КІРІСПЕ
1. Фразеологиядағы жарыспалы терминдер
жəне олардың бірізділігі
Фразеология – тұрақты тіркестерді (кең мағынада) зерттейтін
лингвистикалық пəн. Сондай-ақ тілдердегі фразеологизмдерді қарас-
тыратын тіл білімінің дербес саласы.
Тіл білімінде (көбінесе еуропа, славян зерттеушілері) фразеоло-
гизмдерді түрлі топтастырулары бойынша қазіргі бөліп қарастырғанына
қарай, қазақ тіліндегі мысалдарымен көрсетсек:
идиомдар
(ит мініп ирек қамшылау, мұрнынан есек құрты түсу,
ит арқасы қиянда, түкіргі жерге түспеу, түйе үстінде сирақ үйту)
;
мақалдар
(еңбегіне қарай өнбегі, орамал тон болмайды, жол болады,
ер – елдің иесі, əйел – үйдің киесі);
мəтелдер
(тегін адам таз болмайды, бір тауда бір киік, итке
мылтық не керек, əркім өз ботасын үкілейді);
Бұларға қосымша дəстүрлі топтастыруда
қанатты сөздер
(еңбек
етсең ерінбей тояды қарның тіленбей, сөзі жоғалған жұрттың өзі
жоғалады,);
коллокациялар
(
жанды сөз, су мұрын, шикі өкпе, құдайы қонақ
т.б. – дəстүрлі фразеологиялық тізбектерге қоса
шешім қабылдау, билік
коридоры, ақпараттық соғыс т.б. мысалдар);
деп бөледі.
Қазіргі фразеологиялық концепцияларда басқа топтары да, мəселен,
орыс тіл білімінде
Достарыңызбен бөлісу: |
