Мәшһүр-Жүсіп Шығармаларындағы рухани мәдениет лексикасы 2 Том

алт. – алтай каш. – кашин диалектісі

ар., араб. – араб қаш. – қашкар

бараб. – бараб тілі қырғ – қырғыз

башқ. – башқұрт қыт. – қытай

бур. – бурят (саха) қарақ. – қарақалпақ

шығыс. түрік. – шығыс-түрік қойб. – қойболды

т. алт. – таулы алтай тілі ком. – коман

шағ – шағатай тілі коми – коми тілі

көн. – түрк. – көне түркі тілі кор. – Корей

көн. – уйғ – көне уйғыр тілі қырм. – қылым диалектісі

с. – уйғ. – сары уйғырлардың тілі құман. – құман тілі

үнд. – үнді құмық. – құмық тілі

ит. – итальян лат. – латын

каб. – балк. – кабарды – балкар леб. – лебеттердің тілі

қаз – қазақ тілі лоб. – лобнор

қазан – қазан нареч. манжүр. – манжүр тілі

қалм. – қалмақ мар. – мар тілі

қар. – караиым мон. – монғол тілі

осм. – осман нан. – нанай

парс. – парсы нег. – негидал

мо.ж. – монғол жазбасы ноғ. – ноғай

орыс. – орыс тілі жалпы түрк. – жалпы түркі тілі

ойр. – ойрат саг. – сагай

сойон. – сойон тұнғ. – тұнғұс

сал. – салар түрік. – түрік

сойот. – сойот тұрф. – тұрфа тілі

сол. – солон тілі тюрк. – тюркский

тәж. – тәжік удм. – удмырт

тар. – таран өзб. – өзбек

сіб. тат. – сібір татарлар тілі ұйғ. – ұйғыр

тел. – телеуіт урянх. – урянхай

т. – ма. – түнғұс- манжур фин. – фин тілі

тоб. – тобыл фр. – француз

тоб. – тоба хак. – хакас

чаг. – чагатайский чув. – чувашский

чулым. – чулымский шор. – шорский

эвен. – эвенский эвенк. – эвенкский

эст. – эстонский эст – эстонский

Б Қосымша

(Нақты)
Қысқартылған атаулар

АзРс – Азербайжанско-русский словарь. – Баку; 1941.	Сэсл – Советский словарь. – М. : Советская энциклопедия, 1982.
АРс – Арабско-русский словарь / Сост. Х.Қ. Баранов. – М. ; 1958.	Шаңырақ – (Үй-тұрмыс энциклопедиясы) Қазақ Совет энциклопедиясының Бас Редакциясы. – Алматы; – 1990.
БРС – Башкирско-русский словарь. – М. ; 1958.	СРЯ – Ожегов С.И. Словарь русского языка. – М. : Русский язык, 1984.
БСл – Сравнительный словарь турецко-татарских наречий. – Спб. ; 1869-1871. –Т. 2.	БурРС – Бурятско-русский словарь. – М. ; 1951.
ДТС – Древнетюркский словарь / Под ред. В. М. Наделяева, Д.М. Насилова, Э. Р. Тенишева, А .М. Щербака. – Л. ; 1969.	Абай – Энциклопедиясы. Атамұра, 1995.
КазРС – Махмудов Х., Мусабаев Г. Казахско-русский словарь. – Алма-Ата; 1987. 2 – е изд., перераб. и доп.	ТСРЯ – Ожегова С.И и Шведова Н.Ю. Толковый словарь русского языка. – М. ; 1999.
КазРС – Каракалпакско-русский словарь / Под ред. Н.А. Баскакова. – М. ; 1958.	БСЭ – Большая Советская энциклопедия Второе издание. – М. ; 1957. – Т. 1-55.
ҚМТС – Базылхан Б. Қазақша-монғолша түсіндірме сөздік. – Уланбаатыр; 1977.	КомиРС – Коми-руский словарь. – М. ; 1961.
ҚСЭ – Қазақ совет энциклопедиясы. – Алматы; 1972-1978. – Т. 1-12.	ҚСЭ – Қазақ ССР 4-том қысқаша энциклопедия, – Алматы; 1989.
КТДС – Қазақ тілінің диалектологиялық сөздігі. – Алматы; 1969.	ҚТТС – Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі. – Алматы; 1961. – Т. 1, 2.
ҚТҚЭС – Қазақ тілінің қысқаша этимологиялық сөздігі. – Алматы; 1966.	ОҚС – Орысша-қазақша сөздік. – Алматы; 1981. – Т. 1-2.
ҚТТС – Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі. 1974 – 1986. – Т. 1-10.	СИС – Словарь иностранных слов. – М. : Русский язык, 1989.
ҚТФС – Кеңесбаев І. Қазақ тілінің фразеологиялық сөздігі / Ред. басқ. А. Ы. Ысқақов, Қ. Өмірәлиев.	АТС – Абай тілі сөздігі. Қазақ ССР – нің. – Алматы; 1977. – Алматы: Ғылым, 1968.
МК I-III – Кашгари М. Туркий сузлар девони (Девони луготит турк). – Тошкент; 1960-1963. – Т. 1-3.	КФС – Краткий философский словарь. Политиздат при ЦК ВКП (б), 1940.
МКС – Монғолша-қазақша сөздік. – Уланбаатыр; 1954.	МРС – Монголско-русский словарь. – М. ; 1957.
НРС – Ногайско-русский словарь. – М. ; 1963.	ЯЖУ – Малов С.Е. Язык желтых уйгыров. словарь и грамматика. Издательство Академии Наук Казахской. ССР. – Алма-Ата; 1957.
ОРС – Ойратско-русский словарь. – М. ; 1947.	ПСЛ – Пекарский Э.К. Словарь якутского языка. – Л. ; 1907-1930.
РКкС – Русско-каракалпакский словарь. – М. ; 1967.	ССТТН – Будагов Л.З. Сравнительный словарь турецко-татарских наречий. – СПб. ; 1869. – Т. 1.
РСл – Радлов В.В. Опыт словаря тюркских наречий. Спб. ; 1893 – 1911.Т. 1- 4	РЧС – Русско-чувашский словарь. – М. ; 1951.
ССЛЯ – Современный словарь русского литературного языка. – М. ; Л. ; 1955. – Т. 3, 4, 17. - варь турецко-татарских наречий	ССТТН – Будагов Л.З. Сравнительный словарь турецко-татарских наречий. – СПб. ; 1871. – Т. 2.
СИС – Словарь иностранных слов и выражений. – М. ; 1964.	ҚТАПС – Қазақ тіліндегі арап-парсы сөздері. Қазақстан, 1977.
ССТМЯ – Сравнительный словарь тунгусо-маньжурских языков. – Л. ; 1975, 1977. – Т. 1, 2.	ТаджРС – Таджикско-русский словарь. – М. ; 1954.
ТатРС – Татарско-русский словарь. Казань, 1950.	АҚС – Дәдебаев А. Қайранбаев Ж. Арапша-қазақша сөздік, Алматы: Рауан, 1990.
ТРС – Турецко-русский словарь. – М. ; 1977.	АҚТС – Оңдасынов Н.Д. Арабша-қазақша түсіндірме сөздік. – Алматы: Мектеп, 1984.
ТувРС – Тувинско-русский словарь. – М. ; 1958.	ТуркмРС – Туркменско-русский словарь. – М. ; 1968.
УзРС – Узбекско-русский словарь. – М. ; 1959.	ПҚжҚПС – Жеменей Ислам. Парсыша-қазақша және қазақша-парсыша сөздік.
РТСАИЗС – Рустемов Л.З. Казахско-русский словарь арабско-иранских займствованных слов. – Алматы: Мектеп, 1989.	УйгРС – Уйгурско-русский словарь. – М. ; 1958.
ЭСТЯ – Севортян Э.В. Этимологический словарь тюркских языков: Общетюркские и межтюркские основы гласные. – М. ; 1974; Этимологический словарь тюркских языков: Общетюркские и межтюркские основы на «Б» – М. ; 1978; Этимологический словарь тюркских языков: Общетюркские и межтюркские основы на «В», «Г». – М. ; 1980.	Тарғын – Ер Тарғын Қамбар – Қамбар батыр.
ҚКБС – Қозы көрпеш-Баян сұлу.	ҚЖ – Қыз Жібек.
Алпамыс – Алпамыс батыр.	Қобыланды – Қобыланды батыр.
ТаджРС – Таджикско-русский словарь. Казань; 1950.	ЕДӘ – Ежелгі дәуір әдебиеті.
ЮСл – Юдахин К.К. Киргизско-русский словарь. – М. ; 1965. аты Жүсіп	САКЕ – Көпеев М-Ж. Сары арқаның кімдікі екендігі? – Қазан, 1907; Қазақ әдебиеті. – № 27 (2153); Қазақ тілі және әдебиеті. – № 4. 1994. Шалқар. – № 30 (344).
М-Жүсіп – Мәшһүр лақап аты, шын аты Жүсіп.
Кейқуат – «Алпамыс» жырының кейіпкері.	Мұқанов – Сәбит Мұқанов.
Жан.қаж – Көпеев М-Ж. Жантемір қажы (дастан) // Сарыарқа. – 1999, – № 6. – 78 б.	ААБӨАШЕ – Көпеев М-Ж. Атасының аты білінбей өз аты шыққан ерлер // Ақ орда. – № 6. 1993. – 77 б.
Шаб – Көпеев М-Ж. Шабдар атпен айтысы // Абай. –№ 1 (41) 1999. – 92 б.	БЗАҚЕТСС – Көпеев М-Ж. Бұрынғы заманның адамдарының қандай екенін тануға сөйлеген сөз // Азия транзит. – № 7 (16). 2001. – 20 б.
Ис. ишан – Көпеев М-Ж. «Исабек ишан» қайтыс болғанда шығарған жоқтауы // Сарыарқа самалы. – № 81 (13178). – 2000. «Исабек ишан» өлеңі туралы // Сарыарқа самалы. – № 139 (13236). – 2000.	Дулат – Дулат Бабатайұлы
Мұс Ш – Көпеев М-Ж. Мұса Шорманов // Сарыарқа самалы. – № 67 (13304). – 2001.	Қаж – Көпеев М-Ж. Қажымұқан // – № 52 (13393).
ПДӨТ – Көпеев М-Ж. Пайғамбардың дүниеден өтуі туралы (дастан) // Жұлдыз. – 1996. – № 2.	АЖжАЖТ – Көпеев М-Ж. Аспан, жер және адам жаратылысы туралы // Қазақстан тарихы, – 1995. –№ 2. – 56 б.
ЫШ – Көпеев М-Ж. Ышқышбап сапары өлеңі // Қазақ тілі мен әдебиеті, – № 9-10. –1997.	Ақылбай – Ақылбай Абайұлы.
АЖА – Көпеев М-Ж. Адам мен жұлдыздар арақатынасы // Қазақстан тарихы. – № 6. – 1995.	АқАМ – Көпеев М-Ж. Атадан қалған асыл мұра // Сарыарқа. – № 5 (29). – 1995.
Боран – Көпеев М-Ж. Боран батыр әңімесі хақында // Жалын. – № 5-6. – 1999. – 209 б.	Шонтыбай – Көпеев М-Ж. Шонтыбай қажы // № 11-12, – 1995.
Едіге - Едіге батыр.	ҚШ – Көпеев М-Ж. Қазақ шежіресі, – Алматы: Жазушы, 1993. – 76 б.
М-Ж. ҚШ – М-Жүсіп. Қазақ шежіресі.	Абай – Абай Құнанбаев.
М-Ж.1т. Көпеев М-Ж. 1 т. –– Алматы: Ғылым, 1990.	САКЕ – Сарыарқа кімдікі екендігі?. 1907.
М-Ж. 2 т. – Көпеев М-Ж. 2 т. – Алматы: Ғылым, 1992.	Исабек Ишан – Исабек ишан қайтыс болғанда шығарған жоқтауы.
ӘДжИ – Көпеев М-Ж. Әдһам диуана және Ибраһим // Абай, – № 3. – 1995.	Шәкәрім – Шәкәрім Құдайбердиев.
Тарих – Көпеев М-Ж. Тарихи әңгімелер // Жұлдыз. –1994.	М-Ж. 2003 – Көпеев М-Ж. – Алматы: Алаш, 2003. – Т. 1.
Қазақ билері – Көпеев М-Ж. Қазақ билері // Жұлдыз. – № 11-12.	М. Дулат – Міржақып Дулат.
АЙмКҺБ – Көпеев М-Ж. «Ай мен күндей; һәммаға бірдей», – демегінің мағынасы // Ақиқат. – 1994. – № 4.	М-Ж. 2003 – Көпеев М-Ж. – Алматы: Алаш, 2003. – Т. 2.
ЕДӘ – Ежелгі дәуір әдебиеті	Хаят – Көпеев М-Ж. Хаятбақшы(дастан) // Абай. – № 8. – 1993.
ЖмК – Көпеев М-Ж. Жер мен көк (дастан) // Абай. – № 4. –1997.	Олжабай – Көпеев М-Ж. Олжабай батыр // Сарыарқа самалы. – № 118 (12001); 119 (12002).
АЖ – Абай жолы.	ІЛШ – Көпеев М-Ж. Ібіліс лағын шайтан хикаясы // Жалын. – 1993. – № 4.
ГШ – Көпеев М.Ж. Гүлшат – Шеризат // Құраст. Б. Әлібаева. –Алматы; – 2001. 5 варианты.	Ныс. Қарқа – Қарқабат (Н.Нысанбайұлы) жырлаған // Шеризат – Гүлшат. Б. Әзібаева – құраст. – Алматы: 2001.
ҒА – Көпеев М-Ж. Ғали – Арыстан әңгімесі. // Жұлдыз. – № 8. – 1999.	ШУ – Шоқан Уәлиханов.
ДПТ – Көпеев М-Ж. Дуаның пайдасы туралы // Зерде. – № 1. 1995.	ТСМЕ – Көпеев М-Ж. Тамма Сарыбас мерген ертегісі // Зерде, – № 6. 1992.
ІҚ – Көпеев М-Ж. Ізбас қажы // Сарыарқа самалы. – № 68 (13305) 2001.	Ер Қосай – Қосай батыр
РӨС – Ризамын өзіңе де, сөзіңе де // М-Ж. Көпеев пен Аймауытовтың жазысқан хаттары. Социалистік Қазақстан. – № 102 (19577) 1990.	Манас – Қырғыз эпосы
Хал-Ахуал – Көпеев М-Ж. Хал-ахуал. – Қазан, 1907.	МСКЖКТ – Көпеев М-Ж. «Мәшһүрдің сөзді киіндіріп жұрт көзіне түсіргені. – Алматы: ақшамы. 10 қазан, 1990.
Жұмабаев – М. Жұмабаев.	Шернияз – Шернияз ақын.
Құран – Құран кәрим қазақша мағына және түсінігі.	Доспамбет – Доспамбет жырау.
Шер – Көпеев М-Ж. Шернияз // Парасат. – № 2. – 1991.	Қашқари – М. Қашқари.
ММИ – Мұқаметханов Қ., М-Жүсіпов Қ. Мол мұраның иесі // Семей таңы. – № 210. – 1983.	БӘҚТ – Көпеев М-Ж. Бір әйелдің қарғысы туралы // Сарыарқа. – № 5 (29). – 1995.
Жанақ – Жанақ ақын.	Сұлтанмахмұт – С. Торайғыров.
Әбілғазы – Түрік шежіресі. – Алматы; 1991.	Жеменей – И. Жеменей.
Әбдірахманов – Т. Әбдірахманов.	Аймауытов – Ж. Аймауытов.
Рүстемов – Л. Рүстемов.	Әуезов – М. Әуезов.
Аханов – К. Аханов.	Жүнісов – Н. Жүнісов.
Қыдырбекұлы – Б. Қыдырбекұлы.	Қайдар – Ә. Қайдар.
Тұрмағамбетов – І. Тұрмағамбетов.	Мұқанов – С. Мұқанов.
Махамбет – Махамбет Өтемісов.	Базар – Базар жырау.

