Мәдениет және өнер” институты “Көркем-қолданбалы өнер және кәсіби білім” кафедрасы 050120 «Кәсіптік оқыту»

Авторлық концепция;

Образдық;

Коллекцияда қолданылатын материалдар;

Түстік шешімі;

Формасы;

Базалық құрастырулар;

Стильдік шешімі.

Коллекция құрлымы:

Сыртқы киімдер;

Күнделікті киімдер, спорттық, туризм және демалыс киімдері;

Сәнді, кешкі және мейрамдық киімдер;

1. Эвристика тәсілі

1. 
   А. И. Зюзин «Бытовые швейные машины: эксплуатация, ремонт и наладка», Смоленск : Русич, 1997 г.
   
2. 
   И. Н. Литвинова, Я.А.Шахова, «Изготовление женской верхней одежды» Москва, Легпромбытиздат 1991 г.
   
3. 
   И. К. Валышков «Оборудование швейных изделий», Москва: Просвещение, 1994 г.
   
4. 
   Е. С. Калинина «Шитье» Москва Лабиринт - пресс 2002 г.
   
5. 
   Л. М. Дашкевич «Лабораторный практикум по технологии пошива одежды» Ростов – на – Дону, Феникс 2001г.
   
6. 
   О. В. Суворова «Швейное оборудование»: Ростов –на –Дону: “Феникс” 2000 г.
   
7. 
   А. Т. Труханова «Основы технологии швейного производства»: Учеб. пособие для ПТУ -2-е издание, Москва; Высшая школа, 1987 г.
   
8. 
   Л. И. Андреянова «Уроки шитья», Екатеринбург. “Стрибог”, 1995 г.
   
9. 
   П. Г. Кокеткин «Основы промышленной технологии по узловой обработке ткани». Москва . Просвещение, 1990 г.
   
10. 
    Л. В. Ливицкая «Технология швейных изделий», Учеб. Пособие –Москва МОПИ им.Н.К.Крупская, 1989 г.
    
11. 
    Матузова Е. М., Соколова Р. И., Гончарук И. С. «Разработка конструкций женских изделий по моделям» –изд. 2 –ое., Москва : Легкая и пищевая промышленность, 1983
    
12. 
    Т. О. Бердник «Моделирование и художественное оформление одежды». Ростов – на – Дону: “Феникс” 2001 г.
    
13. 
    Е. И. Рачицкая, В.И.Сидоренко «Моделирование и художественное оформление одежды». Ростов – на – Дону: “Феникс” 2002 г.
    
14. 
    Матузова Е. М., Соколова Р. И., Гончарук И. С. «Разработка конструкций женских изделий по моделям”, изд. 2 –ое., Москва: Легкая и пищевая промыш., 1983 г.
    
15. 
    И. И. Блинов «Модели женских юбок».Ростов –на –Дону: Феникс;СПБ: Корона принт, 2002 г.
    
16. 
    Л. Н. Зевакова, М. Л. Дашкевич, Т. С. Рослякова «Техника раскроя одежды». Ростов – на – Дону: 2003г.
    
17. 
    Л. Н. Зевакова «Закройщик верхней одежды». Ростов –на –Дону: 2003 г.
    
18. 
    И. Ю. Савельева «Конструирование одежды». Ростов –на –Дону: Феникс; 2003г.
    
19. 
    Е.И. Рачицкая, В.И.Сидоренко «Моделирование и художественное оформление изделий из трикотажа»
    
20. 
    В.В.Ермилова, Д.Ю.Ермилова «Моделирование и художественное оформление одежды».
    
21. 
    Е.И. Рачицкая, В.И.Сидоренко «Моделирование и художественное оформление изделий »
    
22. 
    Е.Б.Булатова, М.Н.Евсеева «Конструктивное моделирование одежды»
    
23. 
    Е.А.Янчевская «Конструирование одежды»
    

1. Кіріспе. Курс мақсаты және міндеттері.

2. Көркемдік үлгілеу.

Болашақ кәсіпке баулу оқытушысы мен технология пәні мұғалімдерінің түрлі материалдардан бұйымдарын әзірлеуге ептілігі мен дағдысын қалыптастыру; алған білімдерін жалпы білім беретін мекемелерде, оқу тәрбие процесінде қолдана білуге үйрету.

1. Киім және оның функциясы.

2. Костюм және оның функциясы.

Үлгілеудің негізгі түсініктері «костюм» және «киім» болып табылады. Әрбір халықтың тілінде осы терминдерді белгілейтін сөздер бар.

1. 
   Көркемдік құрастыру.
   
2. 
   Жобалық міндет.
   
3. 
   Композиция.
   

1. Сән құрамы және функциясы.

2. Сән әлеуметтік және психологиялық феномен ретінде.

Сән костюм эволюциясының басты факторы болып табылады. Сәнді адам мәдениетінің феномені ретінде 18 ғасырдың аяғынан бастап оқи бастады. Сәнге әр түрлі көзқараспен қарады: әлеуметтік психология және психоанализ.

1. Киімнің пайда болуы.

2. Ежелгі костюм.

Костюм тарихы адам тарихын және адам қауымының тарихын көрсетеді. Қоғамның әлеуметтік құрылысын, мәдениетін, техниканың дамуын, ел арасындағы тауар байланысы – барлығы белгілі кезеңдегі адамдардың киген костюмдарынан көрініп тұрды.

1. Композициялық формообразование.Негізгі түсініктер.

2. Костюм композициясының гармонизациясы(нюанс, симметрия,масштаб)

Әдебиет. Е.И. Рачицкая, В.И.Сидоренко «Моделирование и художественное оформление изделий » 572 стр.

3 апта

7 кредит саны

№ 7 дәріс

Тақырып: Композицияның заңдары.

Мақсаты: Студенттерге композиция заңдары бойынша түсінік беру.

Дәрістің мазмұны:

1. Пропорция.

2. Ритм.

Әдебиет: В.В.Ермилова, Д.Ю.Ермилова «Моделирование и художественное оформление одежды» 94-95 стр.

8 кредит саны

№ 8 дәріс

Тақырып: Бұйымға қойылатын техникалық шарттар.

Мақсаты: Студенттерге тақырып бойынша түсінік беру.

Дәрістің мазмұны:

1. Үлгілердің суретін сызу.

2. Үлгінің сыртқы түрін сипаттау.

Тігін өнеркәсібінің әр бұйымына техникалық шарттар құрастырады. Үлгілерге жасалынған техникалық шарттар қажетті құжат болып табылады. Онда бөлшектерді пішуге және тігуге қойылатын талаптар бөлшектерді өлшеу табелі, бұйымдарды қабылдап алу, сақтау тасымалдау ережелері көрсетіледі.

Бұйымда өңдеуге қойылатын техникалық талаптар: ұсынылатын маталардың тізімі, пішілетін бөліктердің тізімі, бұйым өлшемдері мен үлгілер мәліметі. Қосымша: үлгілер комплектісі, үлгілер көлемінің кестесі, бұйымдарды пішу картасы, пішу схемасы, қосымша қолданылатын үлгілердің тізімі.

Әдебиет: В.В.Ермилова, Д.Ю.Ермилова «Моделирование и художественное оформление одежды» 111-113 стр.

9 кредит саны

№ 9 дәріс

Тақырып: Дайын тігін бұйымдарының сапасын бақылау және киім кемшіліктерінің түрлері

Мақсаты: Студенттерге дайын тігін бұйымдарының сапасын бақылау және киім кемшіліктерінің түрлері туралы

түсінік беру.

1. Технологиялық кемшіліктер.

2. Құрастырудағы кемшіліктер.

Киімде кездесетін кемшіліктердің бәрі 3 түрге бөлінеді: мата кемшіліктері, конструкциялық және технологиялық өңдеу кемшіліктері. Тоқыма кемшіліктері жіпті иірген кезде, тоқығанда және матаны әзірлеген кезде пайда болады.

Құрастыру кемшіліктері өлшемді дұрыс алмаудың, дұрыс пішпеудің, бұйымды құрастырғанда жіберілген қателіктерден пайда болады.

Технологиялық кемшіліктер өңдеудің техникалық шарттарын бұзудан, ылғалды-жылулықпен өңдеу тәсілдері мен тәртібін сақтамаудан, жұмыс орнында бюұйымға мұқият қарамаудан пайда болады.

1.Киімді манекен үстінде тексеру

2.Бұйымның сапасын тексергендегі параметрлер.

Бұйымды манекенге кигізіп, үстел үстіне жатқызып, белгілі бір ретпен сырттай қарау жолымен тексереді. Бөліктердің біріктірілу сапасын тексеру. Кемшіліктерді шартты белгілер арқылы бормен көрсете отырып, өңдеу сапасын тексереді, негізгі және астарлық бөліктерді қарап шығады.

Тексеруді алдымен бұйымның оң бетінде - жағаны, өңірлерді, жотаны, жеңдерді, және әрлеу элементтерін жоғарыдан төмен қарай тексеріп шығады.

Форманың сапасын тексергенде мынадай параметрлерді бақылайды: форманың симметриялығын және жұптық бөліктердің дұрыс орналасуы; бөліктердің шет жақтарының біркелкілігі, жиектемелердің өңделу сапасы; қалталардың рамкалардың сапасын тексеру.

2.Бел бүкпелері

Адамның тұлғасына сәйкес бұйымға белгілі бір пішін беру. Тұлғаға дұрыс, қонымды болу үшін негізгі бөліктерге бүкпелер жасайды. Бүкпенің ені оның саны бұйымның қонымды болу тығыздығына байланысты. Бүкпелер орналасуына байланысты үстіңгі және бел сызығынан басталатын деп атайды. Үстіңгі бүкпелер иық тігсінен, мойын ойындысынан немесе бүйір тігісінен бастап орналасады. Бұл бүкпелер әйел адам киімдерінің негізгі бүкпелері болып табылады.

Әдебиет: В.В.Ермилова, Д.Ю.Ермилова «Моделирование и художественное оформление одежды» 146-151 стр.

12 кредит саны

№ 12 дәріс

Тақырып: Кеудешедегі бүкпелердің үлгіленуі

Мақсаты: Студенттерге костюмді жобалаудағы бірлескен жақындау.

Дәрістің мазмұны:1.Симметриялы бүкпелер

2.Асимметриялы шаршаулар

Тығыз жабысатын бұйымдардың бүкпе ені, жартылай жабысатын бұйымдарға қарағанда үлкен. Трапеция пішінді бұйымдарда бел сызығы бойынша бүкпелер жобаланбайды.

Өңдеу тәсіліне қарай қималы және қимасыз болып бөлінеді. Жеңіл көйлектерде белдемшелерде шалбарларда бүкпелер қимасыз болып келеді. Үлгісіне байланысты бүкпелер қатпарларға ауысуы мүмкін, бүкпені бүрмемен, бедерлі тігіспен ауыстыруға болады. Әйелдер бұйымындағы сырт киімдерде үстіңгі бүкпелер қималы болуы мүмкін, ал ерлер бұйымында бүйір жақтағы бүкпелер қималы болу мүмкін.

2.Коллекция жасау кезеңдері.

2.Белдемше мен көкірекшенің жиек арқылы қосылуы

3.Белдемше мен көкірекшенің жапсырма тігіспен қосылуы

Көкірекше мен белдемшені қосып тікпей тұрып алдымен бүкпелерді, қатпарларды, қалта мен белдемшенің үшкірлерін өңдеп алады. Мақта, зығыр, синтетика маталарынан тігілген бұйымдарда бұл операцияны 797 кл машинада орындауға болады.

Үлгісіне бюайланысты жүн, лавсан, жібек маталарда бүйір тігісін не айырып, не жатқызып үтіктейді.

Көкірекшеде бүкпе, қатпар, рельеф, буфтар, иніштер, түймеліктері, иық, бүйір, жағаның мойын ойындысымен қосылуы алдын-ала өңделуі керек. Белдемшенің көкірекшеге қосылуы.

1. Технологиялық тізбектілікті құрастыру

2. Өңделудің технологиялық тізбектілігін құрудың оңайлатылған формасы.

1. Технологиялық тізбектілікті құрастыру

Үлгіні мата бетіне орналастыру үшін мынадай техникалық талаптарды ескеру керек:

1. Түкті маталарда түктің бағытын ескеру.

2. Матаның суретін ескеру.

3. Негізгі жіптің бағытын ескеру.

Түкті және басқа да түсті маталарда киімнің барлық бөліктерінің үлгілерін (әдіп және астыңғы жағадан басқа) бір бағытта орналастырып, қию керек. Түкті маталарда: қыжым, жартылай бархыт, шибархытта үлгілерді матаның түгі астынан үстіне қараған бағытта орналастыру керек. Сонда бұйымның түсі әдемі болады.

Үлкен суреті бар маталарда, бұйымның барлық бөліктерінде оң және сол жақ бөліктерінің суреттері симметрилы болу керек. Үлкен бөліктерде сурет сақталу керек. Жолақты маталарда үлкен бөліктердің ортасы жолақтың ортасы болу керек. Киім шығару процесі 3 этаптан тұрады.

1. Үлгіні жасау және құрастыру.

2. Матаны қиюға дайындау және қию.

3. Тігу.

Технологиялық бөлінбейтін операциялардың, әр бөліктің өңделуіне қарай, орналасуын және құралуын технологялық тізбектілік - дейміз. Технологиялық тізбектілік кезекті өңдеу реттілігін, дұрыс таңдау болып табылады.

Бұйымның аты - мақта матадан тігілген көйлек, мектеп жасындағы қыз балаларға арналған. Сипаттамасы: көйлектің - алдыңғы бойдың көкірекшесі екі бөліктен тұрады. Бел және кеуде тұстарында бүкпелері бар. Алдыңғы бой 3 түймеге түймеленеді. Артқы бойдың көкірекшесі тұтас. Иығында және белінде бүкпелері бар. Жеңдері қысқа, қондырмалы. Жағасы қондырмалы, қайырма. Белдемшесі тік, белінен жиырылған. Екі жапсырма қалталары бар. Байланатын белдігі бар.

1. Жиекті, желбіршекті, кружевалы иніштердің өңделуі.

2. Қосып, бастырып тігілген түзу және овалды иніштердің алдыңғы және артқы бойларымен қосылуы.

Иніштің қосылу тігісінде, үлгісі бойынша жиек, желбіршек немесе кружева болса, онда алдымен осы сәндік бөліктерді алдымен инішке қосып алады. Жиекті екігебөліп жатқызып, басып үтіктейді.Иніштің оң бетіне дайын жиекті бүтін қиығын бұйымның ортасында болатындай етіп, жиек жақтан қосып тігеді. Бұйым жақтан тігіс ені 1-1,5 см.

Желбіршекті жиек сияқты өңдейміз. Иніштің оң бетіне желбіршектің бүрмелерін біркелкі жайғастырыпоң бетін қойып қиықтан теңестіріп желбіршек жақтан тігеміз.

Кружеваны иніштің оң бетіне оң бетін төмен қойып фигуралы шетін бұйымның ортасына келтіріп, 0,1-0,2 см қашықтықта кружеваның түзу қиығынан тігеміз. Иніш жақтан тігіс ені 1-1,5 см.

Овалды иніштің іш жағының шетінен жиекті қосып тігеді. Тігіс инішті қосып тігетін тігістен 0,2-0,3 см қашықтықта болу керек. Жиектің ішкі шетінен негізгі бұйымның бүрмелерін алдын-ала өңдеп алады.

Әдебиет: Е.И. Рачицкая, В.И.Сидоренко «Моделирование и художественное оформление изделий » 167-172 стр.
17 кредит саны

№ 17 дәріс

Тақырып: Иніштің түрлері және олардың өңделулері

Мақсаты:Студенттерге киім өндірудегі көркемдік жобалау туралы түсінік беру.

Әдістемелік нұсқау: Дәріс кешені және әдебиеттер кешені бойынша дайындалу.

Дәрістің мазмұны:

1. Жапсырмалы түзу, овалды иніштердің алдыңғы немесе артқы бойларымен өңделуі.

2. Астарлы иніштердің алдыңғы, артқы бойлармен өңделуі.

Овалды иніштің іш жағынан жиекті қосып тігеді. Түзу немесе овалды иніштің шетін үтікпен немесе арнайы шаблонмен жатқызып үтіктейді. Іш жағының қайырылу шетіне ені 0,3-0,4 см желімдік пленканы жабыстырады.

Негізгі бұйымның алдын-ала белгіленген сызығына, престің көмегімен жабыстырып қойып, бастырып тігеді.

Егер желімдік пленка болмаса, онда инішті негізгі бұйымға қойып, бастырып тігеді. Егер жапсырмалы тігісті овал иніштің сәндік тігісі 0,5 см асып кетсе, онда овалды иніштің шетін әдіппен өңдейміз. Әдіптің формасын, овал иніштің формасы мен қиямыз. Әдіптің ені, сәндік тігістің еніне байланысты болады айналдыру тігісінің ені сәндік тігістің ені 1,0-1,5 см.

Егер үлгіде астарлы иніш қарастырылған болса, онда қосып тіккенде немесе бастырып тіккенде теріс жағынан бір мезгілде астарды да қосып тігеді.

Инішті бастырма тігіспен тіккен кезде негізгі бұйымды негзіг матадан қиылған инішпен астардың арасына қиықтарын теңестіріп қояды. Қосып тігудің тігіс ені 1 см. Астарды қоспай бастырып тігеді.

1. Бөлек өңделген иніштердің өңдеулері.

2. Бөлек өңделген астарлы иніштің өңделуі.

Әдебиет: Е.И. Рачицкая, В.И.Сидоренко «Моделирование и художественное оформление изделий » 198 стр.

7 апта

19 кредит саны

№ 19 дәріс

Тақырып: Иніштің түрлері және олардың өңделулері

Мақсаты: Студенттерге конструктивті белдіктер туралы түсінік беру.

Дәрістің мазмұны:

1. Астарсыз бөлек өңделген иніш.

2. Күрделі конфигурациялы, жапсырмалы иніштің өңделуі.

Иніштің шетін теріс бетіне қаратып, қайтарып, жабық немесе ашық қиықты бүгіп тігу тігісімен өңдейді.

Иніш күрделі фигуралы болса, онда сондай фигуралы әдіппен өңдейді. Тігіс ені 0,5 см, бұрыштарын кесіп, оң бетіне аударады.

Әдебиет: Е.И. Рачицкая, В.И.Сидоренко «Моделирование и художественное оформление изделий » 201-203 стр.

20 кредит саны

№ 20 дәріс

Тақырып: Қалталардың өңделуі

Мақсаты: Студенттерге костюм композициясының заңдары туралы түсінік беру.

Дәрістің мазмұны:

1. Қақпақты қалтының өңделуі.

2. Технологиялық тізбектілігі.

Қақпақты қақпақ астарымен оң беттерімен беттестіріп 0,7 см тігіспен айналдырып тігеміз. Шеттерін кесеміз оң бетіне айналдыру, қиғаш тігіспен қақпақ астарына қарай жиек жасап көктейміз.Қақпақты басып үтіктейді. Қалтаның тігу орнын белгілеу. Ұзындығы 16 см, ені 1 см төртбұрыш сызу.

Әдіпті екі бүктеп жатқыза үтіктеу. Қақпақты үстіңгі сызыққа қосып тігу.

Әдебиет: Е.И. Рачицкая, В.И.Сидоренко «Моделирование и художественное оформление изделий » 210-238 стр.

21 кредит саны

№ 21 дәріс

Тақырып: Қалталардың өңделуі

Мақсаты: Студенттерге костюмдегі түр, силуэт және сызықтар туралы түсінік беру.

Дәрістің мазмұны:

1. Жапырақша қалтаның өңделуі.

2. Технологиялық тізбектілігі.

Әдебиет: Е.И. Рачицкая, В.И.Сидоренко «Моделирование и художественное оформление изделий » 259 стр.

8 апта

22 кредит саны

№ 22 дәріс

Тақырып: Қалтаның өңделуі

Мақсаты: Студенттерге костюм ұйымдастырудағы симметрия және асимметрия туралы түсінік беру.

Дәрістің мазмұны:

1. Рамкалы (жиекті) қалтаның өңделуі.

2. Технологиялық тізбектілігі.

Өңдеу тәсілдерімен тізбектілігімен қалтаны жинау класымен танысу.

Қалтаның орнын белгілеу, долевикті қалтаның артынан көктеу. Үстіңгі әдіпті астыңғы әдіпті 2-ге бөліп, жатқызып үтіктеу. Үстіңгі әдіптің бүтін қиығын жоғарыға қаратып 0,7 см тігіспен қосып тігу.

Астыңғы әдіптің бүтін қиығын астына қаратып астыңғы сызыққа 0,7 см тігіспен қосып тігу.

Қалтаны қию, әдіпиерін оң бетіне аудару, үтіктеу. Бұрыштарын бекіту, қалтаның астарын алдыңғы әдіпке 1 см тігіспен қосу. Подзорды 2-ші шетін 1 см тігіспен қосып тігу. Ы:Ж:О:

Әдебиет: Е.И. Рачицкая, В.И.Сидоренко «Моделирование и художественное оформление изделий » 300 стр.

23 кредит саны

№ 23 дәріс

Тақырып: Шалбардың түймелігін өңдеу.

Мақсаты: Студенттерге костюмдегі түс туралы түсіндіру.

Дәрістің мазмұны:

1. Шалбардың бүйір қалтасын өңдеу.

2. Технологиялық тізбектілік.

