[мәселелік дәріс] Коммуникациялық процесс

§ 3. Синтоникалық
байланыс моделі
"Синтоникалық" атауы "синтония" сөзінен
шыққан, ол "өзімен және басқалармен
үйлесімді болу"дегенді білдіреді.
Байланыстың
синтоникалық
моделі
қарым-қатынасты
қабылдау
мен
ойлау
процестерінің
күрделі
өзара
әрекеттесуінің нәтижесі ретінде қарастырады (қабылдау +
ойлау = байланыс). Қарым-қатынас процесі қабылдаудан
басталады, оның көмегімен адам әлеммен және адамдармен
байланыс орнатады.

Көрнекі бейнелеу жүйесі
бар адам
бірдеңе айтқысы келіп, қасына өтіп,
жадындағы суреттерге қарап, қазіргі
уақытта
не
болып
жатқанын
анықтайды.
Есту репрезентативті жүйесі
бар адам бірдеңе айтқысы келіп, өзінің
ішкі дауысын тыңдайды.
Кинестетикалық
бейнелеу
жүйесі
бар адамдар сөйлеу алдында
ішкі сезімдерін тыңдап, көздері еріксіз
төмен және оңға қарайды.
Адамдардың
классикалық
триадасына тағы бір түрі қосылады -
«есті
адамдар»
немесе
«компьютерлер»
-
бұл
олардың
сезімдеріне емес, олардың барлық
сезімдері мен бейнелерін көрсететін
белгілерге,
атауларға,
сөздерге,
«таңбаларға» жауап беретіндер. .
Мәселелік сұрақ: 
1. Сіз өзіңізді қандай жүйеге тән деп 
ойласыз және неліктен?
2. Аталған жүйеге тән адамдарды 
кездестіргенсіз бе?

Қарым-қатынастың негізгі дағдылары: 
1. Қажетті нәтижелерді анықтау
2. Сенсорлық өткірлік
3. Икемділік
4. Конгруэнттілік
5. Раппорт
6. Ресурстық жағдайы
7. Пойнтерлер
2. Сенсорлық жұмысты үйрену үшін үш
қадамды меңгеру керек:
1. Адамның мінез-құлқындағы өзгерістерді
бекіту
2. Үлгілерді ажырату, яғни адамның мінез-
құлқындағы қайталанатын сәттер.
3. Калибрлеу, яғни адамның белгілі бір
күйін оның ауызша емес сигналдары
арқылы тану, адамның мінез-құлқының
сыртқы үлгісі мен оның ішкі күйі
арасындағы байланысты орнату.
3. Икемділікке ие болу үшін сіз үш қадамды
игеруіңіз керек:
1 - ескі мінез - құлық үлгілерін үзу
2-жаңа
мүмкіндіктер мен жаңа мінез-
құлықты ойлап табу және пайдалану.
3-ескі мінез-құлық үлгілерін үзудің және
жаңа таңдауды қолданудың жылдам реттілігі

4.
Синтоникалық модель конгруэнттіліктің
маңыздылығы мен қажеттілігін атап қана
қоймайды, сонымен қатар оны игерудің алты
қадамын ұсынады:

конруэнттілік
пен
конгруэнттілік
емес
күйлерін тану үшін конгруэнттілік пен
конгруэнттілік емес күйлерін ажырату;

жеке тұлғаның әртүрлі бөліктерімен танысу

жеке тұлғаның әр бөлігінің мақсаттарын,
ниеттері
мен
тілектерін
анықтау-
конгруэнттілікке өте маңызды қадам.

басым мақсаттарды анықтау, яғни сіз ең
алдымен не нәрсеге қол жеткізуіңіз керек,
қазіргі уақытта және болашақта қандай
мақсат маңызды болуы мүмкін екенін
анықтауыңыз керек.

жеке тұлғаның әртүрлі бөліктері арасында
мақсаттардың
белгіленген
басымдығын
мойындайтындығы туралы келісімге қол
жеткізу

қабылданған келісім бойынша келісімшарт
жасасу
5.
Тек алты қадамды игеру
керек:
1) Қарым-қатынас
жасайтын
серіктеске
деген
сеніміңізді
тексеру, оның құзыреттілігіне,
қабілетіне, сенімділігіне сенесіз
бе.
2) Серіктестің сізге деген сенімін
тексеру.
Сенім
тек
конгруэнттілік жағдайында ғана
мүмкін болады.
3) Сұхбаттасушының
дауысының
үні мен қарқынына сәйкестігін
анықтау.
4) Әңгімелесушінің тыныс алуына
сәйкестігін анықтау.
5) Әңгімелесушінің
қозғалыс
ырғағына сәйкестігін анықтау.
6) Әңгімелесушінің
дене
қалпының сәйкестігі.

6. Ресурстық күйге енуді үйрену үшін сіз төрт
қадамды игеруіңіз керек:
1. Өткен
тәжірибеңіздегі
сәттілік
туралы
естеліктерді
іздеу:
бір
нәрсені
оңай,
шабытпен,
әдемі
жасаған
кезде
есте
сақтаңыз
-
бұл
сізге
және
айналаңыздағыларға өте ұнады.
2. Ыңғайлы орын табыңыз және сол табыс
күйін қайтадан сезінуге мүмкіндік беріңіз.
3. Сол
алдыңғы
жағдайды
есте
сақтау
толығымен қалпына келтіріліп, ең жоғары
қарқындылыққа жеткенде, «стимул-жауап»
түріндегі шартты байланыс орнату үшін оң
қолыңыздың саусақтарын сол қолыңыздың
білегіне тигізіңіз.
4. Ресурс күйіне кіру – ол үшін екінші және
үшінші қадамдарды қайталау қажет, яғни
ресурс күйінің жадына ретімен және жылдам
енуі және сол якорьді қайта орнату, содан
кейін бір уақытта якорьді пайдалану және
естеліктерді қалпына келтіру.
7.
Пойнтерлер.
НЛП
атап
өткендей,
бұл
психология,
лингвистика
және
компьютерлік
бағдарламалаудың
интеграциясы.
Пойнтер 1. Зат есім
Пойнтер 2. Етістіктер
Пойнтер 3. Ережелер
Пойнтер 4. Жалпылау
Пойнтер 5. Салыстыру
Мәселелік сұрақ: 
ұжыммен 
байланысу барысында сіз аталған 
негізгі дағдылардың қай түріне 
сүйенесіз? Қарым-қатынасқа 
түскен адамды білуде осы 
дағдылар көмектесті ме?