Мәшһүр-Жүсіп Шығармаларындағы заттық МӘдениет лексикасы
Майсөк: май + cөк екі түбірдің қосылуынан жасалған сөз. Майсөк
жүктеу/скачать 6 Mb.
|
| Майсөк: май + cөк екі түбірдің қосылуынан жасалған сөз. Майсөк – деп ақталған тарыны (сөкті) майға қуырып дайындалған тағам. Майсөкті дайындағанда қойдың құйрық майын турап, шыжғырып, шыжығын алмаған күйінде ақтаған тарыны, не сөкті салып қуырады. Майсөкті сол күйінде немесе шайға салып та жеуге болады. Қойдың құйрық майы болмағанда, жылқының майына, сары майға, тортасын айырған майға, кейде тіпті, тоң майға да қуырып әзірлейді. Майсөк жолаушылардың алып жүретін тағамның бір түрі. Май – жан-жануарлардың денесіне жиналған, суға ерімейтін органикалық зат (ҚТТС, 1983, 7 том: 89; Шаңырақ: 1990, 115). Май > ұмай бөлімінде де айтылды. SOKMAK – қабығынан аршу (Тажутов А. Түрікше – қазақша сөз. 1997, 271). Сөк пен сөгу мағыналары бір сияқты. Майсөк (май + сөк) сөк > қабығынан аршу (сөгу). Тары қауызынан аршылады (сөгеді). Сөк – зат. қауызынан арылған ақтаған тары (ҚТТС, 1983: 8 том. 364). Сөгі көне оғыз тілінде төгі деп айтылған – төгі: ақталған тары (МҚ, 1998: 3 том. 311). Сөг // төг // төп дыбыстық өзгеріске ұшыраған мағынасы бір сөздер. Сөк түбірінен өрбіген бір мағынасы: сөкмен – соғыста шепті бұзған жігітке берілетін лауазым (МҚ, 1993: 28). Бұлардың мағынасында да тарыны қауызынан айыру сияқты ұғым жатыр.
Күрмек: Арқасында күріштің күрмек ішіп (М-Ж. 66); Тағы бір мағынасы: Алт. курмекъ – деп петля, узелъ, узыны айтады (Будагов, 124). Каталог: fulltext -> transactions transactions -> Казахстан республикасының Ғылым және білім министрлігі transactions -> Азамат Тілеуберді transactions -> Қырықбай Аллаберген тарих және баспасөЗ Қазақ мерзімді баспасөзінде тарихтың «ақтаңдақ» мәселелерінің жазылуыбаспасөзінде тарихтың transactions -> Екінші кітап transactions -> МӘШҺҮР – ЖҮсіптің лингвистикалық КӨЗҚарастары оқу құралы Павлодар Кереку transactions -> МӘШҺҮр тағылымы жинақ 2 Том transactions -> Е. Жұматаева жоғары мектепте оқытудың біртұтас дидактикалық ЖҮйесінің теориясы монография Павлодар 2012 Кереку жүктеу/скачать 6 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|