Модуль. Жеке тұЛҒА 1- сабақ Лексикалық тақырып: Жеке тұлғаның қоғамдағы орны



бет77/131
Дата26.12.2022
өлшемі499,93 Kb.
#164429
түріСабақ
1   ...   73   74   75   76   77   78   79   80   ...   131
Байланысты:
Қазақ тілі В1 деңгейі

3-тапсырма. Топпен талқылаңыздар:
1. Көпшілік пайдаланатын көлік қандай болуы керек?
2. Болашақта көпшілік пайдаланатын көлік қандай болады деп ойлайсыз?
ЖАЗЫЛЫМ
4-тапсырма. Мезгіл, мекен үстеулерін қолданып, тақырыпқа қатысты 10 сөйлем құрастырыңыз.
2 СӨЖ тапсырмасы:
1. Дүниежүзілік жүк тасымалы туралы статистикалық мәліметтер жинаңыз.
3-сабақ
Қазақстандағы көлік жүйесі
ТЫҢДАЛЫМ
1-тапсырма. Төменде берілген сөздерменөз тіркестерімен) сөйлем құрастырыңыз.
өндіріс және ауыл шаруашылық орталықтары – производственные и сельскохозяйственные центры
транзиттік жүк және жолаушы тасымалы – транзитных грузовых и пассажирских перевозок
халықаралық автокөлік бағыттары – международные автомобильные маршруты
суы қатпайтын жалғыз теңіз порты – единственный морской порт без замерзания воды
халықаралық су жолдары – международные водные пути
автокөлік тас жолдары – автомобильное шоссе
халықаралық рейстер – международные рейсы
ашық су жолдары – открытые водные пути
халық тығыздығы – плотность населения
көлік жүйесі – транспортная система
әлемдік нарық – мировой рынок
автомагистраль – автомагистраль
әуе көлігі – воздушный транспорт


ОҚЫЛЫМ
2- тапсырма. Мәтінді түсініп оқыңыз.
Қазақстандағы көлік жүйесі өте маңызды рөлге ие. Елдің үлкен аумағы (2,7 млн км²), халық тығыздығының аздығы, өндіріс және ауыл шаруашылық орталықтарының бытыраңқы орналасуы, сонымен қатар әлемдік нарықтардан алшақта орналасуы көлік жүйесінің дамуын Қазақстан үшін маңызды етуде.
Қазақстан үшін темір жол көлігінің маңызы өте зор. Қазақстанда темір жол барлық жүк тасымалы айналымының 68%, ал жолаушы тасымалының 32% қамтамасыз етуде. Қазақстан темір жолының ұзындығы 15 мың км-ден асады. Қазақстанның темір жол жүйесін көршілес елдермен 16 темір жол торабы байланыстырады (11-і Ресеймен, 2 Өзбекстанмен, 1 Қырғызстанмен, 2 Қытаймен). Қазақстан мен Ресейдің темір жол жүйелері бір-бірімен тығыз байланысты. Қазақстанның көлік жүйесін дамыту стратегиясы аясында 2017 жылға дейін 1400 км темір жол жаңадан салынбақ және бұрыннан бар 2700 км темір жолды электрлендіру жоспарлануда.
2011 жылдың мамырында Қазақстанда 3 264 400 жеңіл автокөлік тіркелген. Қазақстанның автокөлік тас жолдарының ұзындығы 96 мың км-ден асады. Олардың көп бөлігі күрделі жөндеуді қажет етеді. Қазақстан арқылы жалпы ұзындығы 23 мың км болатын 5 халықаралық автокөлік бағыттары өтеді. Автокөлік магистральдары: Алматы – Астана – Қостанай (М-36 трассасы), Челябинскіге шығады; Алматы – Петропавл, Омскіге шығады; Алматы – Семей – Павлодар (М-38 трассасы), Омскіге шығады; Алматы – Шымкент (М-39 трассасы), Ташкентке шығады; Шымкент – Ақтөбе – Орал (М-32 трассаы), Самараға шығады.
2009 жылы Қазақстан аумағында «Батыс Еуропа – Батыс Қытай» автомагистралінің құрылысы басталды. Жолдың жалпы ұзындығы 8445 км құрайды, оның 2787 км-і Қазақстан аумағы арқылы (Ақтөбе, Қызылорда, Оңтүстік Қазақстан, Жамбыл, Алматы облыстары) өтеді. Жолдың асфальтбетонды жабынының қалыңдығы 80 см, автомагистральдің күрделі жөндеусіз жұмыс істеу мерзімі 25 жыл, шекті қозғалыс жылдамдығы – 120 км/сағ. Жобада кейбір өзендер үсті арқылы көпірлер, екі деңгейлі жол айрықтары, жол-қолданбалы комплекстер, аялдама алаңдары, мал өткізу орындары, электронды таблолар қарастырылған. Құрылыспен бір мезгілде трасса бойындағы кейбір аудандарда жаңа жолдар салынып, ескі жолдар жөндеуден өтпек.
Қазақстанның үлкен географиялық аумағына байланысты әуе көлігі үлкен рөлге ие және оны алмастырар басқа көлік түрлері жоқтың қасы. Қазақстанда 22 ірі әуежай бар, оның 14-і халықаралық рейстерге қызмет атқарады. Әуежайлардың көбісінің қызметі аса жүкті емес, республиканың аэронавигациялық тасымалдау қоры қазіргі таңда өз мүмкіндігінің бестен бір бөлігінде ғана қолданылуда. Осы сала үшін Еуропа және Азия арасындағы транзиттік жүк және жолаушы тасымалы аса маңызды. Air Astana Қазақстанның ең ірі әуе компаниясы болып табылады.
Қазақстанның кеме жүруіне ашық су жолдарының ұзындығы 3982 км. Кеме жүруіне жарамды су жолдары: Ертіс, Сырдария, Жайық, Қиғаш, Іле және Есіл өзендері (Петропавл су қоймасынан бастап), Бұқтырма, Өскемен, Шүлбі, Қапшағай су қоймалары, Балхаш және Зайсан көлдері.
Каспий теңізі арқылы Қазақстан Ресей, Иран, Әзірбайжан, Түркіменстанмен байланысады. Ресей өзендері мен кеме жүретін каналдар арқылы Қара және Балтық теңіздерімен, одан ары Батыс Еуропа елдерімен байланысады. Ақтау порты Қазақстанның суы қатпайтын жалғыз теңіз порты болып табылады. Ол халықаралық су жолдарындағы стратегиялық маңызға ие.
2007 Қазақстан тарапынан Ресейге Каспий теңізі мен Азов-Қаратеңіз бассейнін тікелей қосуға бағытталған Еуразия каналын ұйымдастыру туралы ұсыныс түскен болатын. Жоба жүзеге асса, Қазақстан Ресей арқылы халықаралық теңіз жолдарына шығуға мүмкіндік алып, сол арқылы теңіз державаларының бірі аталуы мүмкін.


АЙТЫЛЫМ


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   73   74   75   76   77   78   79   80   ...   131




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет