Негіздері
жүктеу/скачать 8,4 Mb. Pdf көрінісі
|
tұңғyshbaeva-z.b.-czitologiya-zhәne-gistologiya-almaty-2015-274-bet.
| Бҧлшық еттік қозғалыс.
Кӛп клеткалы жануарлар организмінің жиырылғыш мамандалған клеткаларының цитоплазмасында жиырылғыш фибриллалар, миофибриллалар (грекше mys — бұлшық ет) болады. Миофибриллалар әсіресе қаңқа бұлшык ет клеткасында, бірыңғай салалы бұлшық ет клеткаларында және жүрек еттерінде кӛп болады. Омыртқалы жануарлардың бұлшық етінің негізгі жиырылғыш белоктары миозин мен актин . Актин миозинмен қосылып актомиозиңді құрайды. Актомиозиннің жалпы санының 15-20% актин. Кӛлденең салалы бұлшық ет негізінде миозиннен тұрады. Миозиннің ең құңды ерекшелігі Са 2+ ионының қатысында АТФ-ты АДФ пен анорганикалық фосфатқа гидролиздейтін қабілеті. В. А. Энгельгард пен М.Н. Любимова 1939 ж. миозиннің аденозинтрифосфатазалық (АТФ-азалық) белсенділігін ашқан. Жиырылғыш аппарат белоктарының 90% жуығын миозин мен актин және тропомиозин құрайды. Жарық микроскопынан кӛрінетін миофибриллалардың кӛлденең жолақтылығы, актин мен миозин жіптерінің орналасуына байланысты екенін электрондық микроскопиялық зерттеулер анықтады. Әрбір жеке миофибрилла кезектесіп орналасқан ақшыл және күңгірт бӛліктерден, дискілерден тұрады. Күңгірт бӛліктер анизатропты дискілер (А-дискілер), ал ақшылы изотропты (І-дискілер) деп атайды. А дискі Н дискі, немесе Гензен жолағымен, екі тең бӛліктерге бӛлінген. І дискінің ортасынан біркелкі күңгірт Z жолағы ӛтеді. Екі Z жолағының (дискінің) арасындағы миофибрилла бӛлігі, оның негізгі элементі саркомер. Электрондық микроскоптық зерттеулер бойынша әрбір миофибрилла жіңішке жіптер — протофибриллалардың (немесе миофиламенттердің) шоғыры. Олардың диаметрі саркомердің түрлі бӛліктеріңде әртүрлі. Протофибриллалардың екі типі бар: жіңішке және жуан . 100 I дискісінде ұзындығы 1 мкм, жіңішке (7 нм) жіптер кездеседі, ал А дискілерінде жіңішке жіптерден ұзындығы 1,5 мкм жететін жуан (қалындығы 16 нм) басқа жіптер болады. Протофибриллалар бір-бірімен параллель орналасады және бір-біріне ауыспайды. Жіңішке жіптер негізінде актин белогынан, ал жуандары — миозиннен тұрады. Z дискілер құрамыңда жүктеу/скачать 8,4 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|