В Қосымша

(Нақты)
Сөздіктер
БурРС – Бурятско – русский словарь. – М. ; 1951.

АзРс – Азербайжанско-русский словарь. – Баку; 1941.

СЭсл – Советский словарь. – М. : Советская энциклопедия, 1982.

АРс – Арабско-руский словарь / Сост. Х.Қ. Баранов. – М. ; 1958.

Шаңырақ – (Үй-тұрмыс энциклопедиясы) Қазақ Совет энциклопедиясының Бас Редакциясы. – Алматы; – 1990.

БРС – Башкирско-русский словарь. – М. ; 1958.

СРЯ – Ожегов С.И. Словарь русского языка. – М. : Русский язык, 1984.

БСл – Сравнительный словарь турецко-татарских наречий. – Спб. ; 1869-1871. – Т. 2.

ДТС – Древнетюркский словарь / Под ред. В. М. Наделяева, Д.М. Насилова, Э. Р. Тенишева, А .М. Щербака. – Л. ; 1969.

Абай – Энциклопедиясы. Атамұра, 1995.

КазРС – Махмудов Х., Мусабаев Г. Казахско-русский словарь. – Алма-Ата; 1987. 2 – е изд., перераб. и доп.

ТСРЯ – Ожегова С.И и Шведова Н.Ю Толковый словарь русского языка. – М. ; 1999.

КазРС – Каракалпакско-русский словарь / Под ред. Н.А. Баскакова. – М. ; 1958.

БСЭ – Большая Советская энциклопедия Второе издание. – М. ; 1957. – Т. 1-55.

ҚМТС Базылхан Б. Қазақша-монғолша түсіндірме сөздік. – Уланбаатыр: 1977.

КомиРС – Коми-руский словарь. – М. ; 1961.

ҚСЭ – Қазақ совет энциклопедиясы. – Алматы; 1972-1978. – Т. 1-12.

ҚСЭ – Қазақ ССР 4-том қысқаша энциклопедия. – Алматы; 1989.

КТДС – Қазақ тілінің диалектологиялық сөздігі. – Алматы; 1969.

ҚТТС – Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі. – Алматы; 1961. – Т. 1, 2.

КТДС – Қазақ тілінің диалектологиялық сөздігі. – Алматы; 1969.

ҚТТС – Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі. – Алматы; 1961. – Т. 1, 2.

ҚТҚЭС – Қазақ тілінің қысқаша этимологиялық сөздігі. – Алматы; 1966.

ОҚС – Орысша- қазақша сөздік. – Алматы; 1981. Т. 1, 2.

ҚТТС – Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі. 1974 – 1986. – Т. 1-10.

СИС – Словарь иностранных слов. – М. : Русский язык, 1989.

ҚТФС – Кеңесбаев І. Қазақ тілінің фразеологиялық сөздігі / Ред. басқ. А.Ы. Ысқақов, Қ. Өмірәлиев.

АТС – Абай тілі сөздігі. Қазақ ССР-нің. – Алматы: Ғылым, 1977. – Алматы: 1968.

МК I-III – Кашгари М. Туркий сузлар девони (Девони луготит турк). – Тошкент; 1960-1963. – Т. 1-3.

КФС – Краткий философский словарь Политиздат при ЦК ВКП (б) 1940.

МКС – Монғолша-қазақша сөздік. – Уланбаатыр; 1954.

МРС – Монголско-русский словарь. – М. ; 1957.

НРС – Ногайско-русский словарь. – М. ; 1963.

ЯЖУ – Малов С.Е. Язык желтых уйгыров. словарь и грамматика. Издательство Академии Наук Казахской. ССР. – Алма-Ата; 1957.

ОРС – Ойратско-русский словарь. – М. ; 1947.

ПСЛ – Пекарский Э. К. Словарь якутского языка. – Л. ; 1907-1930.

РКкС – Русско-каракалпакский словарь. – М. ; 1967.

ССТТН – Будагов Л. З. Сравнительный словарь турецко-татарских наречий. – СПб. ; 1869. – Т. 1.

РСл – Радлов В.В. Опыт словаря тюркских наречий. – Спб. ; 1893 – 1911. – Т. 1- 4.

РЧС – Русско-чувашский словарь. – М. ; 1951.

ССЛЯ – Современный словарь русского литературного языка. – М. ; Л. ; 1955. – Т. 3, 4, 17.

ССТТН – Будагов Л.З. Сравнительный словарь турецко-татарских наречий. – СПб. ; 1871. – Т. 2.

ССЛЯ – Современный словарь русского литературного языка. – М. ; Л. ; 1955. – Т. 3, 4, 17.

ССТТН – Будагов Л. З. Сравнительный словарь турецко-татарских наречий. – СПб. ; 1871. – Т. 2.

СИС – Словарь иностранных слов и выражений. – М. ; 1964.

ҚТАПС – Қазақ тіліндегі арап-парсы сөздері. Қазақстан, 1977.

ССТМЯ – Сравнительный словарь тунгусо-маньжурских языков. – Л. ; 1975, 1977. – Т. 1, 2.

ТаджРС – Таджикско-русский словарь. – М. ; 1954.

ТатРС – Татарско-русский словарь. Казань, 1950.

АҚС – Дәдебаев А. Қайранбаев Ж. Арапша-қазақша сөздік, – Алматы: Рауан, 1990.

ТРС – Турецко-русский словарь. – М. ; 1977.

АҚТС – Оңдасынов Н.Д. Арабша-қазақша түсіндірме сөздік. – Алматы: Мектеп, 1984.

ТувРС – Тувинско-русский словарь. – М. ; 1958.

ТуркмРС – Туркменско-русский словарь. – М. ; 1968.

УзРС – Узбекско-русский словарь. – М. ; 1959.

ПҚжҚПС – Жеменей Ислам. Парсыша-қазақша және қазақша-парсыша сөздік.

РТСАИЗС – Рустемов Л.З. Казахско-русский словарь арабско-иранских займствованных слов. – Алматы: Мектеп, 1989.

УйгРС – Уйгурско-русский словарь. – М. ; 1958.

ЭСТЯ – Севортян Э.В. Этимологический словарь тюркских языков: Общетюркские и межтюркские основы гласные. – М. ; 1974; Этимологический словарь тюркских языков: Общетюркские и межтюркские основы на «Б» – М. ; 1978; Этимологический словарь тюркских языков: Общетюркские и межтюркские основы на «В», «Г». – М. ; 1980.

Тарғын – Ер Тарғын Қамбар – Қамбар батыр.

ҚКБС – Қозы көрпеш-Баян сұлу.

ҚЖ – Қыз Жібек. Алпамыс – Алпамыс батыр.

Қобыланды – Қобыланды батыр.

ТаджРС – Таджикско-русский словарь. Казань; 1950.

ЮСл – Юдахин К.К. Киргизско-русский словарь. – М. ; 1965.

Мазмұны
Кіріспе..........................................................................................................3

Этномәдени лексиканың лингвистикалық сипаты................................23

Рухани мәдениет лексикасының ғылыми негіздері...............................42

Отбасылық мейрамдардың тілдік парадигмасы.....................................63

Календарлық мейрамдардың тілдік көріністері.....................................89

Өлік жөнелту салтының терминологиялық жүйесі..............................119

Қорытынды..............................................................................................157

Әдебиеттер...............................................................................................169

А Қосымша...............................................................................................187

Ә Қосымша...............................................................................................192

Б Қосымша...............................................................................................194

В Қосымша...............................................................................................201