Мәшһүр-Жүсіп Шығармаларындағы заттық МӘдениет лексикасы
жүктеу/скачать 6 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Сақ етер
| часть старинного боевого снаряжения (брони, лат), прикрывающая колено] – бдительный деп т‰сінік береді (Р‰стемов, 246). Р. Сыздықова: Сірә, соғыс, ұрыс қаруларының атауын -ар, -ер, -р жұрнақты есімше тұлғасымен беру қазақ тілі үшін ертеден дағдыға айналған тәсіл болу керек – дейді [119, б.102-103]. Т. Байжанов садақ сөзінің бірінші сыңары «жебе, жақ салатын қап» мағынасындағы са (сақ) болу керек – деп жазды [120, б.68]. Мына жайттың да жұмысымызға қатысы бар деп ойлаймыз. Ә. Қайдар са түркі – монғол түбірінің негізінде қазақ тілінде көптеген туынды түбірлер жасалғанын са / сақ: мысалы қорамсақ, масақ, жасақ т.б. бұл түбірлер қазақ тіліндегі фонетикалық өзгерістің, оның ішінде басқы дауыссыздардың екінші компонетке ауысқан кезде, тіпті са/жа/же/сақ/жақ жай сияқты болғанын, бұның себебін я / /са және дж > д, түрінде де болатынын дәл анықтады [66, б.35].
Түйін. Сақ – деп тізені қорғау үшін жасалған соғыс қалқанын да айтқан. Сақ етер қарудың бір түрі. М-Ж. Көпеев сақ ер сөзін қолданғанын жоғарыда жазғанбыз. Демек, сақ сөзінің әскери терминге қатысы болса керек. Сақ ер мен сақ етер сөздері мағыналық жағынан өз ара байланысты болуы мүмкін. Сақ етер тіркесі сақ етіп тиюіне байланысты дыбыс еліктеуінен кейіннен пайда болған. Күрзі – күріс етуден шыққаны сияқты – қару. Оған дейін сақ жеке тұрып-ақ соғыс қаруы болған: 1. саќ етер ќылыш (сабля); 2. саќ етер – бос мойын шоќпар; 3. саќ а. [саќ сак. 1. часть ноги от колена до щиколотки; 4. наколенник, жүктеу/скачать 6 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|