Мұғалімнің қызметі және оны түсіндіріңіз

тұрғысынан сипатталған және бағаланған. Сондықтан да осы модуль оқыту үшін баға
лау, сондай-ақ оқуды критериалды бағалауды зерделеуге бағытталған. 
Оқу процесін бағалау көп жағдайда орындалады. Бірінші, оқушының білімін тексеру 
бағалау, сонда оқу процесінің құралдары мен әдістерін бағалау. Оқу процесі бойынша 
оқушылардың тұрақтануы, түсінуі, қатынасы, тақырыптарға меңгеруі сияқты аспаптардың 
бағалауы да бар. Аяқталғанда, оқу материалдары бойынша оқушылардың танымалық 
жұмысы, тесттер, жұмыс орындары мен құжаттарға немесе оқушының біліктілігіне 
негізделген жұмыстарға сәйкес бағалау мүмкін.Оқытуды бағалау түрлері кез-келген оқу 
жүйесіне байланысты болуы мүмкін, бірақ көбі жалпы жүйелерге байланысты түрлері бар:
1. Негізгі/Стандартты Бағалау: Бұл оқу программасының құрамына сәйкес бағаланады.
2. Деректерді бағалау: Оқушылардың тесттер, сынақтар және басқа мәліметтер арқылы 
бағаланады.
3. Конструктивті/Өзараға Бағалау: Оқушылардың жазба, деректерді ақпараттық сараптама, 
проекттер және семинарлар арқылы бағаланады.
4. Оқытуға байланысты бағалау: Оқытушының қатынасы, оқыту мәдениеті және оқыту 
принциптері бойынша бағаланады.
5. Сынақтама бағалау: Бұл оқу процесінің аяқталғанын тексеру үшін пікірталас сынақтар 
арқылы бағаланады. 
Бұлар тек кейбірі, сондықтан оқу орындарына, біліктілік деңгейіне, оқыту жұмысының 
маңызына және басқа факторларға байланысты дамып жүреді. 
3 
2 
8 
Сын тұрғысынан ойлау технологиясының ерекшеліктерін түсіндіріңіз. 
Сын тұрғысынан ойлау дегеніміз-сабақта оқушылардың қызығушылығын арттыра отырып, 
өз ойыңды еркін және зерттей талпындырып, тұжырым жасау.Сын тұрғысынан ойлау 
дегеніміз — ой қозғай отырып, оқушының өз ойымен өзгелердің ойына сыни қарап, естіген, 
білгенін талдап, салыстырып, реттеп, сұрыптап, жүйелеп, білмегенін өзі зерттеп, дәлелдеп, 
тұжырым жасауға бағыттау өз бетімен және бірлесіп шығармашылық жұмыс жасау. Сын 
тұрғысынан ойлау – оқу мен жазуды дамыту бағдарламасы. Оқушыны мұғаліммен, 
сыныптастарымен еркін сөйлесуге, пікір таластыруға, бір-бірінің ойын тыңдауға, 
құрметтеуге, өзекті мәселені шешу жолдарын іздей отырып, қиындықты жеңуге баулитын 
бағдарлама. Оқушы — ізденуші, ойланушы, өз ойын дәлелдеуші. Мұғалім — әрекетке 
бағыттаушы, ұйымдастырушы.Сын тұрғысынан ойлауды дамыту бағдарламасы – әлемнің 
түкпір-түкпірінен жиылған білім берушілердің бірлескен еңбегі. Тәжірибені жүйеге 
келтірген Джинни Л.Стил, Куртис С.Мередит, Чарльз Тэмпл. Жобаның негізі Ж.Пиаже, 
Л.С.Выготский теорияларын басшылыққа алады.
Мақсаты барлық жастағы оқушыларға кез келген мазмұнға сыни тұрғыдан қарап, екі 
ұйғарым бір пікірдің біреуін таңдауға саналы шешім қабылдауға сабақтарда үйрету. Біздің 
елімізге Джордж Соростың ашық қоғам институты, “Сорос-Қазақстан” қоры арқылы келген 
бұл технология орыс және қазақ тілдерінде мектеп тәжірибелеріне ене бастады. 
Сын тұрғысынан ойлау технологиясы - бұл оқушының меңгерген білімі мен біліктілігін 
тексеру үшін орындалатын арнайы тесттер немесе сынақтар. Ерекшеліктері: 
1. *Многократность*: Ол оқушының білімін деректермен байланысты бірнеше рет 
тексереді. 

2. *Мұқияттылық*: Сынақтарды оқушының ойлап, келуі, түсінуі мен қастерленуін 
тексеруге мүмкіндік береді. 
3. *Автоматтандыру*: Бірнеше оқушының тексеруін автоматтандырылады. 
4. *Объективтілік*: Оқушының білімін түсіндіру, түсініктің деңгейі мен күшін тексеруді 
тиісінше өлшеді. 
5. *Масштабтама*: Бірнеше оқушының біліктілігін адамның айтқанына сәйкес міндетті 
түрде тексереді. 
6. *Шындық*: Оқушының мәліметтері мен біліктілігі тиісінше қамтамасыз етіледі. 
Сын тұрғысынан ойлау технологиясы оқу процесінің әдістемелік жағдайларын жеткізуде 
пайдаланылады және оқушының білімі мен біліктілігін дамытуда маңызды рөл атқарады. 
3 
2 
9 
Педагогикалық әрекеттің этикасы мен эстетикасын көрсетіңіз. 
Педагогикалық әрекеттің этикасы мен эстетикасы қызметкерлерге оқушыларға арналған 
жағдайларды жүзеге асыратын құқықтар мен мәндер және олардың қатынасына қатысты 
марапаттарын талап етеді. 
*Этикалық әрекет*: Педагогикалық әрекеттің этикасы оқушыларға, оқушылардың ата-
аналарына, 
жалпы 
қоғамға 
қатысты 
құқықтардың 
сақталуына, 
оқушылардың 
қызметкерлерімен қатынасына және ұстанымдарына қатынасуға арналған. Міндетті 
жағдайлардың аудармасы мен жауапкершілігі оқушының адалдығын, ақыл-парасаттылығын 
және қоғамдық маңызын сақтайтын күнделікті тәртіпке көшеді. 
*Эстетикалық әрекет*: Педагогикалық әрекеттің эстетикасы оқушылардың мәліметтерді, 
санақтық қабілеттерді және тәжірибелерді жеңілдету мен көркемдікке алуға арналған. 
Оқушылардың қызметкерлермен ұстанымдары әрекеттің көрінісін, оқу атмосферасын, оқу 
материалдарының сөйлеуінің мәнін көркемді тәжірибелеуге тәжірибелік нұсқауда 
пайдаланылады. 
Бұл әрекеттер оқушылардың көңіл-күйі мен тәжірибесін дамыту, олардың адамгершілігін 
және көңіл кетуін арттыруда маңызды рөл атқарады. 
3 
2 
10 
К.Д.Ушинский өз тұлғасын жетілдіруде қандай факторлар көмектескенін 
жіктеңіз. 
1.
Константин Дмитриевич Ушинский тілеушілігі, әдебиет педагогикасы мен оқыту-
үйрену педагогикасының дамуына өте үлес еткен. Оның тұлғасын жетілдіруде 
көмектесетін бірнеше фактор болады: 
a.
*Оқу ортасының құралдарының және оқыту әдістерінің дамуы*: Ушинский 
көптеген оқу орталықтарында, мектептерде оқыту-үйрену әдістерінің жаңа 
ұсыныс тәсілдерін жүзеге асырды. 

b.
*Оқушыларды қызығушы, өздіктерін іздейтін, сұраққа келуші пікірталас 
зерттегіштер*: Ушинский оқушылардың өзін-өзі табуға, зерттеуге жақсы 
кеңес беретіндерін айтатын педагогикалық әдістер жасады. 
c.
*Ата-аналардың қатынасы*: Оқушыларды жетілдіруге ата-аналардың 
қатынасы маңызды. Ушинский оқушылардың баласын қалыптастыруда, 
оларға қолдау көрсету, олардың біліктілігін дамыту мақсатында ата-аналарға 
қамқорлық қажет екенін байқады. 
d.
*Қоғамдық көмек*: Ушинский оқушылардың тәрбиесіне қатысуға, олардың 
оқу орны мен оқушыларға арналған көмекке шақырып, қоғамдық ұқыптықты 
көмекке шақырып жүрген. 
e.
*Тілек адамдардың жетілдіруі*: Оқушылардың дамуына үлес ететін және 
оларды оқу-тәрбие жүйесіне алғаш рет кіруге ынталандыратын тілек 
адамдардың қызметі де маңызды екенін байқады. 
Ушинский ата-аналар, педагогтар, зерттеушілер мен қоғамның қатынасымен жетілдірудің 
маңызын біліп, оқушылардың дамуын қамтамасыз етуде маңызды рөл атқарады. 
3 
2 
11 
А.И.Щербаков пен Н.В.Кузьминаның педагогикалық шеберлік туралы 
ойларын талдаңыз. 
А.И.Щербаков педагогикалық шеберлік – мұғалімнің ғылыми, әдістемелік өнерінің, білігі 
мен дағдысының, жеке қасиеттерінің үндесіп, үйлесуі деп есептейді. Мұндай үйлесімді 
тұтас әдістемелік өнер тек шығармашылықпен ғана туындайтыны айдан анық. Бұл өнердің 
басты атрибуты – өз жұмысын үлкен жауапкершілікпен орындау дейді. 
Н.В.Кузьмина шеберлікті маманның өз жұмыс жағдайын зерттеп, зерделей білуі, кәсіптік 
міндеттерін оңтайлы шешу үшін кәсіби біліктілікті, дағды мен білікті меңгеруі деп 
анықтайды. Н.В.Кузьминаның пікірінше, педагогтың кәсіби шеберлігі тәжірибе мен оқу 
міндеттерін шеше білуді жоғары деңгейде меңгеру. Бұл жалпы еңбек пен жалпы 
интеллектуалдық білік қалыптасқанда ғана жеткілікті биік дәрежеге ие болады (талдау, 
синтездеу, жалпылау, ауыстыру, нақтылау саласында). 
А
.И. Щербаковтың педагогикалық шеберлік туралы ойлары 
А.И. Щербаков педагогикалық шеберлік ұғымын кеңінен қарастырған. Оның пікірінше, 
педагогикалық шеберлік – бұл мұғалімнің кәсіби қызметіндегі ең жоғары деңгейдегі 
құзыреттілік. Щербаков педагогикалық шеберліктің бірнеше аспектілерін атап көрсетеді: 
Мұғалімнің өз пәнін терең білуі және педагогикалық ғылымның негіздерін 
меңгеруі.\Мұғалімнің білімін іс жүзінде қолдана білуі, оқыту мен тәрбиелеудің тиімді 
әдістерін пайдалана алуы. Оқыту процесінде заманауи педагогикалық технологияларды 
қолдану.Мұғалімнің шығармашылық қабілеттерін, инновациялық идеяларды жүзеге 
асыруға дайын болуы. 

