және жер асты ядролық сынақтарының өткізілуі
нәтижесінде атмосфераға, гидросфераға және литосфераға өте үлкен
мөлшерде радиоактивті материалдар шығарылды. Тек Семейде ғана
емес, соған жақын жатқан орасан үлкен аумақтар да
(Павлодар, Қарағанды, Шығыс Қазақстан, Жезқазған облыстары
және Ресей Федерациясының Алтай өлкесі) радиоактивті ластануға
ұшырады. Соның нәтижесінде сол аумақтағы көптеген тірі ағзалар
және тұрғын халықтар зардап шекті.
6.
7.
Қазіргі уақытта бұрынғы Семей полигонына шектес аудандарда
(71,9 мың халқы бар 85 елді мекен) онкологиялық аурулардың
және адамдар өлімінің, қан айналымы жүйесі ауруларының, жаңа
туған сәбилер арасындағы кеселдердің және ерте қартаю
көрінісінің жоғары деңгейі байқалуда.
8.
Бұл проблеманың тууына себепші болған - адам әрекеті. Ұзақ
жылдар бойы Аралға құятын ірі
өзендер Әмудария мен Сырдарияның суын теңізге жеткізбей,
түгелдей дерлік егістіктерді (мақта, күріш) суландыруға
пайдаланылып келді. Буланушылық дәрежесі жоғары болатын шөл
зонасында орналасқан теңіз суының көбірек булануы оның
тартылуына әкеп соқты. Қазіргі кезде Арал теңізі екі су
айдынына Үлкен және Кіші теңізге бөлінген. Арал теңізіндегі суы
тартылған бөліктің ауданы 30 мың км² жетеді. Ғалымдардың
есептеуі бойынша, теңіз табанынан атмосфераға жылына 200 млн
тоннаға дейін тұзды шаң-тозаң ұшады.
9.
Арал теңізінің экологиясы Арал теңізі – Қазақстаныың
інжу-маржаны, шөл белдеміндегі бірден-бір көгілдір су
айдыны еді. Оның апатқа ұшырағанға дейінгі көлемі 1066 км², тереңдігі - 30-60 метр, тұздылығы - 10-12%
болған. Қойнауы кәсіптік бағалы балықтарға бай, жағасы
қоға мен қамысты теңіз еді. Сол кездерде жылына 50-150
Достарыңызбен бөлісу: |
