Қоғамдық таңдау теориясы. Мемлекет нарық сәтсіздікке (фиаскоға) ұшыраған салаларға
көмекке келеді. Бірақ үкіметтің шешім қабылдау механизмі қандай? Қоғамның қалауы мен
ұжымның таңдауы қалай жүзеге асырылады? Міне, осындай сұрақтарға қоғамдық таңдау
теориясы жауап береді. Қоғамдық таңдау теориясы жеке экономикалық бағыт ретінде 1960
жылдардың аяғында қалыптасты. Бұл теорияның пайда болуына көбінесе американдық
экономист, Нобель сыйлығының иегері Кеннет Эрроу мен шотландтық экономист Дункан Блэк
атсалысты. Олар экономикалық талдаудың принциптерін (шығындар мен табыстар
прнициптері) үкіметтің саяси және экономикалық шешімдер қабылдау үрдісіне қолдануды
мақсат етіп қойды. Бұл бағыт әріқарай неоклассикалық және неоинституционалистік
модельдермен бірге тығыз байланыста дамыды.
Қоғамның көптеген тұтыну қажеттіліктері қоғамдық игіліктердің көмегімен
қанағаттандырылады. Қоғамдық игіліктерді өндіру және олардың көмегімен тұтыну
қажеттіліктерін барынша толық қанағаттандыру әрбір мемлекеттің мүддесіне сәйкес келеді.
Нарықтық экономика жағдайында сыртқы әсерлердің салдарынан қоғамдық игіліктер тиімді
деңгейден аз өндіріледі. Сондықтан қоғамдық игіліктерді өндіру мен тұтыну нарықтық
механизм жағдайында мемлекеттік реттеуді қажет етеді.
Әрқайсысы жеке – жеке бағаланатын және сатылатын экономикалық игіліктерді
