Қала мен дала тұрғындарының материалдық мәдениеті

Қолөнер шеберханалары

Қыш көзе жасайтын

шеберханалар

.

Қаладағы

күрделі құрылыстар

.

Мешіттер

Моншалар

Сауда

Үйлер

Ата – баба

аруағына табыну

Ұмай анаға

табыну

Жер – суға

табыну

Күнге

Отқа

Будда діні

Несториан діні

Қазақстанда

тараған діндер

Ислам діні

Христиан діні

Зороастра діні

Манихей діні

Қорытындылау. Үйге тапсырма: § 5 және 8-10 оқып, дайындалып келу
Сөйлесу бөлімі 2 - сабақ

“ Жылдам оқу ” ойыны

Енді өз оқу жылдамдықтарыңызды бағалауға дайындалыңыздар.

2. Басқа мәтінді аламыз (1беттік). 2 минуттың ішінде оқимыз. Оны кейін серігіңізге әңгімелеп бере алатындай оқимыз.

Бастадық! Оқып болдық.

3. 
   Ал енді әңгімелеуді бастаймыз (1 жұп 5 минутта)
   
4. 
   Өз парақтарымызға ақырғы нәтижесін жазып аламыз: екі минут ішінде оқылған сөз мөлшерін және мәтінді игеру коэффицентін – жұптардың бірін – бірі бағалауына сай.
   
5. 
   Жүргізуші қарап шығып, жарыстың жеңімпазын айқындайды, қорытынды жасайды.
   

§ 5-8-9-10 тақырыпшалары.

Көк карточкадағы тапсырмалар:

1. 
   Күлтегін
   
2. 
   Ұмай ана
   
3. 
   Қалалардың құрылыс жүйесі
   
4. 
   Қыш құмыра
   
5. 
   Отбасынының қамқоршысы
   
6. 
   Үш бөліктен жасалған
   
7. 
   Шеберхана
   
8. 
   Көне ескерткіш
   

1. 
   Сардоба
   
2. 
   Ақыртас
   
3. 
   Көк бөрі
   
4. 
   Діни сенім
   
5. 
   Якка
   
6. 
   Алан Хазар
   
7. 
   Мүсін өнері
   
8. 
   Блбл
   
9. 
   Руна
   
10. 
    Орхон, Енисей
    

Енді әрқайсысы мәтін бойынша қиын сұрақ құрап, қағазға жазады. (Гонг).

Жүргізушінің қолында сандықша болуы тиіс, соған оқушылар кезегімен өз сұрақтарын салады. Мәтінді тағы бір рет жылдам оқып шығу керек. Әр оқушы сандықшадан сұрақ жазылған қағаз алып, дауыстап неғұрлым толық жауап беруі тиіс. Басқалары сұрақ пен жауапты бағалайды.

Жүргізуші жеңімпазды анықтайды. Білгірлерді құттықтаңыздар!

Баршаңызға рахмет. (Гонг).

Берілетін мәтін:

§ 5-8-9-10 тақырыпшалары.

“Білім биржасы” ойыны

І деңгей тапсырмалары:

1. 
   Қала мен дала тұрғындарының мәдени байланысын сипатта.
   
2. 
   Бүгінгі қазақтар мен көне түріктердің наным – сенімі және діни ерекшелігін сипатта.
   
3. 
   Діни сәулет өнері ескерткіштерін сипатта.
   
4. 
   Бейнелеу өнері мен мүсін өнері дамуы туралы айтып бер.
   
5. 
   Қолданбалы өнер туралы не білесің?
   
6. 
   Сауданың дамуы мен ақшаның шығуы туралы сипатта.
   
7. 
   Қала тұрғындары мен дала тұрғындарының материалдық мәдениетіне сипаттама бер.
   
8. 
   Күлтегін және Тоныкөк ескерткіштеріне сипаттама бер.
   

1. 
   Жартылай көшпелі мәдениет деп қандай мәдениетті айтамыз?
   
2. 
   Материалдық мәдениет деген не?
   
3. 
   Қолөнер дегеніміз не? Қыш құмыра жасау қалай дамыды?
   
4. 
   Металл өңдеу қалай жүргізілді?
   
5. 
   Ақыртас қандай құрылыс?
   
6. 
   Мырзарабат, Якка сардоба ғимараттары не мақсатпен салынды?
   
7. 
   Діни ғимараттарға нені жатқызуға болады?
   
8. 
   Жазба әдебиеттің дамуын неден байқауға болады?
   
9. 
   Жазбаша сақталған ескерткіштердің тарихи маңызы неде?
   

1. 
   Сауданың негізгі үш бағытын ата
   
2. 
   Сайрам қаласы еретеде қалай аталған?
   
3. 
   Түріктер асыл тастар мен металладарды қай елден әкелген?
   
4. 
   Архитектура деген не?
   
5. 
   Қандай қалаларда архитектуралық құрылыстар салынды?
   
6. 
   Діни ғимараттарға нені жатқызуға болады?
   
7. 
   Қазақстанда түрік жазуы қай кездерде пайда болды?
   
8. 
   Жазудың пайда болуы нені көрсетеді?
   
