Студенты
специальности
«Библиотековедение
и библиография»
http://library.vkgu.kz
http://aclient.integrum.
ru- Базы данных -
Национальная
Академическая
Библиотека РК
CD-ROM,
ЭЛЕКТРОННЫЙ
РЕСУРС,
БИБЛИОТЕЧНОЕ
ДЕЛО,
БИБЛИОТЕКОВЕДЕ
НИЕ,
ЭЛЕКТРОННАЯ
БИБЛИОТЕКА,
БИБЛИОГРАФИЯ,
ИСТОРИЯ
КАЗАХСТАНА,
ИНФОРМАЦИОНН
ЫЕ ТЕХНОЛОГИИ,
ЦЕЛИНА,
ПЕТРОПАВЛОВСК
Сатагалиева
С.С.
Кітапханалық
маркетинг.
Электронды оқулық
100%
электрон
ды зал
5. ДƏРІСТІК КЕШЕН.
Дəріс №1
Бірінші бөлім. Маркетинг теориясының жалпы ережесі
Тақырып 1. Кітапханалық маркетинг маңызы жəне құрылымы
Дəрістің мақсаты: Кітапханалық маркетинг маңызы жəне құрылымын
анықтау
Дəрістің мазмұны:
Маркетинг маңызы жəне оның типологиясы.
Коммерциялық жəне коммерциялық емес маркетинг.
Маркетинг түрлері.
Маркетинг түсінігі жəне оны қазіргі жағдайда ұйымдастыру.
Маркетинг (ағыл. Marketing - рыноктағы сату жəне сатып алу актісі
market
—
рынок) өнімді барынша пайдалы өткізуге бағытталған шаралар
жүйесі, əрі
товарды жарнамалау, сұранысты зерттеу жəне қалыптастыру
бойынша инфрақұрылым. Кітапхананы коммерциялық мекеме емес деп
анықтауына қарамастан маркетинг технологиясының кітапхана саласына кіру
қарқыны күшеюде.
Кітапхана қызметінің «коммерциялық емес» сипаты табыс табуға
тыйым салмайды, тек оны қолдануға белгілі шектеулер қояды: тапқан
табысын кітапхана өз дамуына жұмсауы керек, ал коммерциялық емес ұйым
мəртебесі оған бірқатар жағдайда салық жеңілдігін береді.
Кітапхана
қорын көрсету, өз білімін жетілдіру мен қарым-қатынасқа
жағдай жасау, шығармашылық жəне демалыс ұйымдастыру, ақпарат беру,
білім беру жəне ағартушылық жұмысқа көмектесу, жарнама жəне имидж
қалыптастыру — бұлар кітапхана ұсынатын қызметтердің толық тізімі емес.
Олардың бірқатар бөлігін қажет ретіңде тек
кітапхана пайдаланушылары
емес, басқа да тұтынушылар - ғылыми ұйымдар, оқу орыңдары,
коммерциялық компаниялар, жергілікті басқару органдары, қайырымдылық
қорлары, бұқаралық ақпарат құралдары, т.б. төлейді.
Кітапхана
маркетингі тек анықтап, болжамдап, кітапхана қызметін
тұтынушылар қажетін қанағаттандырып қою ғана емес, бірқатар жағдайда
бұл қажеттерді қалыптастыруға тиімді əсер ететін, тіпті тікелей оларды
қалыптастыратын əрекет құралы болып табылады.
Сауатты маркетинг тіпті
кітапхананы қаржыландыратын ұйымдар мен потенциалды демеушілердің
тұтынымына əсер етіп, анықтап, қанағаттандыруға көмектеседі.
Қазіргі кезде көптеген тіпті табысты жұмыс істеп жатқан
кітапханалардың өз құрамында маркетинг бөлімі бар, олардың міндетіне
кітапханаға келушілер санын көбейту, кітапхана аудиториясын кеңейту жəне
оның оқырмандары арасына қосылмайтындары арасына кітапхана туралы
ақпарат тарату. Маркетинг бойынша мамандар
кітапхана келелі жоспарын
құрастыру үшін қажетті мəліметтерді береді, жекелеген кітапхана шаралары
барысында қысқа мерзімді маркетингтік компания өткізіп, бюджеттен тыс
қаржыландыруды тартуға қатысып жəне демеушілермен жұмыс істейді. Өз
қызметінің кез келген бағытында олар өз жұмысын тек қана бір үрдіске
құрады: зерттеу жəне жоспарлау өткізеді; жоспарды іске асырады,
нəтижелерді талдап, қажетті түзетулер ендірді. Коммерциялық мекемелердегі
маркетингтен бөлек, кітапхана маркетингі ресурстарды екі формада тартады:
— тікелей - тұтынушыларға өз товары мен қызметгерін сату арқылы;
— аралық - сыртқы ресурстарды тарту арқылы: бюджеттік қаржылар,
гранттар,
демеушілік көмек, жеке адамдар көмегі. Бұл қаржылар əлеуметтік
маңызы бар мəдени жобалар мен бағдарламаларды іске асыру үшін
пайданылады.
Коммерциялық емес маркетингтің екі формасы да тығыз байланысты.
Неғұрлым кітапхананың əлеуметтік маңызы мен оның бағдарламалары,
жобаларының қоғамдық тартымдылығы жоғары болған сайын, оның
соғұрлым «сыртқы» көздерден қаржы алу мүмкіндігі көп болмақ. Тұтынушы
мен төлеуші бір кісі болатын коммерциялық емес маркетингте тұтынушы
мен қаржы ресурстары ажыратылған, бірақ өзара байланысты: табыс табу
қоғам қызығушылығы мен мойындауын білдіреді.
Сондықтан кітапхана
маркетингінде екі стратегиялық бағыт болады:
— презентация жəне кітапхана мен оның қызметін ілгері жылжыту;
— презентация жəне нақтылы тауарлар мен қызметтерін көтермелеу.
Кітапхана өз пайдаланушыларына тауар ретінде не ұсына алады? Бұл
ең алдымен көрмелер, мəдени – ағарту жұмысының əр түрлі формалары.
Кітаптар, каталоггар, буклеттер, кітапхана тақырыбы жəне соған жақын
байланысты басқа да полиграфиялық өнімдер, əрі бейнефильмдер, слайдтар,
басқа да басылымдар, қазіргі қолданылатын ақпараттық технологиялар, олар
да кітапхананың кіріс бөлігінің баптарының біріне айнала алады.
Шығарылатын даналар коммерциялық оңтайлы болу үшін, демеушілердің
қаржылай көмегі қажет.
Достарыңызбен бөлісу: