Н. Ж. Бримбетова, Г.Қ. Темирова, А.А. Султанаев / Экономика: стратегия и практика, № 4 (15), 2020 г. / 53-65

59
қазақстандықтар алмаға қарағанда қантты 
аз жейді. Сарымсақты тұтыну шоколадқа 
қарағанда жоғары, ал бал, апельсин, қара өрік 
немесе құртқа қарағанда көп.
Орташа алғанда, 2019 жылы рес-
публиканың әр тұрғыны 136,3 кг нан мен
жарма тұтынады. Өткен жылмен салыстыр-
ғанда тұтыну 1,6%-ға қысқарды. Бұл ретте 
ауылдық жерлерде тұтыну қалаларға қарағанда 
әлдеқайда жоғары: орташа есеппен бір адамға 
124,9 кг қарсы 152,1 кг басым бөлігі бірінші 
сұрыпты ұннан жасалған нанға (34,6 кг), ұнға 
(17,3 кг), сондай-ақ күрішке (15,4 кг) келеді. 
Бірақ республиканың қарапайым тұрғыны 
жылына бір килограмм сұлы мен тары 
тұтынбайдыі. 
Нан өнімдері мен жарма өнімдерін
тұтыну бойынша Түркістан облысы көш бастап 
келеді – жылына 184,7 кг немесе күн сайын 
шамамен жарты килограмм. Екінші орында-
Алматы облысы (153 кг). Жалпы, көптеген 
өңірлердің тұрғындары жылына 120-140 кг 
жинайды. Елордада ұн аз: Нұр-Сұлтанның 
бір тұрғынына 105,5 кг-нан келді, бұл орташа 
республикалық көрсеткіштен шамамен төрт-
тен бір аз.
Ескерту: ҚР 
Ұлттық экономика министрлігінің деректері бойынша жасалды
Сурет 3- 
Нан және жарма өнімдерін тұтыну 2015-2019 жылдар
Қазақстанда ет пен ет өнімдерін тұтыну 
тұрақты өсуде. 2012 жылдың III тоқсанында 
елдің орташа азаматы 15,8 кг жеді. 2019 жылдың 
шілде-қыркүйегінде бұл көрсеткіш 19,9 келіге 
дейін өсті. IV тоқсанда бұл көрсеткішті жеңу 
мүмкін, өйткені дәстүрлі түрде қазақстандық-
тар етті қазан-желтоқсан айларында жейді. 
Мысалы, IV тоқсанда 2018 жылы орташа 
есеппен республиканың әр тұрғыны 20 келіден 
артық тұтынды. Ұсақталған етке деген сұраныс 
барынша өсуде: соңғы жеті жылда ол екі 
есеге өсті. III тоқсанда. 2019 жылы бір адамға
орташа есеппен 2,2 кг прокат еті келді. Жалпы, 
бұл көрсеткіш 2,5 жыл қатарынан үздіксіз 
өсіп келеді. Қазақстандағы негізгі ет -иыр еті
болып қалады, оған сұраныс жылдан жылға 
тұрақты болып келеді: бір адамға тоқсанына 
шамамен 5,9 кг. Жыл басында сұранысқа ие 
екінші орында әдетте жылқы еті, қалған уақытта 
– қой неме сиыр еті. Олардың тұтыну мөлшері 
жыл мезгіліне байланысты айтарлықтай 
өзгереді, бірақ жалпы алғанда олар әр адамға 
тоқсанына 2,5-3 кг деңгейінде келеді. Еттің 
басқа түрлеріне келетін болсақ, мұнда сұраныс 
айтарлықтай тұрақты. Орташа алғанда, соңғы 
жеті жылда қазақстандықтар тоқсанына 1,1 кг 
тауық еті мен 0,8 кг шошқа етін тұтынды.
Бір қызығы, етті ең аз тұтынатын үш 
аймақ республиканың оңтүстігінде орналасқан: 
Түркістан облысының әр тұрғынына 2019 
жылы 62,5 кг, Қызылордада - 61,4 кг болды, ал 
Шымкенттің орташа тұрғыны бір жылда небары 
53,1 кг тұтынады. Салыстыру үшін: Алматы қ., 
Алматы және Ақтөбе облыстарында көрсеткіш 
91 келіден асса, ал Қарағанды облысында 92,2 
келіні құрайды. Жалпы, республиканың әр 
тұрғыны 2019 жылы орташа есеппен 78,9 кг ет 
жеді - бұл соңғы кем дегенде бес жылдағы ең 
жоғары көрсеткіш.
Ал қалалықтар көбірек тамақтанады - 
82,2 кг, ауылдық жерлерде 74,4 кг. Диета сиыр 
етіне (жылына 23,5 кг), тартылған етке (8,6 кг) 
және қой етіне (6,2 кг) негізделген. Сонымен 
қатар, өткен жылы республиканың орташа 

жүктеу/скачать 0,5 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: