Мың бір мақал, жүз бір жұмбақ сайысы

Сабақтың барысы:

1. 
   Ұйымдастыру.
   Сайысқа қатысушы топтар ортаға шығады. Әр топта бес оқушыдан. Топ жетекшілері сайланады.
   Өтілу барысы:
   Құрметті ұстаздар, оқушылар, қонақтар!
   Бүгін біздің мектебімізде өтетін «Мың бір мақал, жүз бір жұмбақ» ойынына хош келдіңіздер.
   Бұл сайысқа екі топ қатысады:
   1. «Сұңқар» тобы.
   2. «Тұлпар» тобы.

   Мұғалім: Құрметті ұстаздар әділ қазылармен танысытырып өтейін

   
   Әділ – қазылар:
   

Мұғалім: Алдымен мақал - мәтел дегеніміз не? Қысқаша тоқталып өтсек:Мақал - мәтел – ата бабамыздан қалған өшпес мұра. Көлемі жағынан шағын болғанмен, уақыт өткен сайын мағынасы тереңдеп, құны артып, қымбат қазынаға айналып келеді. Мақал - мәтел – тәрбиелік мәні зор, рухани байлық. Осы тұста мен осы мақал мен мәтел айырмашылығын түсіндіріп өткім келіп отыр. Мысалы: Мақалда қорытынды, тұжырымды түйін айтылады. Айтылар ой нақты толық жеткізіледі. Мысалы: «Ер жігіт елі үшін туады, елі үшін өледі» деген мақалда елді қорғау, жерді қорғау нағыз жігіттің ісі екендігі айтылып тұр. Ал, мәтелде ой тікелей білдірілмей тұспалдап, жанамалап айтылады.Мысалы: «Көппен көрген ұлы той». Мұнда не көрсең де халықпен бірге көр, өз басыңның ғана қамын ойлама деген сөз тұспалдап айтылып тұр.

Қазақ ауыз әдебиетінен орын алған және ерте заманнан бастап бүгінгі күнге дейін даму, өсу үстінде келе жатқан жанрдың бірі-жұмбақтар. Жұмбақтар заттың өзін айтпай, оның түр, түсін, сыртқы белгілерін, жұмбақ болып отырған затқа ұқсас жақтарын сипаттайды, ал заттың өз атын жасырып ұстайды. Сондықтан да алған нәрсенің өзін айтпай, оның сырт белгілерін қысқаша сипаттауды, солар арқылы жұмбақ етілген затты табуды-ЖҰМБАҚ дейміз. Халық жұмбақтарының тақырыбы өте көп. Жаратылыс дүниесі, табиғат жайлы, еңбек кәсіп құралдары, хайуанаттар мен өсімдіктер, адам және оның өмірі, өнер-білім, техника т.б жұмбақтардың басты тақырыбы болуымен қатар мазмұны да болады.бұл тақырыптардың бәрі жұмбақ көлеміне енгенде әрқайсысы жалпылама түрде алынбай, бөлшектене, жекелене алынады.
Мұғалім сөзі: Біздің мақсатымыз, оқушының білімге деген құштарлығын, ізденімпаздығын, оқу деңгейін және ойын нақты дұрыс жеткізуге, тапқыр сөйлеуге салмақты ой айтуға үйрету болып табылады. Ендеше біз бүгінгі сайысымызды бастайық

1 - бөлім: «Кім көп біледі?» Қатысушы топтар мақал – мәтел айтудан жарысады.(1 минут уақыт беріледі, сол уақыттың ішінде топтар қанша мақал айтса, ұпай саны да соған қарап қойылады.

1 – топқа:

2 – топқа:

2. Жүз сомың болғанша,.......................

3 – бөлім: «Кім тапқыр?»- жұмбақ шешу.

1-топқа

Үй ішін аралап Қаптарды жарып,

Желден желігеді

Бұрасаң тетігін, Өлшемін түн мен күн,

Еріксе, құйрығымен ойнайды,

Аұпыз, сары, көкпіз, Жүреміз жайнап,

Күндіз білінбейді, түнде күлімдейді. ( жұлдыз)

Жезге ұқсас сабағы,
Дәні халық тағамы (Бидай)

Екі аяқты, бір басты,

Білімнің дәнін тереді,

Балаға тәлім береді (ұстаз)

Сақалы жоқ, шашы бар, 

2-топқа

Екіге бөлініп жатыр (тіс)

Балалар суға салған жіп
Тереңнен іліп алар жүк (Қармақ)

Бұрап қойған сағаттай,

Бетін адам ашады,

Көше бойлап аяңдайды,

Әжем уыстап сығып

1. Ақ жібек асыл көрпедей,

2. Қалың киімді ұнатады,