Мәтінде сипатталған тарихи оқиғаға байланысты Ресей патшайымының қазақтарға қойған шарттарының бірін анықтаңыз:
Жауабы: Башқұрттардың үлгісі бойынша жасақ төлеп тұру.
7. «Біздің қазақ бұл Сарыарқаға келіп, ие болғаны-Абылай заманынан аз-ақ ілгері. Бұл қазақ иесіз жатқан жерге текке келіп, ие болған жоқ. «Ақ найзаның ұшымен, ақ білектің күшімен», жаннан кешіп, кеше Қаракерей Қабанбай, Қанжығалы Бөгенбай, Қаздауысты Қазыбек, Шақшақұлы Жәнібек замандарында қалмақпен жаудай алысып, жаттай салысып, шыбын жанын нысанаға байлап, не маңғаз сарбаздары жау қолында оққа ұшып, өлгені өліп, қалғаны қалып, сөйтіп алған жер еді. Баянауыл тауында «Жасыбай асуы» - сол Жасыбай, қазақтың батыры, қалмақпен атысып, оққа ұшып, сол жерге қойғаннан «Жасыбай» атанған. Қызылтаудың бауырында: «Қалмаққырылған» деген жер қалмақтың қазақтан ақырғы қырылған қырылысы. Жасыбай оққа ұшқан жолы ер Олжабай бас болып аттанып, қалмақты сол жерде қойдай қамап, иіріп қойып қырып, сонан: «Қалмаққырылған» атанған. Содан соң қайтып қалмақ бұл Арқаны көре алған жоқ.
Мен өз атым-Иосиф (Жүсіп), әкем аты-Көпей, оның әкесі Сермұхамед, оның баласы Тілеуімбет. Осы Тілеуімбет деген кісі, он бес ұлы соңына еріп, қарақалмақ Қатысыбанмен соғысып, бәрі қалмақтардан өлген»
Мәтінде сипатталған шайқас өткен жерді анықтаңыз:
Жауабы: Торғай даласы.
8. «Оның жалынды сөздері бірден қолдауға ие болып, төңірегіне көптеген жақтастарын жинады. Көп ұзамай орыстар өздеріне қатерлі жаудың пайда болғанына көз жеткізді шөл даладан өткен керуеннің шабуылға ұшырамағаны болмайды, бекініс орындарын азық түлікпен қамтамасыз ету қиындап кетті. Сол кезде Ресейлік қолбасшы генерал-лейтенант Перовский «бөліп ал да, билей бер» принципі бойынша әрекет етіп, көтерілісшілерді қырғыздардың өз күшімен басуға тырысты. Сыйлықтар мен әртүрлі уәделер беру арқылы көшпелілер сұлтаны Арыстанды өз жағына шығарып алды. Арыстан өз тайпасынан 900 адам және бірнеше казак бөлімшелерін алып, Есеттің басын алуға аттанды. Бұл қиын міндет болды. Есет өзін ұстауға шыққандарға күтпеген жерден шабуыл жасады. Оның адамдары Арыстан жатқан үйге білдірмей басып кіріп, оның өзін және көптеген жақтастарын өлтірді. Казактар әрең дегенде қашып құтылды.
Осы жеңістен кейін Есет батырдың күшейгені сонша, орыс қолбасшысы оған қарсы тұрақты армияны жіберуге мәжбүр болды. Орыс офицерлерінің жорықты аса құпия ұстағандарына қарамастан, ұзынқұлақ Есетке өзіне қарсы не дайындалып жатқанын алдын ала жеткізіп отырды».
Достарыңызбен бөлісу: |
