Механикадан

Кеңістікте орналасқан кез келген күштер жүйесі әсеріндегі дене тепе-теңдікте 
болуы үшін күштердің бас векторы және бас моменті нөлге тең болуы қажетті және 
жеткілікті: 
(5.7) 
(5.7) ні Декарт координат өстеріне проекциялаймыз: 
; (5.8) 
. 
Кезкелген күштер жазықтықта орналасқан болса, олардың тепе-теңдік шарты 
төмендегідей болады: 
(5.9) 
Егерде күштер жүйесі кеңістікте (жазықтықта) қиылысатын күштерден құралған болса, 
олардың тепе-теңдік шарттары сәйкес түрде былай жазылады: 
(5.10) 
(5.11) 
Кезкелген күштер жүйесі 
Oz
өсіне параллель болса, (5.10) -ның алғашқы екеуі және 
соңғысы тікелей нөлге тең болады. Нәтижеде кеңістіктегі параллель тепе-теңдігінің 
шарты төмендегідей болады: 
(5.12) 
Мұндағы күштер 
Оу
осіне параллель. 

Әртүрлі күштер әсеріндегі дененің тепе-теңдік шарттарының кестесі 
Кеңістікте орналасқан күштер 
Жазықтықта орналасқан күштер 
Кезкелген 
Параллеь 
Жұп 
Қиылыса-
тын 
 
 

7
 
Үйкеліс күші 
7.1 Сырғанаудағы үйкеліс. Тұтасу(Сцепление) 
Бір дене екінші дене үстінде сырғанаған кезде пайда болатын кедергі сырғанаудағы 
үйкеліс күші делінеді. 
Үйкеліс күші бір-бірімен жанасқан екі дененің нормал қысымына тура пропорционал 
екендігі тәжірибелерде анықталған: 
. (6.1) 
Мұндағы 
N
- қарастырылып жатқан дененің нормал қысымы; 
F
- сырғанау үйкеліс коэффициенті. 
Егер үйкелістегі денелер тыныштықта тұрған болса, олардың үйкеліс күші 
статикалық үйкеліс күші деп аталады: 
(6.2) 
Мұнда 
f
0
- дененің тыныштықта тұрғандағы үйкеліс коэффициенті. 
Дене кедір-бұдыр таяныш жазықтық үстінде тепе-теңдікте тұрған болса, 
таяныштың реакция күші нормал реакция және үйкеліс күшінен тұрады (6.1 сурет). 
Нормаль реакция күшімен максимал үйкеліс күшіне дұрыс келетін толық реакция 
күші арасындағы бұрыш үйкеліс бұрышы делінеді: 
(6.3) 
6.1сурет 6.2 сурет 
Егер кедір-бұдыр бет үстінде тұрған денеге нормал мен бұрыш жасайтын күш 
қойылғанда денені қозғалысқа келтіретін 
максимал үйкеліс күшінен үлкен болуы 
керек (6.2 сурет). 
Бұл өрнектен 
немесе 
келіп шығады. 

Үйкеліс күші пайда болатын жағдайларды тексеретін статика есептері үйкеліс күші 
есепке алынбайтын есептер сияқты, яғни тепе-теңдік теңдеулерін құру жолымен 
шешіледі. Бірақ денеге әсер ететін күштер қатарына үйкеліс күштері енеді. 

жүктеу/скачать 3,47 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: