіртті сутек әсерінен қара тұнба түзіледі, ол суда ерімейді. Халькозин де, ковеллин де 3 валентті темір тұздарында, хлорлы мыстың ерітіндісінде, сілтілік цианидтерде ериді.
Достарыңызбен бөлісу: |
