Международной научно-теоретической конференции сейфуллинские чтения
ӨнДіРуші-бҰҚалаРға «фелуцен» биологиялыҚ белсенДі затын
жүктеу/скачать 5,38 Mb. Pdf көрінісі
|
sf16-1-1-3
| ӨнДіРуші-бҰҚалаРға «фелуцен» биологиялыҚ белсенДі затын
ҚолДану тиімДілігі Жақыпов И.Т., в.ғ.д.,профессор Турысбаева Г.Б., докторант Момбеков Б.Е. магистрант С.Сейфуллин атындағы ҚАТУ, Нұр-Сұлтан қ. Сүт және ет өнімділігін қарқындату, көбінде элиталы өндіруші-бұқаларды қолдану белсенділігіне байланысты. Олардан алынатын ұрық өнімділігі жоғары сапа талаптары- на сәйкес болуы тиіс. Дегенмен, жануарларды құнарсыз немесе теңгерімсіз азықтандыру олардың өнімділігінің төмендеуіне, ұдайы өндіру қабілетінінң бұзылуына әкеп соғады [1, 2, 3, 4, 5].Нәтижесінде өндірушілерді қолдану мерзімі мен тиімділігі азаяды. Жану- арлар организмінде заталмасу бұзылуын алдын алу мақсатында рацион құрамына ми- нералды заттар, дәрумендер және басқа да биологиялық белсенді компоненттердің ор- нын толтыру үшін түрлі премикстер мен биологиялық белсенді заттарды енгізеді [6, 7, 8, 9, 10].Солардың бірі «Фелуцен» биологиялық белсенді заты, ақуыз, майлар мен дәрумендерге бай көмірсулы-минералды кешен. Дәрумендер жетіспеушілігін толықтыру, ІҚМ өнімділігін арттыру үшін қолданылады [11]. Айсидивит – кешенді иммуноынталандырушы дәрілік препарат. Құрамы (1 мл): АСД- 2Ф субстанция – 0,04г, А дәрумені – 15 000ӨБ, Е дәрумені – 10мг, қосымша заттар: ян- тарь қышқылы, инъекция үшін су. Осыған орай, жұмысымыздың мақсаты - өндіруші-бұқаларға андрологиялық зерттеу жүргізуде ұрықтың сапалық көрсеткіштерін анықтау, клинико-эхографикалық әдістерді қолдана отырып олардың көбею қызметі қабілеттілігіне баға беру, сондай-ақ коррекция- лау жұмыстарын жүргізу. Ғылыми-зерттеу жұмыстары С.Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық университетінің ветеринарлық медицина кафедрасында және Ақмола облысында орналасқан «Асыл түлік» АҚ базасында жүргізілді. Қойылған мақсатқа сәйкес өндіруші-бұқалардың жыныс органдарын зерттеу, ұманы морфологиялық және ультардыбыстық зерттеу жұмыстары жүргізілді, сондай-ақ жыныс рефлекстерінің айқын көріну шкаласы анықталды. Өндіруші-бұқалардың ұрығының сапасына қарап, оларды ұдайы өндіру қабілеті бойынша Колчина А.Ф., Барашкин М.И. [12]. ұсынған әдіспен 4 топқа бөлдік: I топ - ұрықтандыру қабілеті жоғары; II топ – ұрықтандыру қабілеті жақсы; III топ – ұрықтандыру қабілеті төмен; IV топ – ұрықтандыру қабілеті нашар немесе бедеу. Бұл әдіс өндіруші аталықтарды ұрығының көрсеткіштеріне қарап оңай, әрі жылдам топтарға жіктеуге мүмкіндік береді (кесте 1). 1 - кесте – Өндіруші-бұқаларды ұрық сапасына қарап, ұдайы өндіру қабілеті бойын- ша топтарға бөлу нәтижесі Топ Көрсеткіштер Тұқымы Эякулят көлемі, мл Спер- мийлер концен- трация- сы, млрд/ мл Спермийлер қозғалысы, балл Ақбас /n=12 Го лштин /n=4 Симмент ал / n=1 224 I Кем дегенде 4-5 мл 0,9 кем емес 8-ден көп 1 (8,3%) - - II Кем дегенде 4 мл 0,8-ден көп 8-ден көп емес 6 (50%) 4(100%) - III 3 мл-ден кем 0,8 кем емес Кем дегенде 7 2(16,7%) - 1(100%) IV 2 мл-ден аз 0,8-ден аз 7-ден аз 3(25%) - - Ұрықтың сапасын лабораториялық зерттеу нәтижесіне сүйене отырып 8,3% қазақтың ақбас тұқымы кем дегенде 4-5 мл көлемінде эякулят берді, спермийлер концентрациясы 0,9 