Негізгі бөлім Малды лажсыз сою
жүктеу/скачать 25,82 Kb.
|
ішкі сауда Толымбекова
Зертхана 3[1], AAAAAAAA, Денисенко, Аршидинов, Нурова ТОЭ2 метод.указ. к лаб. раб. 2018, Орман шаруашылығының өртке қарсы іс-шараларының сызбасын құрастыру, медбиофиз 5, png2pdf, Снимок экрана 2024—04—03 в 05.19.27
|
Жоспар: Кіріспе Негізгі бөлім Малды лажсыз сою Мал дәрігерлік сараптама Қортынды Пайдаланылған әдебеттер Кіріспе
Негізгі бөлім Сойыс өнiмдерiн сараптауда, әсiресе лажсыздан сойылған мал өнiмдерiн тиянақты сараптау жүргiзудiң маңызы зор. Тағамнан туындайтын аурулардың негiзi ауру малдан алынған өнiмдерге тiкелей байланысты. Сондықтан лажсыздан сойылған мал етiн ажырата бiлу ветеринариялық дәрiгерлердiң жауапты мiндетi. Бұл тарауда лажсыздан сойылған мал өнiмдерiн мал дәрiгерлiк сараптау және шартты жарамды өнiмдердi залалсыздандыру әдiстерi туралы әңгiмеленедi. 19.1 Лажсыздан сойылған мал етiн малдәрiгерлiк-санитарлық сараптау. Малды лажсыздан сою мәселесiн шешерде мал дәрiгерi қандай жағдайларда малды союға тиым салынатынын анық бiлуi керек. Малды төмендегi жағдайларда етке союға тиым салынады: 1.Ауру немесе ауруға күдікті: топалаң, қарасан, iрi қараның және түйенiң обасы, құтырық, сiреспе-уытты iсiк, брадзот-қойдың жыбырлағы, iрi қара мен қойдың қатаральды қызбасы ( лихорадка ) шошқаның африкалық обасы, туляремия, ботулизм, маңқа, мандам, мелиоидиоз (жалған маңқа), энцефалопатия, қойдың секiртпесi, эпизоотиялық лимфангоит, тақ тұяқтылардың африкалық обасы, Рифт қызбасы, гидроперикардит, артрит, ешкiнiң энцефалиты, жылқының жұқпалы метритi, жылқының жұқпалы артритi, жылқының венесуэльдiк энцефаломиелитi, жапон энцефалитi, аусыл (аурудан таза аймақта байқалған жағдайда) миксоматоз және қоянның геморрагиялық септицемиясы, сондай-ақ құстың тұмауы, орнитозы және Ньюкасл ауруы, ұсақ жануарлардың обасы. 2.Қандай себеппен болмасын жанталасып жатқан малды бұл жағдайда жұректiң жұмысы нашарлайды, сырттан болған әсерге мал елеңдемейдi және көздiң сыртқы мөлдiр қабығы қарауытады. Жанталасты тек мал дәрiгерi немесе фельдшер анықтайды. 3. 14 күнге толмаған мал төлiн (бұзау, торай, қозы, лақ т.б.) 4.Топалаңға қарсы вакцина егiлген немесе топалаң, сарысуымен емделгенiне 14 күн және аусыл бар облыстардағы малды осы ауруға қарсы вакцинамен еккеннен соң 21 күн өткенше. Кейбір жағдайда мал дәрігерінің рұқсатымен малды бұл мерзімнен бұрын союға болады. (температурасы қалыпты және егуге реакция байқалмаса). Бірақ ұша бактериологиялық, физико-химиялық тексеруден өтуге тиіс. 5. Балық және балық ұнымен азықтандырылған мал, соңғы азықтандыру мерзімінен 30 күн, ал құс 10 күн өткенше. 6. Антибиотиктермен емделген немесе аурудың алдын алу үшін берілген мал «Антибиотикті қолдану» ережесінде көрсетілген уақыт өткенше. 7. Пестицидтермен өңделген малды, оны қолдану тәртібінде көрсетілген уақыт өткенше. 8. Ет комбинатына не сойыс пункт i не сыңар тұяқтыларға сояр алдында (жылқы, қашыр, есек, түйе) маллеинизация жасалмаса. Ал мал сойылғаннан кей i н, маллеинизация жасалмағаны анықталса, барлық сойыс өн i мдер i қайта өңдеуге ж i бер i лед i. Жоғарыда көрсетілгеннен басқа індетті, инвазиялық, жұқпайтын аурулдарда, улануда, күйікте, жарақатта, т.