Әуезов «Абай жолын» соңынан бастап жазғанын білесіз бе?

Әуезов алғаш 1936 жылы «Қазақ әдебиеті» газеті арқылы Абай туралы екі томдық роман жазғысы келетінін, оның бірінші кітабының «Телғара» деп аталатынын халыққа жария етеді. Абайдың бала күніндегі бір аты «Телғара» болатын. Оны зерттеушілер өз анасы мен кіші шешесінің тәрбиесін қатар алуымен, тел өсуімен байланыстырады. Ал жазушы бұл атауды ақынның Шығыс пен Батыс поэзиясынан, мәдениетінен қатар сусындағанын негіз етіп алмақ болады. Алайда, кейін алғашқы екі кітап «Абай», үшінші кітап – «Абай аға», соңынан төрт кітап бірдей «Абай жолы» аталады. Кітап атауының соңғы нұсқаға тоқтау себебін Мекемтас Мырзахметов: «Абай ұстанған ағартушы-демократтық жаңа жолдың тууына себепкер құбылыстың объективті жағдайдан туған тарихи түп тамыры қайда жатқанын екшеп, атап көрсетеді. Осы таным кейіннен бүкіл Абай шығармаларының табиғатын тереңдеп білуде көсем пікірге айналды, әрі роман-эпопеясының идеялық мазмұнына да өзек, негіз болды. Осы себепті де эпопеяға саналы түрде «Абай жолы» деп ат қоюы да себепсіз атала салған нәрсе емес-ті», – деп түсіндіреді.

Жазушының «Абай жолы» эпопеясын екінші кітаптың соңғы бөлімінен бастап жазғанын біреу білсе, біреу білмес. Бұл туралы Әуезов өзінің «Как я работал над романом «Абай» атты мақаласында: «Мне хочется рассказать о своем, несколько необычном методе создания своего произведения. Дело в том, что я начал писать роман не с первой главы, в которой моему герою только тринадцать лет, а с последней главы второй книги романа, когда моему герю уже 42-43 года. Эту главу я написал в 1937 году к столетию со дня смерти Александра Сергеевича Пушкина. Глава была опубликована на казахском и русском языках, называлась она «Как запела Татьяна в степи». Речь шла о пушкинской Татьяне Лариной», – дей келіп, бұл бөлімнен бастау себебін былай түсіндіреді: «Потому что эта глава полнее и конкретнее раскрывала основную идею романа и образ моего героя, казахского классика Абая Кунанбаева. Только после этой предварительной работы я начал писать роман хронологической последовательности».

Әуезов тілге тиек еткен ол бөлім «Татьянаның қырдағы әні» деген атаумен газетте жарық көреді. Бұл бөлімді жаппай оқыған жұрт ендігі сәтте романның өзін күтіп жүрген еді.