Национальный конгресс историков казахстана исторический факультет
жүктеу/скачать 3,3 Mb. Pdf көрінісі
|
тарихи тұлға
| Алып жақсының ана сүті ат үстінде жүріп кебер.
«Түркі сөздігіндегі» төрт түлікке қатысты мақал-мәтелдер негізінен өзінің жалпы түркілік қаситетін сақтаған. Бұл жерде түркі тілдерінің заңды фонетикалық өзгешеліктері есепке алынбайды. Басқа тілдерді былай қойып, қазақ тілінің жүз жылдан бұрынғы сққзінің қзінен де, кейбір дыбыстық өзгешеліктер сезіледі. «Түркі сөздігіндегі» төрт түлікке қатысты мақал-мәтелдерді қазіргі түркі тілдерімен салыстырғанда, бірінде жоғалып кеткендері екіншісінен немесе үшіншісінен табылады. Ал, осы қағидаға бағынбайтын мақал-мәтелдер кейбір түркі халықтарының кәсібіне, күн-көрісіне байланысты пайда болған. В.В. Радлов жазбаларынадғы мақал-мәтелдерде бір ғана ескеретін жағдай – олардың негізінен дыбыстық өзгешеліктері ғана, ал лексикалық айырмашылықатры жоқтың қасында. Мысалы: Жақсы атқа бір қамшы, жаман атқа мың қамшы (қаз.) Якши отга – бир қамчи, еман отга минг қамчи (өзб.) Ягши ата бир гамчы, яман ата мүң гамчы (түркм.) Бұл салыстырылған мақал-мәтелдерддің мазмұны мен қолдану аясы бірдей. Барлығында да жақсы ат пен жаман ат туралы сөз болып отырған жоқ. Әңгіменің негізгі түйіні – жақсы адам мен жаман адам туралы. Тәуелсіз ел болып өмір сүру үшін ұлттық санамызды, болмысымызды сақтап, жастарымызды жарқын болашаққа тәрбиелеуде Елбасы Н.Ә. Назарбаевтың «Ұлы даланың жеті қыры» мақаласындағы Атқа міну мәдениетінің тарихын зерттеуде ХІХ ғасырдағы қазақ қоғамын, тарихын, этнографиясын зерттеп жазған В.В.Радловтың еңбектерінің маңызы зор. Қазақ мәдениетін ХІХ ғасырда келген көптеген шет елдіктер зерттеді. Дегенмен, солардың ішінде В.В.Радловтың зерттеулерін қазақ этнографиясы, оның ішінде атқа міну мәдениеті туралы толығырақ жазылған еңбек деп бағалауға болады. Жылқы – қазақ халқының сенімді серігі, елтаңбамызда қанатты тұлпар бейнеленуінің сыры осында. Тәуелсіздік алғаннан кейін елімізде ата кәсібіміз – жылқы шаруашылығын дамыту қайтадан қолға алынып отыр. Қазіргі таңда жылқыны ондап, жүздеп, мыңдап өсіретін 41 шаруалар, кәсіпкерлер қатары өсіп келеді. Ұлттық ат ойындары: ат бәйгесі, көкпар, теңге ілу, қыз қуу, аударыспақ, жамбы ату, асауды үйрету, т.б. қолға алынып, қайта жаңғыруда. жүктеу/скачать 3,3 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|