б. да мал өміріне қауіпті жағдайларда немесе емдеу экономикалық тиімсіз ұзақ уақытты қажет ететін болса малды лажсыздан союға болады. Сойыс өн i мдер i н i ң санитариялық бағасын дұрыс анықтау үш i н, жанталасып жатқан және ауруы өте қатты малды соймайды. Лажсыз сойылған мал ет i н сез i мд i к, микробиологиялық көрсетк i штер i н i ң нег i з i нде анықтайды, керек болған жағдайда физико-химиялық тексерулер жүрг i зед i. Сезiмдiк зерттеумен жанталас кезiндегi немесе қауырт патологиялық жағдайда сойылған малдың ұшасынан мына белгiлердi көруге болады: ағзалары қанға толы және ұшасы нашар қансызданғандықтан етi күрең-қызыл түстi, реңi көкшiл келедi, плевра астынан көрiнетiн және құрсақ көк етiнiң қан тамырларынан қалдық қан табылады, майдың түсi қызғылт, бауыздаған жерi тегiс және аз қанталаған, жаңа тiлiнген еттен шыпшып қан тамшысы шығады, шелiнде және ұшаның әр жерiндегi бұлшық етiнен ұйыған қан көрiнедi, әсiресе ол малдың жатқан ( төменгi ) жағында жиi кездеседi, лимфа түйiндерi қан толып қызарған, омыртқаларын шапқанда жалпылама қызғылт-сары түске боялғаны байқалады. Сезiмдiк зерттеуде етке тән емес бөгде иiстi анықтау үшiн оны мiндеттi түрде пiсiредi. Микробиологиялық зерттеу бойынша топалаң және ет пен ағзалардың адамда тағамдық токсикоинфекция мен токсикоз туғызатын микробтармен ластануын анықтау үшiн жұргiзiледi. Зерттеу үшiн еттiң ағзалары мен лимфа түйiндерiнiң үлгiсiн жалпыға мәлiм әдiс бойынша алады. Физико-химиялық зерттеуде еттiң рН, пероксидазаны анықтайды, ал iрi қараның етi оған қоса бейтарап формалин реакциясымен тексерiледi. Денi сау суыған мал етiнiң сiрiндiсi (1:4) 1 тәуліктен кейін рН- 6,2 артпайды: ауру мал оның iшiнде созылмалы аурулардан сойылған мал етiнiң рН 6,3-6,5 тең, ауыр патологиялық жағдайда және жұқпалы ауру жағдайында сойылған мал етiнiң рН-6,6 және онан жоғары. Жанталасқан кезде сойылған мал етiнiң рН-6,5 тен жоғары. Жеңiл ауруларда еттiң жетiлуi әдеттегiдей болады да, оның рН-қалыпты. Тез жазылатын аурумен ауырған мал етiнiң рН, денi сау малдыкiмен бiрдей. Сондықтан да рН-ның көрсеткiшiн басқа көрсеткiштермен бірге қарау керек. Жанталас жағдайда немесе ауруы қауырт жағдайларда сатылған мал етiнен дайындалған сiрiндi пероксидазаға терiс реакция бередi, ал формалин сынамасына оң реакция бередi, яғни айтқанда сiрiндi Ұйыиды, үлпекті түйіршіктер пайда болады: денi сау малдың етiнен дайындалған сiрне мөлдiр немесе бҰлыңғыр келедi. Лажсыздан сойылған мал етiнiң санитариялық бағасы және еттiң пайдалану жолдары. Лажсыздан союдың себебiн көрсетiп шаруашылықта акт жасалады, оған мал дәрiгерi қол қояды. Ұшаны ет комбинатына әкелгенде малдәрiгерлiгi куәлiгiне қоса осы актыны және ұшаны микробиялогиялық зерттеулерден өткiзген малдәрiгерлiк зертхананың қортындысы әкелiнедi. Мал пестициттер немесе басқа улы заттармен улануына кұдiк болса малдәрiгерлiк зертхананың еттi улы химикатқа тексерген қортындысы болуы керек. Жанталасып жатқанда немесе өте ауыр патологиялық процестерде (ұшаның нашар қансыздануы, бауыздықта онша өзгерiстер болмауы, лимфа түйiндерiнiң өзгеруi, ұша мен ағзаларынан микробтар табылса т.б) сойылғаны анықталса сойыс өнiмдерiнiң барлығын техникалық өңдеуге ( утильге ) жiбередi. Егер де, сараптың бактерогиялық және биохимиялық зерттеулерi қортындысында ет тағамға жарамды деп табылса, ондай еттi, сапасына қарамай пiсiргенен кейiн ғана шығарады немесе оны ет комбинаттарында ет нанын, ет консервiлетiн, (гуляш және ет паштетi ) дайындауға пайдаланады. Лажсыздан сойылған мал етiн базарға сатуға рұқсат етiлмейдi. Бұндай еттi, басқа сойыс өнiмдерiн шикi түрiнде, қоғамдық тамақ жүйесiне (асхана т.