Мектеп гигиенасына негізделген дене шынықтыру және спорт гигиенасы


Әртүрлі спорт өкілдеріне арналған тамақ



бет22/38
Дата20.07.2020
өлшемі0,75 Mb.
#63321
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   ...   38
3.Әртүрлі спорт өкілдеріне арналған тамақ рационының құрамы мен калориялылығы (дене массасының 1 кг шаққанда)

Спорт түрі

Ақуыздар

Майлар

Көмірсулар

Тамақтың

Калориялылығы



Гимнастика, мәнерлеп сырғанау

Жеңіл атлетика, қысқа қашықтыққа жүгіру, секіру

Спорттық жүріс 20 км, 50 км жүгіру

Ауыр атлетика, лақтыру

Күрес пен бокс

Футбол, хоккей

Баскетбол, волейбол

Ат спорты

Ату спорты

Шаңғы спорты :

жақын қашықтыққа

алыс қашықтыққа

Коньки спорты

2,2 – 2,5

2,3 – 2,5
2,5 – 2,9

2,5 – 2,9

2,4 – 2,8

2,4 – 2,6

2,3 – 2,4

2,1 -2,3


2,2 – 2,4
2,3 – 2,5

2,4 – 2,6

2,5 – 2,7

1,7–1,89


1,8 – 2,0
2,0 – 2,2

1,8 – 2,0

1,8 – 2,2

2,0 – 2,2

1,8 – 2,0

1,7 – 1,9

2,0 – 2,1
1,9 – 2,2

2,0 – 2,4

2,0 – 2,3

8,6 – 9,75

9,0-9,8
11,2 – 13,0

10,1 – 11,8

9,0 – 11,0

9,6 – 10,4

9,5 – 10,8

8,9 – 10,0

8,3 – 9,5
10,2 – 11,0

11,5 – 12,6

10,0 – 10,9

59 – 66


62 – 67
73 – 84

66 – 77


62 – 75

66 – 72


63 – 71

60 – 65


60 – 67
67 – 74

74 – 82


69 - 74

Cүт және сүт тағамдары: сүт - өте құнды тағам. Онда 100 жақын заттар бар: 20 амин және 18 май қышқылдары, 26 минералды тұздар, 12 дәрумен, 10 ферменттер, 4 сүтті қант, гормондар ж.т.б. Орташа 100 гр сүтте жеңіл сіңірілетін келесі маңызды заттар: ақуыздар – 2,8 г, майлар – 3,2 г, көмірсулар – 4,7 г. Өзінің амин қышқылдары құрамы бойынша сүттің ақуызы ең құнды болып есептеледі.

Айран, ацидофилин, просткваша ж.б. сүтті ашытудың арқасында арнайы бактериялармен алады.

Қаймақ (кілегей) – майлылығы 10% (100 грамында 118 ккал) және 20% ( 100 грамында 205 ккал).

Сүзбе (творог) – жоғары биологиялық құндылықты тағам.

Ірімшік (сыр) – сүтті құндылықты тағам.

Ет – негізгі ақуыздың құнды көзі болып табылады.

Құс еті


Жұмыртқа

Балық және балықтан жасаған тағамдар.

Көкөністер

Жеміс – жидектер

Сармай

Қатты майлар (сиыр, қой, шошқа)



Өсімдік майлары

Бал


Тексеру сұрақтары: Тамақтың калориялылығы дегенді қалай түсіну керек? Әрбір спортшыға қанша калория қажет? Рационның сапасы дегенді қалай түсіну керек? Майлардың құндылығы неде? Көмірсулардың құндылығы неде? Ақуыздардың құндылығы неде? Дәрумендердің қажеттілігі неде? Олардың пайдасы қандай? Сүт және сүт тағамдарының маңызы неде? Ет, құс еті, жұмыртқа мен балықтың спортшы ағзасына пайдасы қандай?

Әдебиет: Лаптев А.П., Полиевский С.А. Гигиена: Учеб. для ин-тов и техн. физ. культ. –М.: Физкультура и спорт, 1990. 2. Лаптев А.П., Малышева И.Н. Практикум по гигиене: Пособие для инститов физической культуры. М., Физкульура и спорт, 1981.

10. Тақырыптың аты: Балалар мен жасөспірімдер дене тәрбиесінің гигиенасы

Мақсаты: Балалар мен жасөспірімдердің дамуы мен өсуінің, денсаулық жағдайының өзгеру тенденцияларын, балалардың әр түрлі ауруларға шалдығуының алдын алу шаралары мен гигиеналық негіздерін түсіндіру. Мектептегі оқу – тәрбие жұмысының гигиенасы мен ондағы бөлмелер мен бйымдарға қойылатын гигиеналық талаптармен таныстыру.

Тірек сөздер: Мектеп жасына дейінгі (3-6 жас), мектептің бастауыш сыныптары (7-10 жас), орташа сыныптар оқушылары (11- 14 жас) және жоғарғы сынып оқушылары (15 – 18 жас), тірек – қимыл аппараты, жүрек қан тамырлар жүйесі, тыныс алу жүйесі, орталық нерв жүйесі, бойы мен салмағы, жұмыс қабілеттіліктері, акселеранттар мен ретарданттар, микроклимат, желдету, жиһаздар, спорттық аймақтар, оқыту- спорттық – бөлмелер, дәрігерлік бақылау ж.б.

Негізгі сұрақтар:

  • Балалар мен жасөспірімдердің жас ерекшеліктері

  • Мектепте оқу-тәрбие үрдісіне негізгі гигиеналық талаптар

  • Сынып бөлмелері мен бұйымдарына қойылатын гигиеналық талаптар

Қысқаша мазмұны: 1.Оқу – тәрбие жұмысы мен дене тәрбиесін ұйымдастыру мектепте оқушылардың жасына қарай өткізіледі. Мектеп жасына дейінгі (3-6 жас), мектептің бастауыш сыныптары (7-10 жас), орташа сыныптар оқушылары (11- 14 жас) және жоғарғы сынып оқушылары (15 – 18 жас) болып бөлінеді. Дене шынықтыру мұғаліміне оқушылардың тірек – қимыл аппаратындағы, жүрек қан тамырлар мен тыныс алу жүйесіндегі және орталық нерв жүйесіндегі өзгерістер туралы деректер өте қажет.

Балалар мен жасөспірімдердің ересектерге қарағанда ағзасы ерекше. Олар әрдайым өсіп дамуда болады. Өсу дегеніміз ағза саны жағынан да сапасы жағынан да өсуде болады. Сапасы дегеніміз ол мүшелердің өсіп жетілуі. Балалардың ең көп өсетін уақыттары дүниеге келген бірінші жылы және жыныстық жетілу кезінде болады (13-14 жаста).

Сүйектер бұл уақыттарда жеңіл майысып, егер де жүктеме дұрыс берілмесе, дұрыс қалыптаспауы мүмкін.

2. Балалардың жұмыс қабілеттілігі және сонымен бірге дене жүктемелеріне бейімделуі жүрек қан тамырлар мен тыныс алу жүйелерінің жұмыс істеу жағдайына байланысты.

Бастауыш сынып оқушыларына соларға сәйкес күн кестесі, тиімді тамақ, күнделікті шынығу, жеке гигиенаның ережелерінбілу қажет. Дене жаттығуларымен әрдайым айналысып, қимылды ойындар, серундер өте маңызды болып есептеледі.

Орташа мектеп жасындағы балармен жасөспірімдерге жеке гигиеналық ережелерді сақтап, оқу – тәрбие жұмыстарының кестесін сақтаған жөн. Бұнда да тиімді тамақтанып, демалыс пен оқуды ұштастырып, тиімді қимыл-қозғалыстар мен сымбаттылыққа көңіл аудару қажет.

Мектептегі оқу – тәрбие жұмысына гигиеналық талаптар оқушылардың денсаулығын нығайтуға, қолайлы жағдай жасауға, ой жұмысы мен дене дамуына қалыпты жағдайлар туғызу, үлгерімдерін жоғарлатуға бағытталған жөн.





Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   ...   38




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет