ГАЗ ЗАҢДАРЫ
Газтәріздес күйдегі заттың жеке меншік б-майды. Ыдысқа толтырылған газыдың көлемі сол ыдыстың көлеміне тең б-ды. Сондай-ақ, газ әрқашан ыдыс қаб-на түсіреді.
1. 17 ғ. ортасында. Р.Бойль және Э.Мариотт бір-біріне≁ кезіндегі газдың мен байл-тын заң ашты
Газдың бер. ү-н кез-гі кері проп. өзгереді :
() не ⇒
- Б-М. заңы
мен граф. ∼ гипербола.
изотерма
кезіндегі газ. 1 күйден 2-ге
өту пр. изотермиялық пр. д/а.
Б-М тең-уін Менд-Кл. т-уінен алуға б-ды ⇒ кезде б-ды
P,V диаграммасында изотермалар – қиылыспайтын гиперболалар.
P
V
Олар эквидистантты емес (аралығы бірдей
емес) қисықтар, себебі олардың V б-ша
аралығы P-ның сан мәніне байл-сты өзгереді.
Мысалы, темп-лары ж/е 2 изотерма үшін V өсі бойынша аралығы P=const изобара бойынша былай анық-ды:
Осы өрнекке қатысты, P кезде V өсі бойынша 2 изотерманың аралығы
( > кезде).
мен -нің –ға ∼ тәжірибе арқылы зерттелген.
Суретте қысым мен көлемнің температуралық байланысы көрсетілген
()
Г-Люссак заңы
көлем , газдың көлемдік ұлғ. коэф.
мен ∼графигі - түзу сызық (изобара).
кезіндегі газ күйінің өзгеру процесі изобаралық пр. д/а.
изобара
кездегі 2 күй
ү-н мен ∼:
не
3. Сәйкес, болған. мен ара-ғы∼ Шарль алған:
()
г.қысым , г. терм. коэф.
(- Шарль заңы.
изохора
кезіндегі газ күйінің өзгеру процесі изохоралық пр. д/а.
кездегі 2 күй үшін мен ∼:
2. Гей-Люссак заңы: газдың бер. ү-н кез-гі оның мен арасында сызық. болады:
Сиретілген г. ү-н( ид.г.): ⇒ барлық изобара мен изохоралар абцисса өсін мәні
-ге тең бір нүктеде қияды
Суретте изобаралық процестің сызбасы көрсетілген
газдың көлемдік ұлғаюының темпер-лық коэф-ті:
МК теңдеуінен ид. газ ү-н:
, бірақ
онда
ид.газдың көлемдік ұлғаюының темпер-лық коэф-ті темпер-ға кері шамаға тең.
МЕНДЕЛЕЕВ-КЛАПЕЙРОН ТЕҢДЕУІ
Массасы 1 күйден 2 (суреттегідей):
1) 1→а үшін: ⇒
2) а → ⇒
Осыған -ті қойсақ :
(17)
Газдың бер. күйі өзгергенде шамасы өзгермей қалады:
унив.газ тұрақтысы.
(18)⇒ (19)
және , онда (18)⇒
(20) - ид.газ күйінің теңдеуі - М-К теңд.
(18)- Клапейрон теңдеуі.
Осы тұрақтыны 1 моль газ ү-н есеп.:
МК теңдеуін МКТ-ның негізгі теңдеуін )
қолданып алуға да б-ды:
, ⇒ не .
, ⇒ , және екенін ескерсек, МК теңдеуін аламыз:
Егер зат мөлшері өзгермесе, и/газ күйінің теңдеуін Клапейрон ұсынған әдіспен алуға б-ды ,немесе
(21)- Клапейрон тең-уі
(21)- біріктірілген газ заңы деп те жиі атайды.
И/г-дың МКТ-ның негізгі теңдеуінен газ күйінің теңд-уін алу - заттың МКТ-ның шын екенін растайды.
Достарыңызбен бөлісу: |