Механикадан
жүктеу/скачать 3,47 Mb. Pdf көрінісі
|
5 Зертханалық жұмыс, Линзалар
| 4
Жұп күштер теориясы 4.1 Жұп күш. Жұп моменті Белгілі бір аралықта орналасқан, бір-біріне қарама-қарсы бағытталған және шама жағынан тең болған екі күш жұп күш деп аталады. Ол -деп белгіленеді (4.1 сурет) 4.1 сурет Жұп күштің тең әсерлі күші болмайды және жұпты құрайтын күштер тепе-теңдікте болмайды. Демек, жұп күш тең әсерлі күші болмайтын және тепе-теңдікте болмайтын күштер жүйесінен тұрады. Жұпты құрайтын күштер әсер сызығы арқылы жүргізілген жазықтық жұп жазықтығы делінеді. Жұпты құраушы күштер арасындағы ең қысқа қашықтық жұп иіні деп аталады және ол d мен белгіленеді (4.1 сурет). Жұпты құраушы күштердің бірімен жұп иінінің көбейтіндісі жұп моменті делінеді. Ол төмендегідей жазылады: (4.1) Жұп денені сағат стрелкасына қарсы айналдыратын болса, оның моменті оң, кері жағдайда теріс деп алынады. 4.2 Жұп қасиеттері Жұп моментінің төмендегі ерекшеліктерін айту мүмкін: 1. Жұп құрайтын күштерді өздерінің әсер сызықтары бойымен кез келген нүктеге көшірсек, жұп моменті өзгермейді. 2. Жұп моменті жұпты құрайтын күштерге құрылған АВСД параллелограмның ауданына тең (4.1 сурет). 3. Жұпты өзінің әсер жазықтығына параллель болатын жазықтыққа көшірсе, оның денеге әсері өзгермейді. 4. Жұп моментін өзгертпей, оны кезкелген иінге келтіру мүмкін. 5. Жұп моментін өзгертпей, оны өзінің әсер жазықтығында кезкелген жағдайға келтіру мүмкін. 4.3 Жазықтықта орналасқан жұптарды қосу Айталық, жұптар екі қиылысатын жазықтықтарда орналасқан болсын (4.3 сурет). 4.3 сурет. Жоғарыдағы тақырыпта келтірілген ерекшеліктерді пайдаланып, екі жұпты АВ иінге келтіреміз. Бұл жағдайда А нүктеде және , ал В нүктеде , және күштер алынады. А және В нүктелердегі күштерді қоссақ: , . (4.9) (4.2)-ге сәйкес: . (4.10) (4.9)-ді (4.10)- ға қойсақ: Мұндағы Нәтижеде . (4.11) Егер жұп күштер дана болса, (4.11)-ді төмендегідей жазу мүмкін: (4.12) Демек, кеңістікте орналасқан жұптар бір жұпқа эквивалент болып, оның моменті берілген жұптар моменттерінің геометриялық қосындысына тең. Егерде жұптар жазықтықта орналасқан болса, бұл жұптар бір жұпқа эквивалент болып, оның моменті берілген жұптар моменттерінің алгебралық қосындысына тең: . (4.13) жүктеу/скачать 3,47 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|