Өңдеу тәсілдері, тігіс тізбектілігі, гульфикті және откосты жинауды тәжірбие жүзінде бекіту.Бөліктері: незізгі матадан - шалбардың алдыңғы бөлігі -2б, белдік -1б, шалбардың алдыңғы бөлігі -2б, гульфик-1б, откосок -1б, астр матадан - гульфиктің астары 1б, корсаждық лента.

1. Вертикаль сызықтың бағалануы.

2. Толық орын иллюзиясы

Иллюзия деген сөз шын нәрсені қисайуы, алдау әсері. Көз әсерінің қабылдауы. Барлық тәсілдердің ішіндегі ең жәй түрі образды тану – эталонымен салыстыру. Образды тану тәсілінің ішіндегі дәлелденген түрі – көз ақпаратының интерпретациясы. Арнайы әдісі:

- интерпретацияны күрделендіре, ең алдымен кескінді жеңілдетеді;

- бәсекелес бейнелерді құру;

- мазмұны жоқ бейнелерді құру.

Киім үлгілеуде иллюзия заңдылықтарын ескерген жөн. Иллюзия, шарт бойынша, шынайы фигураны идеалға жақындату: бойды ұзарту, фигураны жіңішкерту, иық енді болса кішірейту, кеудені үлкейту немесе кішірейту, белді жіңішкерту. Иллюзия немесе көз алдау, киімде баяғыдан қолданған. Костюм тарихынан көруге болады, үлкен юбкалар арқылы белді жіңішкерткен, аяқты ұзын ету үшін белді жоғарыдан қиған,вертикаль сәндік безендірулер арқылы бойды ұзартқан.

Вертикаль иллюзия көбейту, егер 1/3., вертикаль сызық ұзын болады горизонталь сызыққа қарағанда.

Толықтырылған иллюзия, кейбір кезде костюмнің безендірілген немесе бөлшектермен толықтырылған жері болып есептеледі.

Тік бұрыш иллюзия, фигураның иық бөлігін кеңейтеді, ал төменгі жағын жіңішкетеді. Контраст иллюзия, үлкен пішін кіші пініннің қасында оданда үлкен болып көрінеді. Бұранда иллюзия, екі түрлі ақ, қара бауды ширату арқылы қызықты эффект береді. Тегістеу иллюзия, жеңдегі манжета жоғары қайырылса, ол қысқа болып көрінеді, егер манжета төмен қараса жең ұзын болып көрінеді. Жолақ мата иллюзия, вертикаль жолақты мата фигураға әсемдік береді, горизонталь мата арық келген адамды толықтырып көрсетеді.

1. Дизайн стилі.

2. Стиль түрлері.

1. Стиль көркемдік ойлаудың жалпы категориясы.

Стиль – көркемдік ойлаудың жалпы категориясы, ол ойлау дамуының белгілі бір кезеңдерін сипаттайды. Стиль обьектінің формальды-эстетикалық белгілерін сипаттайды. Онда әр дәуірдің дүниетанымы бейнеленетін көзқарастар мен идеялар жүйе көрнісі болып табылады. Әр дәуірдің көркемдік стилі болады олар өнердің барлық түрінде кездеседі – архитектурада, скульптурада, живописьте, әдебиетте, музыкада.Әр стильдің өзінің даму жолында стадиялары бар:

1. жаңадан пайда болған;

2.. тұрақтаған кезі;

3. өткен кезі.

Өнер тарихын кезеңдерге бөледі: “үлкен дәуір стилі”, роман стилі, Готика, Ренессанс, Маньеризм, Барокко, Классицизм, Рококо, Неоклассицизм, Ампир, Романтизм, Историзм, Модерн. Әр дәуірдің стилін жалпы пішіндерімен салыстырған мысалы, Готика бас киімі мен аяқ киімдерін ұшталған Готика соборымен салыстырған.

20 ғасырда үлкен стильдердің орнына “абстракционизм”, “функционализм”, “сюпрамизм”, “поп-арт” тұжырымдамалар мен әдіс тәсілдер келді. 20 ғ. әр онжылдық сайын микростильдер болды. 1910 жылы – “шығыстық стиль” және “нео-грек”, 1920 жылдары “ар-деко”, 1930 жылдары “неоклассицизм”, 1940 жылдары “кантри”, “вестерн”, 1950 жылдары “нью лук”, “Шанель”, 1960 жылдары “ғарыштық”, 1970 жылдары “романтикалық”, “ретро”, “фольклорлық”, “спорттық”, “этикалық”,”джинсовка”, 1980 жылдары “экологиялық”, “жаңа пират”, “неоклассик”, “нео-барокко”, “секси”, «этникалық», 1990 жылдары “гранж”, “гламур” стильдер дүниеге келді.

Әдебиет: Е.И. Рачицкая, В.И.Сидоренко «Моделирование и художественное оформление изделий » 392-394 стр.

26 кредит саны

№ 26 дәріс

Тақырып: Сән.

Мақсаты:Студеттерге матадағы сурет туралы түсінік беру.

Дәрістің мазмұны:

1. Сән үлгісі туралы түсінік, құрлымымен анықтамасы.

2. Сән үлгісінің даму тарихы.

1. Сән үлгісі туралы түсінік, құрлымымен анықтамасы.

Сән үлгісінің басты қызметінің құрамы – мәдени үлгілерінің туындыларын жарыққа шығару болып табылады, ол туындылардың сән үлгісіне айналуын, жүзеге асырушы тұлғаның ең алдымен табиғат туралы талғамды түсінігі болуы шарт.

Сән үлгісінің басты заңнамалары , сән үлгісінің психологиялық, әлеуметтік, экономикалық тұрғыдан дамуымен таныс болу. Сән үлгісі бізді қоршаған ортада киім үлгісінің ғана аса маңызды факторы ретінде ғана емес, әлеуметтік ортаның қарым-қатынасына ықпалын тигізер реттеуші құбылыс тұрғысынан да танымал.

Сән үлгісін, адам баласының мәдени белгісінің аса маңызды бастауы ретінде 18 ғасырда зерттеп бастаған. Оны эстетикалық құбылыс ретінде қарастырған. Сән үлгісін зерттеушілер 19-20 ғасырда үлгіні ең алдымен психологиялық, әлеуметтік, себептерін туындау салдары мен дамуын анықтап отырған. Сән үлгісін зерттеушілер 19-20 ғасырда үлгіні ең алдымен психологиялық, әлеуметтік феномен ретінде қарастырып отырған. Сән үлгісінің функциялары: инновациялық, регулятивтік, психологиялық, әлеуметтік, коммуникативтік, экономикалық, эстетикалық.

Сән үлгісі әлеуметтік ортада 19 ғ. Буржуаздық қоғам түпкүлікті орнаған шақта қалыптасты. Ал, 16 ғ. Алғашқы сән үлгісі ретінде бүкіл европалық үлгідегі итальяндық костюмдердің қолданыс табуын тауын айта аламыз, кейіннен бүкіл Европаға испан испан сән үлгілері кеңінен таралды.

“Мода” сөзі өлшем, ереже, іс-әрекет.

1. Композиция түсінігі.

2. Композициялық пішінді қалыптастыру.

1. Композиция түсінігі.

18-19 ғасырдан бастап композицияны теориялық негізі ретінде көңіл бөліне бастады. 20 ғасырда көркемшығармашылықта композицияның барлық заңдылықтары қолдана бастады. Композиция деген сөз (лат. тілінен – құрастыру, біріктіру) – көркем шығармашылықты құру, оның мазмұнын, мінез-құлқын, бағытын белгілейді. Компонент - қосалқы бөлімі болып табылады.

Композиция түсінігіне мыналар: композициялық пішін (пішін, геометриялық түр, құрлымы, салмағы, силуэті);

Композиция заңдылықтары (өлшемдік, бағыныштық, композициялық ортп) құрлым бірлігі;

Композиция құралы (пропорция, ритм);

Композицияның гармониялық тәсілі (контраст, ньюанс, тождество, масштаб, симметрия, ассиметрия, статика, динамика).

- Биіктігі, пішін өлшемдерінің үйлеуі, тепе-теңдігі;

- Геометриялық түр, жазықты, сызықты, көлемді пішін өлшемдердің түрлі бағытқа сәйкестігі;

- Массивті, пішін толық жауып тұратын өлшемі;

- Фактура (өң сипаты), пішін сыртының қасиетін белгілейді;

- Түс, эмоцианалды пішін мәнерлігі, бұйым сипатын белсенді анықтайды.

Сонымен, заттың пішінін қалыптастыру үшін, оның қасиетін зерттеу қажет.

Әдебиет: Е.И. Рачицкая, В.И.Сидоренко «Моделирование и художественное оформление изделий » 407-409 стр.

10 апта

28 кредит саны

№ 28 дәріс

Тақырып: Композиция құрлымы.

Мақсаты:Студенттерге костюмнің стильдік шешімі туралы түсінік беру.

Дәрістің мазмұны:

1. Пропорция.

2. Киімдегі ритм.

1. Пропорция

Өнерде пропорция – пішін элементтерінің өлшемдік сәйкестігі. Дұрыс бесбұрышты құру арқылы термин «золотое сечение» пайда болды. Ежелден адамзат әдемілік формуласын іздеп зерттеген. Ежелгі Грек филисофтары, математиктері, суретшілері ең үйлесімді пропорция табуға теориялық зерттеулер жүргізген.

Иррационалды сандар: АВ:ВС-АЕ:АВ-Ф, Ф – бірінші грек әріпі, скульптор Фидияға арналған, ол «золотое сечение» пропорцияны қолданған.

1. Костюмнің мәнерлі композициясы.

2. Симметрия және ассиметрия.

1. Костюмнің мәнерлі композициясы.

Киім дизайнында барлық пішін құру заңдылықтарын анықтайтын композиция болып келеді. Композицияның мақсаты функционалды, құрастыру және эстетикалық құндылығы бар заттарды шығару. Жобаны анықтайтын тәсілдер: контраст, ньюанс, тождество, масштаб, симметрия және ассиметрия, статика және динамика.

1. Классикалық симметрия – қарапайым қабылдауға , көп кездесетін түрі. Заттың жартысы немесе композиция жартысы айнадай шағылысып екінші жартысын құрайды.

2. Орталық ості симметрия – орталық остен тең бөліктер бірдей орналасады және бұрған кезде тегістей жақындайды.

3. Бұрандамен серпенің симметриясы – композицияның өз ісінен айналдыру кезінде элементтер бір жазықтықта орналасып ортаға қарай жақындайды.

Костюмде симметрия кездеседі: қалтада, йықтарында, жағаларда, жеңде, өңірде.

Ассиметрия – бұл композицияның ұқсас емес екендігін анықтайды. Костюм композициясы ассиметрия негізінде құралса ол күрделі болып келеді, Ассиметриялы пішінде тігілген киім оның пішіліу бөлек болады.Киім тігер алдында ассиметриялы пішін вертикаль, горизонталь, диагональ, болуы мүмкін.ассиметриялы шарфты мойынға ораған кезде бірыңғайлықты, реттілікті білдіреді.

