Методические основы разработки учебно-методического комплекса для преподавателя



Pdf көрінісі
бет40/320
Дата14.12.2021
өлшемі2,11 Mb.
#127389
1   ...   36   37   38   39   40   41   42   43   ...   320
Байланысты:
2. daris mikro-makro

пайдалылықты көбейтуге тырысады
. Жеке бюджеттің 
шектелген  жағдайында  тұтынушы  көптеген  баламалардан  таңдау  жасауға  мәжбүр.  Баға  – 
пайдалылықтың  маңызды  және  белгіленген  сандық  шарасы  болып  келеді.  Сатып  алатын 
игіліктің пайдалылығы бағасына сәйкес болса, сатып алушы соны таңдайды. 
 
           TU 
 
 
             
                                                   
                0 1  2  3    4  5                   Q 
а) 
 
            MU                                  MU теріс 
25 сурет
. Жалпы және шекті пайдалылықтың графиктері 
X,Y,Z  игіліктердің  әрқайсысынан  10  бірлігін  тұтынушы  сатып  алады  дейік.  Осы 
игіліктердің пайдалылығы және бағалары жөніндегі мәліметтер келесі кестеде келтірілген: 
Игілікте
р 
Игілік- 
тер 
саны 
Шекті 
пайдалылы
қ (MU) 
Бірлікті
ң 
бағасы 
(Р) 
Шығындар 
бірлігіне 
шекті 
пайдалылы
қ (MU/P) 

10 
1000 
100 
10 

10 
400 
20 
20 

10 
900 
60 
15 


 
 
 
 
 
Тұтынушының  пайдалылықты  жоғарылату  ұмтылысында  Х  және  Z  тауарларға  ақша 
шығару оңтайлы емес, ұтымсыз екендігіне, Y тауарының ең жоғары пайдалылығына көзі жетіп, 
(20-10 мен 15 қарсы), Х игілігінің соңғы бірлігінің орнына Y игілігінің тағы да 5 бірлігін сатып 
алады. (Х игілігінің бағасы 100 тең). Бюджеттің бұндай қайта бөлінуі (үлестіруі) тұтынушыға 
пайдасы  көп  нәтиже  береді  (5∙400  =  2000,  бұл  алғашқы  үлестіруден  1000  ютильге  көп). 
Сонымен,  тұтынушы  Х  тауардың  9  бірлігін,  Y  тауардың  15  бірлігін,  Z  тауардың  10  бірлігін 
сатып алады. өз бюджетін оңтайландыру, ұтымды қылу мақсатымен сатып алушы әрі де қайта 
бөліп,  үлестіруін  әрі  қарай  жалғастыруына  болады.  Бірақ,  Y  тауардың  неғұрлым  көп  санын 
(бірлігін) сатып алса, оның келесі бірліктерінің шекті пайдалылығы соғұрлым түседі. Сонымен 
бірге,  Х  игілігінің  бірқатар  бірліктерінен  бас  тартқан  сайын,  қалған  бірліктердің  шекті 
пайдалылығы өседі. Бір игілікті екіншісімен ауыстыру жолымен одан арғы бөлуге (үлестіруге) 
ынта азая береді.  
Нәтижесінде  жаңағы  жасалған  ауысулар  тұтынушыға  игіліктер  пайдалылығының  тең 
деңгейін қамтамасыз ету керек. Мұндай бөлу (үлестіру) келесі кестеде келтірілген: 
 
 
Игіліктер 
Игіліктер 
саны 
Шекті 
пайдалылы
қ (MU) 
Бір бірліктің 
бағасы (Р) 
Шығынның бір бірлігіне шекті 
пайдалылық (MU/P) 


1500 
100 
15 

20 
300 
20 
15 

10 
900 
60 
15 
 
Бір  игіліктің  шығын  бірлігіне  келетін  шекті  пайдалылығы  басқалардан  көбірек  болса, 
шығындарды соның пайдасына қайта үлестіру (бөлу) мақсатқа лайықты (сәйкес) болып келеді. 
Жаңағы  мысал  (кесте  оны  айқын  көрсетеді).  Барлық  сатып  алатын  игіліктердің  шығындар 
бірлігіне келетін шекті пайдалылығы тең болғанда (теңескенде), 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   36   37   38   39   40   41   42   43   ...   320




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет