БАРМАҒЫН ШАЙНАУ/ ТІСТЕУ – өкінді, аса қатты қынжылды деген мағынада. Бұл тіркесте
бармақ сөзі тек
шайнау, тістеу етістіктерімен ғана тіркеседі. Фразеологизмнің жұмсалу қызметі бойын-
ша, тіркесімділік дұрыс сақталған. Синтагматикалық қатынаста шындық
болмыс пен ойлау, тілдік форманың болуынан, сөздердің бір-бірімен
мағыналық үйлесуінің арқасында фразеологиялық мағына жасалған.
Егер етістіктердің орнын «ауырту» сөзінмен ауыстырса, мағына мүлде
бұзылады. Бұл арада шайнау, тістеу етістіктері өмірдегі жағдаяттарды
нақты сипаттауымен ерекшеленіп тұр. Бұл ретте синтагматикалық бай-
ланыс екі жақты: ішкі жəне сыртқы байланыс міндетті түрде сақталуы
тиіс. Өйткені айтушының логикалық ойлауы осындай тілдік форманы
қажет етіп тұр.
Мысалы:
•
Бармақ шайнап, сан соғып, құсамен өткен өмір ғой – бұл да бір. (Қ.Ж.) •
... Ақбала тұрып кетіп қалды. Өз