9. 
   Қандай әдеби ескерткіштерді білесіңдер?
   
10. 
    Қолөнердің қандай салалары дамыды?
    

“Бас қатырғылар базары” ойыны

1. 
   Малды қолға үйрету қай тарихи кезеңде басталды?
   

кезеңінде

с) қола дәуірінде д)темір дәуірінде

2. Сайрам қаласы ертеде қалай аталған?

А)Отырар В) Испиджаб

С)Сауран Д) Сығанақ

3. Түріктер асыл тастар мен маталарды қай елден әкелген?

А) Батыс елдерінен В) Орта және Таяу Шығыстан

С) Үндістаннан Д) Византиядан

4. Жеріміздегі сәулет өнері тамаша ескерткіштерінің бірі

А) Қостөбе В) Ақыртас ғимараты

С) Якка сардобалары Д) Білеулі ғимараты

5. «Сардоба» деген қандай құрылыс?

А) тұрғын үй В) құдық үстіне салынған ғимарат

С) малға арналған қора Д) мешіт

6. Түрік жазба әдебиетінің көне ескерткіштері

А) «Күлтегін» және «Тоныкөк» жазулары

В) «Оғызнама» С) «Қорқыт ата» Д) руна жазуы

7. Түріктер отбасына шапағатын тигізеді деп кімге табынған?

А) табиғатқа В) Ұмай анаға

С) Көк бөріге Д) Тәңірге

8
VIII ғасырда мұсылман дінінің орталығы болған қалалар
.

9. Сәйкестендір.

І.Сардоба а)әдеби шығарма

ІІ. Руна в) құдық үстіне салынған

құрылыс

ІV. «Оғызнама» д) жазба ескерткіштері

10. 
    Түрік философы, дана – ойшылы атанған Тоныкөк пе?
    

11. Оғыздардың шаруашылығының түрлерін ата.

Оғыздардың шаруашылығы

12. Түріктерді аварлар деп атаған қай жақтың ғалымдары?

А) Америка В) Еуропа С) Қытай Д) Қазақ

13. Орхон – Енисей жазба ескерткіштері қай мемлекеттің жерінен табылды?

А) Қытай В) Ресей

С) Монғолия Д) Қазақстан

14. Түріктердің әліпбиі (альфавиті)..... негізінде жасалған

А) ру-тайпаларының таңбалары В) соғды жазуы

С) қытай иероглифі Д) руна жазуы

Тарихи сынақхат

................ ғасырлар аралығы Қазақстан тарихында ....... ........... ............... кезеңі деп аталады. Бұл кезеңде ............ халқы әлі қазақ деп аталмағанымен, кейін оның құрамына кірген ...................... бірігу - бірлесу жағдайында болды. Қазақ жерінің ....... ............ .............. бойында жатуы сауда орталығына айналған ірі ...................... қатарын көбейтті. ................ Қазақстанда, .................. аймағында қалалар саны өсті. Олардың маңайында ................., ..................... көбейіп, .................... отырықшылық мәдениет дами түсті. ............. тұрғындары мен ............... тұрғындарының арасында ..................... байланыс өсіп, .............. тілдес тайпалар арасында ......................... және ........................ отырықшылық дәстүр қалыптасты. Тұрғындардың ......................... рухани - .................... өмірінде көптеген жаңалықтар пайда болды. ................... де, қыш - ............... ісі де, ................. өңдеу де жаңа тұрғыда дамыды. ...................... құрылыс жүйелерінде жаңа ......................... бой көтерді.

Бұл кезеңнің өзіне тән және бір жаңалығы - .............. тіліндегі ............... өнерінің жаңа тұрғыда өркендеп, .................. әдебиеттің дамуы. Түріктердің ............... - ................., онымен қатар жаңа ......... ............ - ...................... пайда болуы, .............. ................. өнерінің дамуы да осы кезеңді қамтиды.

Қорытындылау.

”Мектептің тірегі де, тілеуі де оқыта білетін мұғалім” деп Ахмет Байтұрсынов айтқандай, білім беру саласында оқытудың озық технологияларын меңгермейінше, жас ұрпаққа заман талабына сәйкес білім беру мүмкін емес. Осы мақсаттарды жүзеге асырудың алғы шарты – оқу-тәрбие жұмысын басқаруды әрі жүйелі жоспарлай білу, сол жоспарды жүзеге асыру.Біздің жалпы білім беретін орта мектеп жұмысында инновациялық процесті жобалау және бағдарлы білім берудегі мақсатымыз – шығармашылық ізденістегі ұстаздар қатарын толықтыру, білім беру мен оқыту әдістемесін жаңа технологиялармен байыту, жаңа әлемдегі жаңа Қазақстанның бәсекеге қабілетті жеке тұлғасын тәрбиелеу болып табылады.

2. “Орта ғасырлардағы Қазақстан тарихы оқыту әдістемесі”

3. М.М.Жанпейісова, А.Ш.Орақова “Интерактивті оқыту әдістері”.

4. М. Ж. Абылова, Ә. Е. Бегалинова, А. З. Жәменкенова