млрд/мл кем емес, ал қозғалысы 8 балдан көп. Бұл бұқалардың ұрықтандыру қабілеті жоғары топқа бөлінді. Ұрықтандыру қабілеті жақсы топқа бұқалардың эякулят көлемі кем дегенде 4 мл, спермийлер концентрациясы 0,8 млрд/мл-ден көп және олардың қозғалысы 8 балдан көп емес бұқаларға 4 (100%) голштинофриз тұқымы мен 6 (50%) қазақтың ақбас тұқымы жатты. Ұрықтандыру қабілеті төмен топқа эякулят көлемі 3 мл-ден кем, спермийлер кон- центрациясы 0,8 млрд/мл-ден кем емес және спермийлер қозғалысы кем дегенде 7 балл болатын 2 (16,7%) қазақтың ақбас тұқымды және 1 бас симментал тұқымды бұқаларын жатқыздық. Ұдайы өндіру қабілеті нашар немесе белсіз бұқаларға эякулят көлемі аз, спермий- лер концентрациясы мен қозғалысы нашар бұқалар - 3(25%) бас қазақтың ақбас тұқымы жатқызылды. Осыған орай III, IV топ өндіруші-бұқалармен, салыстырмалы түрде II топтан 2 бұқамен ұдайы өндіру қабілетін коррекциялау жұмыстарын жүргіздік (барлығы 8 бұқа). «Фелуцен» биологиялық белсенді затын құрғақ азықпен алиментарлы жолмен күн сайын 350-400гр, «Айсидивит» кешенді дәруменін 10мл 3 күн интервалмен 5 рет бұлшықеттен енгіздік. Тәжірибе 30 күнге созылды. Тәжірибе барысында барлық өндіруші-бұқалардың ұрығының сапасы зерттелінді. II топ бұқаларында (1 бас голштинофриз, 1 бас қазақтың ақбас тұқымы) эякулят көлемі 5,09±0,2мл, спермийлер қозғалысы 8±0,01 және спермийлер концентрациясы 1,05±0,008 млрд/мл құрап, қалыпты көрсеткіштер сақталған. III топ бұқаларында (1 бас қазақтың ақбас тұқымы, 1 бас симментал) эякулят көлемі 3,8±0,1мл, спермийлер қозғалысы 3,9±0,2 және спермийлер концентрациясы 0 млрд/мл құрады. Дегенмен, аталған топтағы қазақтың ақбас тұқымында тәжірибе соңында эякулят көлемі 5,08±0,7мл, спермийлер белсенділігі – 8 балл және спермийлер концентрациясы – 0,8±0,05млрд/мл құрап, ұрықтандыру қабілеті жақсы топ өндіруші-бұқалар қатарына қосылды. Эякулят көлемі 0,9 есе, спермийлер қозғалысы – 1,6 есе, спермийлер концен- трациясы – 1,3 есеге артқаны байқалады. Ұрықтандыру қабілеті нашар IV топта (2 бас қазақтың ақбас тұқымы) эякулят көлемі 2,8±0,2мл, спермийлер қозғалысы 4,7±0,07 балл және спермийлер концентрациясы 0 млрд/мл құрап, бастапқы нәтижемен салыстырғанда көрсеткіштердің артуы байқалмады. Ал, 1 бас қазақтың ақбас тұқымында эякулят көлемі – 6,3±1,1мл, спермийлер қозғалысы 8 балл және спермийлер концентрациясы 1,04±0,1 млрд/мл құрап, II топ бұқалар қатарына қосылды. Эякулят көлемі 1,3 есе, спермийлер қозғалысы – 1,5 есе, спермийлер концен- трациясы – 1,04 есеге артқан. Бақылау тобында (2 бас голштинофриз, 4 бас қазақтың ақбас тұқымы) эякулят көлемі голштинофриз тұқымында 4,2±0,2мл, қазақтың ақбас тұқымында – 3,3±0,2мл, спермий- лер белсенділігі 8,2±0,02 балл, қазақтың ақбас тұқымында - 8,1±0,06 балл, сондай-ақ 225 спермийлер концентрациясы 1,3±0,07 млрд/мл, қазақтың ақбас тұқымында - 1,02±0,07 млрд/мл құрап, сапалық көрсеткіштері тұрақтылығын сақтап қалған. Қорытынды «Фелуцен» биологиялық белсенді заты мен «Айсидивит» кешенді дәруменін қолдану нәтижесінде зерттелінген 8 бұқаның 6-да (75%) эякулят көлемі 1,03-1,3 есеге, 4-де (50%) спермийлер қозғалысы 1,2 есеге, сондай-ақ спермийлер концентрациясы 1,2-1,3 есеге артты. жүктеу/скачать 5,38 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|