Нанотехнологиялар
жүктеу/скачать 4,68 Mb. Pdf көрінісі
|
НАНОТЕХНОЛОГИЯЛАР
- Бұл бет үшін навигация:
- Балқыма - ішінде біреуі металл болып келетін, бірнеше компо- ненттерден тұратын қоспа. Мысалы, латунь - мыс пен мырыштың
| Балқымалар
Материалтанушылар мен инженерлер, олардың ішкі құрылысын талдауды бастағанға дейін, мықты балқымаларды жасауды үйренді. Алдымен балқыманың әртүрлі компоненттерін толық ерігенге дейін қыздырды, одан кейін салқындатты. Сонымен қатар, кейбір компо- ненттер түсіп қалып, берік және қатты балқыма түзілді. Расында, дисперсиялы қату технологиясы Райт ағайындыларының тұңғыш ұшқан уақытынан бері авиация үшін маңызы зор болған. Тал- даулар көрсеткендей, олардың ұшақтарының қозғалтқышы осы техно логия бойынша даярланған балқымадан жасалған еді. Жеті жылдан соң осы технология авиациялық балқымалар үшін стандартты болды. Жалпы айтқанда, атомдар арасындағы арақашықтық аз болған сайын, балқыма соғұрлым қатты болады. Күрделі балқымалардың кейбір компоненттері, мысалы, 2219 алюминий балқымасының пайыздық құрамы бойынша аздығы соншалықты, олардың реттеліп орналасуы ылғи нақты белгілі емес. Балқыма - ішінде біреуі металл болып келетін, бірнеше компо- ненттерден тұратын қоспа. Мысалы, латунь - мыс пен мырыштың балқымасы, ал қалайы - темір мен көміртегінің балқымасы. Алайда жарықтандырғыш электронды микроскоп пен тал- дау әдістерінің көмегімен, тіпті ең кішкентай бөлінген фазалар - преципитаттардың өлшемдерін, пішіндерін және құрылысын анықтауға болады. Преципитаттар материалдың кристалдық құрылысын өзгертетіндіктен, бұл оның ығысу беріктігіне әсер етуі мүмкін. Ин- женерлер практикада қолдану үшін конструкцияның беріктігіне преципитаттардың осындай әсерін ескеруге мәжбүр. Бастапқы материалды әртүрлі құрылымдық қабатқа қосқанда ығысу өзгеруі мүмкін. Көбінесе, қабат қалың болған сайын мүмкін болатын ығысу соғұрлым қысқа болады. Балқыманы қосу наномасштабта қосылғандықтан, термиялық қасиеттері де өзгеруі мүмкін. Енді ғана араласқан материалдардың арасындағы энергия, әр материалдың ішкі энергиясына қарағанда жоғары мәнге ие болады. Сондықтан бастапқы материалмен салыстырғанда наноөлшемді материал аса жоғары немесе аса төменгі температуралар кезінде балқи алады. Преципитаттар материалдың термиялық қасиетіне де осылай әсер етеді, олар балқыманың негізгі материалына қарағанда, аса жоғары немесе төмен балқу температурасына ие бола алады. АҚШ энергетика Министрлігі қолдауымен электронды микро скопия Ұлттық орталығының ғалымдары авиация және автокөлік өнеркәсібі үшін алюминийдің, мыстың, германийдің және кремнийдің мүлдем жаңа балқымасын жасады. Бұл балқыма 2219-ға қарағанда, аса беріктік пен орнықтылықты қамтамасыз ете отырып, аса кіші пре- ципитаттарды тығыз таралта алады. Осылайша ғалымдар материалдардағы наноқосымшалардың атомарлық құрылымын зерттей отырып, электронды микроскопияның жаңа әдістерінің көмегімен, материалдардың қасиеттерін наномас штабты деңгейде бақылаудың жаңа тәсілдерін табады. жүктеу/скачать 4,68 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|