Сілікпе: Қодығын тыпырлатып бауыздайды, «Сілікпелеп үйге апарып бір жеймін» – деп («Қозы көрпеш – Баян сұлу» жыры: 1985: 16). Сілікпе – жас төлдің етін ас қып жеу. Сіл – сіл кіші: сіл кіші – тағамды аз жейтін адам, тағамды талғап жейтін адам. Сіл ат. Ол жемді аз жейтін ат. Сілік «пәк» сілік ер «пәк ер» (МҚ. 1998: 191, 448). Сілікпе тоңба – сіңір мен құйқаның қойылжыған сорпасынан жасайтын тағам (ҚТС, 1999: 604). Сілік + (-пе) (кеспе, бөрітпе, көрпе) деген бірліктердегі -пе сөз тудырушы аффикс. Ертерек кезде ет асатын ыдыстың аз немесе жоқ шағында, көшпелі елдер олардың ішінде қазақ етті сол сойылған малдың өз қарнына пісіріп жейтін болған. Қарынды бұзбай алады да, тазалап жуып, ішіне етті сыйғанынша толтырып, оған мөлшерлеп тұз салады. Онымен бірге сорпа қайнағанда бу шығып тұру үшін қарынның ауыз жағына қуыс қурай немесе малдың екі басы шабылған жілігін шығарып байлайды, сонан кейін ет салынған қарынды құмға көмеді де үстіне от жағады. Солай пісірілген, «сілікпе» аталатын ет көшпелі елдердің дәмді асының бірі болған (С.М., 110 б.).
Достарыңызбен бөлісу: |