Әдебиет: Е.И. Рачицкая, В.И.Сидоренко «Моделирование и художественное оформление изделий » 435 стр.

30 кредит саны

№ 30 дәріс

Тақырып: Жеңіл әйел көйлегінің ассортименті.

Мақсаты: Студенттерге жеңіл әйел көйлегінің ассортименті туралы түсінік беру.

Дәрістің мазмұны:

1. Костюм

2. Көйлек

3. Блузка

4. Юбка

5. Шалбар.

Жыныс ерекшелігене байланысты киім классификациясы: әйел және ерлер киімі. Мысалы, Ежелгі Египетте ерлер – схенти мықын бауларын байлаған, ал әйелдер – калазирис байлаған.Олардың киімдері түрлі тұрмыстық жағдайларына байланысты болған: өмір сүру жағдайына, религиялық талаптарына, салт дәстүрлеріне.

Мезгілдік киім классификациясы. Қазіргі киімдер жаздық (жібек, мақта, зығыр, вискоза маталарынан алынған), күзгі -қысқы (жүн, мех, т.б. жылы маталардан алынған).

2. Киімнің қолданылу классификациясы.

Қазіргі киімдер киілу түріне қарай бөлінеді тұрмыстық, спорттық, өндірістік, формалық.

Тұрмыстық киімдер бөлінеді: күнделікті, салтанатты, демалыс, үй ішінде киетін киімдер.

Күнделікті киім – бұл жұмысқа, көшеге, выставкаға, дүкенге, бұл киімдерді күн бойы киеді. Әр адам өзінің киіміне өзінше талаптар қойады, өзінің жеке тұлға ретінде көрсеткісі келеді, өзінің қоғамға көзқарасын білдіреді. Жұмысқа киетін киім, ол іскерлік киім, егер адам банкіде, немесе офиста, министерствада жасайтын болса, ол қатаң талап қойады.

Қазіргі киім үлгілерінде қажетті талаптарын анықтауға болады, комфорт, пішін қарапайымдылығы, басқа элементтерді қосу, үйлесімділік.

1. Иықтық киімдер.

2. Блейзер, блузкалар

1. Иықтық киімдер – көйлектер түрі.

Қазіргі киім гардеробында көйлек – костюм ассортиментін кіргізуге болады. Костюм – бір матадан тігілген бірнеше бөліктен тұратын: костюм – двойка (пиджак-юбка, жакет-шалбар), костюм тройка (пиджак-жилет-юбка немесе шалбар). Английский костюм (классикалық немесе бизнес-костюм) – ерлер және әйелдер костюмінің қатаң формасы.

1. Түс теориясы

2. түс- бұйымның құралы ретінде

1. Түс теориясы.

Ғалымдар, суретшілер ежелден түстерді зерттеген. Түстің ғылыми зерттеулері 19 ғасырдың басынан Гете, Гельмгольц, Освальд т.б. байланысты. Леонардо да Винчи, түстік теорияны зерттей отырып, ол басты 5 түсті анықтаған: сары, көк, қызыл, жасыл, ақ, ол белгілеген: ақ-жарық, сары-жер, жасыл-су, көк-ауа, қызыл-от. Ежелгі Гректік ғалым, философ Аристотель түстік белгілерді анықтаған: ақ-ауа, сары-от, қара-жер, фиолетовый және малиновый түстерді керемет деп есептеген. Ағылшындық математик және астроном И.Ньютон, түстік үйлесімділікті зерттей жүргізіп ол, түсті музыка ноалармен сәйкестірген: до-қызыл, ре-оранжевый, ми- сары, фа- жасыл, со-көгілдір, ля-көк, си-фиолетовый.

Түстерді екіге бөледі: хроматикалық, ахроматикалық. Ахроматикалық түстер – ақ, қара, осы түстердің үйлесімділігі. Хроматикалық түстер – қанық түстер.

1. Жоба графикалық бейненің түрі.

2. Графикалық үлгілеу

1. Жоба – графикалық бейненің түрі.

Графика – жазу, бейнелеу өнерінің бір түрі (грфюра, литография, монотипия), сурет өнерінде негізделген, бірақ өзінің бейнелеу және мәнерлік құралы бар. Графика дизайн жобалауының кәсіби құралы болып есептеледі, сондықтан ол жоба міндетінің қалыптасуына және түрлі әдістерін ізденуге, оның дамуына көмектеседі. Графика дизайнер ойының жобалау кезіндегі нақты шешіміне ауысуы.

2. Графикалық үлгілеу.

Киімді графика-жоба үлгілеудің бірнеше түрге бөлуге болады:

- набросок – бастапқы графикалық ой;

- ізденіс сурет – графикалық жұмыс бұйымының бөлшектерін ойластыру;

- эскиздік жоба – жобаның бейнелік шешімін табу, материалын, қосымшаларын таңдау;

- сызбасын құрастыру;

- құрастыру арқылы макетін материалда қолдануы.

Жоғарыда айтылған әдістердің бастысы эскиздік жоба, оның нақты талаптары бар: мәнерлік, түсініктік, анық мазмұны. Эскиз түрлі графикалық тәсілдерден тұрады:

- ізденіс эскиз – жобаның идеясын салу,

- эскиз беру – таспа графикасында орындау;

- техникалық эскиз – адам фигурасымен бұйым пропорциясымен анық сәйкестігі.

Графикалық үлгілеу міндеттері:

- жобаның басты идеясын белгілеу;

- жеке бейненің шешімін табу, көбейтуі мүмкін;

- қосымшалары керек емес болса кетіру, графикалық тазалау.

Диплом жобаны жасаған кезде ізденіс эскиздерін орындайды, сонымен қатар коллекцияны планшеттерде орындайды.

1. Графикалық үлгілеу

2. Нүктенің орналасуы.

1.Графикалық үлгілеу негізі бойынша тапсырма.

Композиция заңдылықтарының негізін қалайтын бөлім болып графикалық үлгілеу. Арнайы ЖОО композиция негізін оқитын “Композиция негізінің пропедевтикалық курсы” деп аталады.

- жүйелі анализ және синтез тәсілін қолдану;

- берілген құралмен басқару;

- өз жұмысын берілген тапсырма арқылы бағалау.

Пропедевтика курсы студенттерді шығармашылық процесс негізімен таныстырады. Болашақ киім дизайнерге образ-ассоциациялық ойлауды дамытады, бейнелік мәнерлікке үйретеді. Оқыту әдісі композициялық міндеттің жәй түрінен күрделі түріне дейін жүйелі оқытады. Дизайнер жұмысына қойылатын басты талаптары: элементтердің органикалық бірлігі; шешілетін міндеттің бейнелеп білдіру; құрал таңдау кезінде шектен шықпау; берілген тапсырма бойынша пропорция мен масштабтың сйкес келуі; эскиз жазықтығын ұйымдастыру; графикалық үлгілеудің мәдениеті, шешім еркешелігі, орындалу дәлдігі; тапсырманың жұмыс әдістемесі.

2. Нүктенің орналасуы.

Композицияның басты заңдылықтары болып графикалық үлгілеу болып табылады. Ең бірінші тапсырма беттің композициясы, графикалық жердің композициясы, нүктемен жердіңөзара байланысы. Ол үшін формат ортасына немесе қағаз бетіне кез келген бейне орналастырады. Қағаз бетіндегі бір нүкте жазықтықтықты ұйымдастырады: орталық ұйымдастырушы, төменге түсе бастаған, жоғары көтеріле бастаған; қағаз шетіне шыға бастаған. Екі нүктенің контраст болуы, екі нүктенің ньюанс болуы, екі нүктенің сәйкестігі.

1.Ансамбльдік жоба

2.Комплекттік жоба

3. Коллекциялық жоба

• 
  сәнді киім;
  
• 
  салтанатты кештерге арналған костюм;
  
• 
  той костюмі;
  
• 
  арнайы костюм;
  
• 
  сахналық костюм.
  

Авторлық концепция;

Образдық;

Коллекцияда қолданылатын материалдар;

Түстік шешімі;

Формасы;

Базалық құрастырулар;

Стильдік шешімі.

Коллекция құрлымы:

Сыртқы киімдер;

Күнделікті киімдер, спорттық, туризм және демалыс киімдері;

Сәнді, кешкі және мейрамдық киімдер;

Арнайы киімдер – той және салтанатты кештерге арналған.

Әдебиет: Е.И. Рачицкая, В.И.Сидоренко «Моделирование и художественное оформление изделий » 520-522 стр.

36 кредит саны

№ 36 дәріс

Тақырып: Киім дизайны.

Мақсаты: Студенттерге киім дизайны туралы түсінік беру.

Әдістемелік нұсқау: Дәріс кешені және әдебиеттер кешені бойынша дайындалу.

Дәрістің мазмұны:

1. Қазіргі кездегі дизайн

2. Костюм дизайн объектісі ретінде.

3. Дизайндағы киімді жобалау ерекшеліктері.

1. Киім дизайнындағы көркемдік образ.

2. Дизайнер шығармашылығының көздері және ерекшеліктері.

1. Берілген фунцияларды көрсету.

Функция – орындау, іскерлік, міндет, жұмысты білдіреді. Киім дизайнерлеріне ең қолайлы тапсырма – материалдық раппорттық ритм арқылы графикалық эскиз жасау, мысалы: шашақ, сусылдақ, жылтық, жеңіл, тоқылған, қиылған, тігілген т.б. Осы берілген тапсырмаларға силуэт құру қажет, бас киім мен әшекейлері бар портрет, мықынға дейін жартылай фигураны, костюмнің нені орындайтынын көрсетіп және бар бойына толық фигураны.

Фигураны толық бойымен салған кезде, түрлі вариантта жұмыстар жүргізу керек, түрлі интерпретациялар қолдану керек, бұл іс-әрекетті фигураның жоғарыдан төменге дейін, жең, жаға, иық, бел сызығы, мықын сызығы, аяқ, аяқ киім, және толық фигураны қамту қажет. Қосымшалар ретінде: мойын орамал, белдік, перчатка, сөмке.

Тапсырманың мазмұны костюмді барлық сәндік, технологиялық тәсілдерді қолданып, ішіндегі бір әдісті таңдайды. Соңында жаңа идея, қызықты шешім табуға болады. Мысалы, (тента, бинт, тесьма, мойын орамал, мата жолағы, трикотаж, мех) сияқты жазықтан көлемді пішін алу үшін оларды байлау арқылы, бантакк, түймелікпен, ілмекпен, фурнитура арқылы әдіс қолданады. Силуэтті қарай отырып, композициялық заңдылықтарға еніге болады, контраст-нюанс-тождество, симметрия-ассиметрия, статика-динамика, доминанта, бағыныңқылық, ритм.