Мұғалімнің оқушылардың психологиялық ерекшеліктерін ескере отырып, олардың 
тұлғалық дамуына ықпал ету қабілеті. 
### Н.В. Кузьминаның педагогикалық шеберлік туралы ойлары 
Н.В. Кузьмина педагогикалықшеберлікке ерекше мән беріп, оны мұғалімнің кәсіби 
қызметінің жоғарғы деңгейі ретінде қарастырады. Кузьминаның педагогикалық шеберлік 
туралы негізгі ойлары: 
Мұғалімнің педагогикалық қызметке деген табиғи қабілеттері мен бейімділігі. 
Мұғалімнің оқыту мен тәрбиелеудің түрлі техникаларын меңгеруі және оларды тиімді 
пайдалана білуі. 
Мұғалімнің жеке тұлғалық қасиеттері, оның коммуникативтік дағдылары, эмоционалдық 
тұрақтылығы, ынтасы мен жігері.Мұғалімнің өз қызметін үнемі талдап, бағалап, оны 
жетілдіруге 
ұмтылуы.Мұғалімнің 
педагогикалық 
процеске 
жаңа 
әдістер 
мен 
технологияларды енгізуге дайын болуы және оларды тиімді қолдана білуі. 
### Салыстырмалы талдау 
А.И. Щербаков педагогикалық шеберлік ті теориялық білімдер мен практикалық 
дағдылардың үйлесімі ретінде қарастырады, ал Н.В. Кузьмина педагогикалық қабілеттер 
мен техникаларға ерекше наза раударады. 
Щербаков педагогикалық шеберліктің психологиялық-педагогикалық құзыреттілікке 
негізделгенін атап өтеді, бұл мұғалімнің оқушылармен жұмыс жасау кезінде олардың 
психологиялық ерекшеліктерін ескеруін білдіреді. Кузьмина да бұл аспектке мән береді, 
бірақ ол мұғалімнің тұлғалық қасиеттерін, оның ішінде эмоционалдық тұрақтылығын 
ерекше атап көрсетеді. 
Екі ғалым да мұғалімнің шығармашылық қабілеттерін және инновациялық қызметін 
маңызды деп санайды. Олар мұғалімнің үнемі жаңаидеялар мен әдістерді іздестіріп, оларды 
практикада қолдану қабілетін бағалайды.Кузьмина педагогикалық рефлексияға ерекше мән 
береді, мұғалімнің өз қызметін талдау және оны жетілдіру қабілетін ерекше атап өтеді. Бұл 
аспект Щербаковтың да ойларында бар, бірақ ол оны тікелей көрсетпейді. 
А.И. Щербаков пен Н.В. Кузьмина педагогикалық шеберліктің әр түрлі аспектілерін 
зерттеп, оны мұғалімнің кәсіби қызметіндегі жоғары деңгей ретінде қарастырады. Екі 
ғалымның көзқарастары педагогикалық шеберліктің теориялық және практикалық, 
тұлғалық және кәсіби аспектілерін қамтиды. Олардың идеялары қазіргі заманғы 
педагогикалық шеберлікті дамытуға және мұғалімдердің кәсіби өсуіне маңызды үлес 
қосады. 
3 
2 
12 
Білім беру заңының мәнін ашып тұжырымдаңыз. 

жүктеу/скачать 3,51 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: