Мектеп жасына дейінгі балалардың салауатты өмір салтын қалыптастыруда ұлттық Қимыл-қОЗҒалыс ойындарының ерекшелігі

Дененің қабілеттілігін дамытуға «Лого-Ырғақтың» басқа қосымша бағдарламасы – «Locomotive Exercises, Jamping & Leaping Exercises» (Қозғалыс жаттығулары, секірістер, жүгірістер). Балаларға дене жаттығуларын орындаудың және үлгі бойынша қозғалыстарды орындаудың жазбалары бар бейнені қарап шығу мүмкіндігі ұсынылады, мысалы:

«Келіңіздер жақсы секіруді үйренелік. Ол үшін бірінші жаттығуды жасалық. Келіңіздер оны бірге жасалық. Бейнедегі қызға қараңыздар да қозғалысын қайталаңыздар. Өкшені еденнен ажыратпаңыздар, сіздің денеңіз түзу болуы тиіс. Сонымен, балалармен бірге байқап көрелік, осы жаттығуды қайталаңыздар»;

«Тексеріп көріңіз, тек бір аяқта ғана секіре аласыз ба? Неге сізге оң аяқта ғана секіріп көрмеске, содан кейін – тек сол аяқта ғана? Бейнеге қараңыз да секіріңіз – құба-құп».

Моторлық машықтарды дамытуға бағытталған басқа бағдарлама – YDP «Мектепке дайындық» қосымша бағдарламасы. Онда мынадай жаттығулар бар: «Сіз итпен серуендеп жүрген баланың суретін көресіз. Сіз ит сияқты солай қозғала аласыз ба? Көрсетіңіз»; «Мысықтың жон арқасы қандай, көрсетіңіз. Фотоға қараңыз, жаттығуды қайталаңыз» және т.б.

4. 
   Шығармашылық тәрбие
   

5. 
   Компьютерлік сауаттылық
   

Компьютерлік біліктерді дамытуға өзіндік бағытталған бағдарламалар ерекше орын алады. Әрбір баланың келешектегі өміріне компьютер міндетті түрде қажет болады. Ал қазірше компьютер әлемі олар үшін жұмбақ әрі түсініксіздік. Бала тышқан мен пернені басқарудың әліппесін неғұрлым ерте меңгерсе, солғұрлым келешекте компьютерді ол солғұрлым тез меңгеретін болады. Сондықтан біз компьютерді басқару машықтарын дамытуға; ойын бағдарламаларының интерфейсін түсіне білуді дамытуға; қолдардың ұсақ моторикасын дамытуға; компьютердің құрылысы туралы білімдерді толықтыруға бағытталған бағдарламаларға назар аудардық.

Мұндай бағдарламаға CD-дағы «Minsting Kunskap för livet och i skolan» (Өмір сүру мен мектеп үшін шағын білімдер), басып шығарушы Levande Bocker, жеткізуші Knowledge Adventure швед өнімін жатқызуға болады. Ол 2-ден 4 жасқа дейінгі Швециядағы ең кіші балалар үшін жасалған көп емес бағдарламалардың бірі болып саналады. Бұл компьютермен бірінші кездескен бала үшін өте жақсы ойын. Оқытудың басты мақсаты компьютермен таныстық және оны басқарудың алғашқы біліктерімен қаруландыру, баланың компьютермен үйлесімін және өз қабілеттілігіне сенімділігін бекіту. Тышқанның көмегімен бала көрсеткен кез келген орын, және тіпті пернетақтада кез келген пернеге әрбір жанасу кездейсоқ таңдау әдісімен алынатын қандайда бір анимацияны шақырады. Бағдарламада сондай-ақ алуан түрлі жаттығулар бар: «жасырынбақ ойын», «итті тамақтандыр», әліпбимен, цифрлармен, формалармен таныстық, музыкалық аспаптардағы ойын және ән жинағы. Бала суреттер мен дыбыстарды біледі және оларды қайталау арқылы іс-әрекеттің әр түрлі түріне зауқы ауады.

Abrakadabra (өндіруші - LaraMeara Program AB, жеткізуші» - LaraMera AB) – бұл да компьютермен бірінші кездесу кезіндегі 2-4 жастағы ең кіші оқушыға арналған бағдарлама. Оқытудың негізгі мақсаты көру қабылдауы машықтарын, тілдік дамытудың ерте әдісін дамыту болып саналады. Бағдарламада пернені немесе тышқанның батырмасын басып, бала кезең бойынша дайындайтын әр түрлі отыз суреттер композициясы бар. Композиция аяқталған кезде одан дыбыстық сүйемелдеуі бар анимация ойналады. Жаттығуда күрделіліктің үш деңгейі бар болады. Мұнда оқытудың дәстүрлі әдістерімен үйлестіруге болады. Компьютерлік бағдарламаның көмегімен балалар сондай-ақ басқа материалдарда, мысалы, қағазда. папье-машада жасалына алынатын фигураларды, реңктерді, ақыр соңында, ортақ қоршамды жасайды

Орыс тіліндегі «Бүлдіршіндер үшін компьютер. Компьютерде ойнауды үйренеміз» (өндіруші «Бука») дискісі бүлдіршіндерді қызықты да құпиялы компьютерлік әлемге шақырады. Көңілді қонжық балаға алғашқы компьютерлік машықтарды бекітуге көмектеседі. Бағдарламаның ашық және көркем безендірілуі баланың орнықты қызығушылығын қалыптастыруға көмектеседі және оған қыруар ләззат алып келеді, ал компьютерді басқаруды меңгерудің дұрыс таңдалынған әдістері балаға тезірек өсуге және дамуға мүмкіндік береді. Қызықты шағын ойындар компьютерлік тышқан мен пернетақтаны меңгерудің машықтарын бекітуге мүмкіндік туғызады. Бағдарламада реакцияны, түстік түйсікті, логиканы дамытуға тапсырмалар ұсынылған. Бағдарламаның ерекшелігі ойынға өз фотографияңды енгізу мүмкіндігі болып саналады. Бүлдіршін ойында таныс дидарды немесе оның сүйікті үй өсірілімін көргенде, бүлдіршінді жағымды сыйлық күтіп тұрады! Бағдарлама басқаруда қарапайым, ешқандай ерекше машықтарды талап етпейді, демек тіпті ең кіші сәби, 2 жастан бастап, онда ойнай алады. Күрделі емес тапсырма балаға компьютерде жұмыс істеудің тек бастамасын ғана үйретпейді, кеңістік ойлауды, зейінді, бақылаушылықты, моторды дамытады.

Ұлттық ойындар – қазақ халқының ерте заманнан қалыптасқан дәстүрлі ойын - сауықтардың бір түрі. Оның бастауы алғашқы қауымдық қоғамда шыққан. Ұлттық ойындар негізінде әр халық түрлі – түрлі жаттығулар жасау жолымен дене шынықтыру ісінің негізін салды. Бертін келе шынайы спорт ойындарының шығуына түрткі болды. Оның адам денсаулығына жақсартуда пайдалы аса күшті екені қилы.

Ұлттық ойындар – ата – бабаларымыздан бізге байлығымыз, асыл қазынамыз. Сондықтан, үйренудің күнделікті тұрмысқа пайдаланудың заманымызға сай ұрпақ тәрбиелеуге пайдасы орасан зор. Ойын баланың алдынан өмірдің есігін ашып, ұштаса береді.

В.А. Сухомлинскийдің сөзімен айтқанда: Ойынсыз ақын – ойдың қаншалықты дамуы да жоқ және болуы да мүмкін емес. Ойын дүниеге қарай ашылған үлкен жарық терезе іспетті, ол арқылы баланың рухани сезімі жастықшақ өмірімен ұштастырып, өзін қоршаған, дүние туралы түсінік алады.

Ойын дегеніміз – ұшқын, білімге құмарлық пен еліктеудің маздай жасаған оты. Міне, ойын дегеніміз- тынысын кең алысқа меңзейтін, ойдан-ойға жетелейтін, адамға қиялмен қанат беретін осындай ғажап нәрсе ақыл-ой жетекшісі, денсаулық кепілі, өмір тынысы.

Ұлттық ойындардың мектеп жасына дейінгі балаларға лайықтары «Көкпар», «Орамал алу», «Тақия жасыру», «Алтын қақпа», «Ақ серек-Көк серек», «Айгөлек», «Ақ сандық – Көк сандық», «Ақ сүйек» баланың көзін жұмғызып алаңдағы ағаш ішіне сүйекті лақтырып жіберіп, іздеу т.б. ойындар ойнату арқылы баланы тапқырлыққа, жылдамдыққа, шапшаңдыққа, икемділікке, батылдылыққа үйрету іске асырылады. Яғни, таңертеңгі қабылдау кезінен кешке баланың үйге қайтуына дейінгі уақыт аралығындағы күн тәртібіне сәйкес дене тәрбиесі күні бойғы тәрбие түрлерімен біртұтас сабақтас жүргізіледі. Сондықтан да, бағдарлама бойынша арнайы өтілетін тақырыптық тәрбие сәттерінің арасында әуелі дене сергіту, жұмыс соңында ырғақты қимыл –қозғалыс ойындарын өткізу көзделеді.

Ең кіші жастағы, 2 жастан бастап, балалар үшін дамытушы ойындар бар, алайда ойындардың көпшілігі дегеменде мектепалды жастағыларға және балаларды мектепке дайындауға бағытталған.

Кейбір компьютерлік ойындар мен бағдарламалар қандайда бір белгілі білікті немесе машықты қалыптастыруға бағдарланған, алайда олардың көпшілігі кешендік сипатта болады.

Егерде мектепке дейінгі білім берудің цифрлық білімдік контенттінің бағытталушылығын қорытатын болсақ, онда оның мына бағыттарға бағытталғандығы туралы қорытынды жасауға болады:

• 
  мектеп жасына дейінгі тұлғаның парасаттығын және танымдығын дамытуға, оның ішінде:
  

• 
  парасаттық есептерді түсіну мен шешуге балалардың қабілетін қалыптастыру, ішкі ойшылдық әрекеттерді сыртқы жоспарға аудару; балалардың түсінуге және шешуге қабілеттілінгін қалыптастыру;
  
• 
  жоғары психикалық процестерді: қабылдауды, жадтың ықыласын дамыту;
  
• 
  ассоциативтік, бейнелік, кеңістік ойлауды дамыту;
  
• 
  сенсомоторлық қабілеттерді дамыту;
  
• 
  математикалық білімдер мен біліктерді толықтыру;
  
• 
  сөздік қорды және сәйлеуді дамытуды толықтыру;
  
• 
  қоршаған орта туралы түсініктерді кеңейту.
  

• 
  шығармашылығын дамытуға, оның ішінде:
  

• 
  көркемдік қабілеттерін дамытуға;
  
• 
  шығармашылық қабілеттерін дамытуға.
  

• 
  компьютерлік біліктерін дамытуға:
  

• 
  компьютерді басқару машықтарын дамытуға;
  
• 
  ойындық бағдарламалардың интерфейсін түсіну білігін дамытуға;
  
• 
  компьютердің құрылғысы туралы білімдерді толықтыруға.