б) өткізіп, термиялық өңдеуден кейін тағамға пайдаланады. Денi сау, бiрақ оңалмайтын, өспейтiн және табиғаттың стихиялық құбылысына (қысқы жайылымда қалың қар түскенде т.б) байланысты мал дәрiгерiнiң бақылауымен сойылған мал лажсыздан сойылғанға жатпайды. Найзағай түскен, үсiген, суға батқан, өртенген т.б кездейсоқ себептермен өлген мал етi утильге жiбередi. Санитариялық маңызы бар өзгер i стерде етт i малдәр i герл i к- санитариялық сараптау. Етт i ң қалыптан ауытқуы және ондағы санитариялық маңызы бар өзгер i стерд i ң жас етте немесе сақтаған кезде болуы мұмк i н. Жаңа сойылған мал ет i н i ң тұс i, дәм i мен и i с i нде өзгер i стер болуы ықтимал. Етт i сақтаған кезде де Ұнамсыз өзгер i стер пайда болады. Оның б i р i ( тұс i н i ң өзгеру i, етт i ң қызып кету i ) физикалық- химиялық фактормен байланысты болса, ек i нш i с i ( шырыштану, көгеру, бҰзылу немесе ш i ру) тұрл i ше микробтардың әсер i нен болады. °р тұрл i өзгер i стерд i ң болу себептер i н жақсы игергенде ғана, олардың әр қайсысына жеке-жеке ғылыми нег i з i нде санитариялық баға беруге болады. Етт i ң и i с i мен дәм i н i ң өзгеру i. БҰндай өзгер i стер малды сояр алдында көгер i п кеткен және қызып кеткен тамыр жем i ст i лер i мен (қызылша, тарна, шалқан т.б) майлы кұнжара немесе өтк i р и i ст i өс i мд i ктермен (жусан, арам шытыр т.б) азықтандырудан болуы ықтимал. БҰндай жағдайда жағымсыз и i с және дәм i мен қатар шошқаның майы тым жҰмсарады және тұс i сарғаяды, қоңырланады немесе сұрғылт тартады. Пiштiрi лмеген және кеш п i ш i лген еркек мал ет i н i ң де жағымсыз и i стер i болады, мәселен текеде тер и i с бұқада сарымсақ иiсi. Ұндай иiстер пiшкен соң 2-3 апта өткесiн кетедi, бiрақта майында 2-2.5 айға дейiн сақталады. Бөлмеiшiндегi жағымсыз иiстер : (жаңа бояудың, қара қағаз, дезинфекциялық заттардың т.б иістерi ). Сояр алдында малға егілген иiсi күштi дәрілер немесе дезинфекциялық заттар әкелінген вагонға сойыс малы тиелсе, оның етi мен майында бөгде иiстер болады. Санитариялық баға. Жағымсыз иiсi бар, басқа өзгерiстерi жоқ, еттi 48 сағат бойы желдетедi. Сонсоң пiсiру ұлгiсiмен тексередi. Кейбiр жағымсыз иiстер ( әсiресе жыныстық) ет салқындағанда бiлiнбейдi, пiсiргенде қайтадан шығады. Сондықтан пiсiру ұлгiсi өте қажет. Семiз малдың әсiресе шошқаның ет ұлгiсiн майымен бiрге алады, демек майдағы иiс анық бiлiнедi. Еттегi бөгде және оған тән емес иiстер мен дәмдер толық кетсе, Ұшаны сатуға шығарады. Етке тән емес иiстер кетпесе (олардың кұштiлiгiне қарай) Ұшаны өндiрiстiк өңдеуге немесе техникалық қайта өңдеуге жiбередi. Майдың сары бояуы ( липохроматоз ). Кәрi малдың ( iрi қара,) Ұшасында байқалады және шөп қоректiлердi жұгерi, сәбiз, зығыр кұнжарасымен азықтандырғанда да болуы мұмкiн, майдың тұсiнiң өзгеруi, оның көк өсiмдiктер мен жоғарыдағы айтылған азықтардың қҰрамында лютин, майда еритiн пигменттiң, бiрiншi кезекте, каротинойдтар сияқты бояушы заттардың майға жиналуымен байланысты. БҰл жағдайда сары тұске тек қана май Ұлпасы боялады, ет талшықтарының арасындағы май болар-болмас сарғайса, шелмай, шарбы, шажырқай және бұйрек майы кұштi сарғаяды. Басқа қалған Ұлпалар (ет, шемiршек, сұйек т.б) сары тұске боялмайды. µшаға санитариялық бағаны дҰрыс беру ұшiн майының физиологиялық сарғайғанын патологиялық сары аурудан ажырату керек. Санитариялық баға. Азықтан пайда болған липохроматозда, басқа өзгерiстер болмаса, ондай Ұшаны шектеусiз шығарады. Пигменттену ( Меланоз ). БҰл меланин пигментiнiң Ұша Ұлпасында аса кїп жиналуымен байланысты. Негiзiнен iрi қара мал мен қой- ешкi, жылқыда және сиректеу шошқада кездеседi. Меланин бауырда жиi жиналғанмен, кейде өкпе, шелiде, ал жайылып кеткен процесте плевра, қҰрсақ көк етi, шандыр, шемiршек пен сұйекте жиналады. Бауыр және басқа ағзалары меланозбен болар-болмас зақымданса қара дақ және жолақ пайда болады. Ұшаның барлық Ұлпасынан қара-қоңыр, тiптi қоңыр немесе қара тұстi және ошақтық пигментацияны көруге болады. Санитариялық баға. Жайылып кеткен меланозда (ағзалары, бҰлшық етi және сұйектерi пигменттелге ) Ұшасын, ағзаларымен бiрге техникалық утилге жiбередi. ґзгерiс тек қана ағзаларында болса, оларды утильге жiбередi де, Ұшасын тоқтаусыз шығарады. Екi жҰмаға толмаған төл етi. БҰл категорияға малдың iштегi төлi, сондай-ақ 2 аптаға дейiнгi жас төл ( бҰзау, торай, қозы, лақ т.б) Ұшалары жатады. ґлi туған төл және буаздығының соңғы 1-2 айлығында жатырдан алынған төлдiң кұндiгi жақсы жетiлген,қаны бар, тҰяқтары дөңгелек және өкпесiнiң кей жерiнде ателектаз кездеседi, демек оның кесiндiсi суға салса батады, етi қызыл-сҰр тұстi, болбыр және ылғалды келедi. Эмбрионның аузында 1-2жҰп, ал өлi туған бҰзауларда 3 жҰп кұрек тiстерi болады. Жетiлмеген малдың етi қызыл-сҰр тұстi, болбыр және нашар болады ( әсiресе сауыр және сан еттерi ). Бұйректерi кiшкентай, кесiп қарағанда кұлгiн тұстi, бұйрек майы кiлкiлдек, қошқыл-сҰр тҰстi. Желiн майы да кiлкiлдек, қошқыл-қызыл тұстi. Кiндiгi сақталады немесе қабыршақталған (әдетте ол 3-5 кұндiгiнде кебедi де екiншi аптаның аяғында тұсiп қалады). Санитариялық баға. БҰзау, торай, лақ және қозыны ( терiсi ұшiн сойылатын қаракөл қозысынан басқасы) 14 кұн толғанша етке союға рҰқсат етiлмейдi. Жетiлмеген төл етi және тумаған төлдi тағамға пайдаланбайды, демек техникалық утилге жiбередi. Сақтаған еттiң тұсiнiң өзгеруi. БҰл өзгерiстер сиректеу кездесiп, әр тұрлi микроптардың әсерiнен болады. Рseudomonas, Рuocyanea,B. cyanogenes колониялары өскен Ұшаның ұстiнде жасыл көк тұстi дақтар пайда болады, көгередi. Choromobacterium prodigiosum /``әсем таяқша``/ өскенде Ұшаның ұстiнде және ет кесектерiнде қызғылт-қызыл тұстер пайда болады. Фотобактериялар өскенде ет сәуленедi. БҰл көрсетiлгенпигмет тұзетiн бактериялар адам ұшiн улы емес және олардың протелитикалық қасиеттерi болмағандықтан еттiң бет жағында өсiп, оның тауарлық тұрiн кемiте алмайды. Санитариялық баға. Пигмент тұзет i н микроптардын пайда болған дақты жерлер i н тазалайды да етт i өнд i р i т i к өн i мдер дайындауға ж i беред i немесе шектеус i з шығарады. µ зақ сақтаған уақытта етт i ң тұс i қараяды. Гемоглобинн i ң ыдырауына байланысты бауыздау жерд i ң тұс i б i р i нш i кезекте өзгеред i. Жарықта ультракұлг i н сәулелерден ет тұсс i зденед i. Гемоглобин мен миоглобинн i ң тотығуын тудыратын ферменттерд i ң пәрменд i л i г i не байланысты, етт i ң тұс i ашық-қызғылт тартады. БҰндай өзгер i с i бар етт i өнд i р i ст i к өңдеуге ж i беред i. Етт i ң қызуы. БҰл мал сойғаннан кей i н, алғашқы тәул i кте кездесет i н етт i ң бҰзылуының ерекше тұр i. Ол жаңа сойылған мал етт i н дҰрыс салқындатпағанда, Ұшаларды нығыздап жинап немесе жылылығы 15-20С бөлмеде б i р-б i р i не тақастырып i лгенде, ауа қозғалысының жетк i л i кс i зд i г i не байланысты болады. Көб i не шошқа Ұшасы мен суда жұзет i н (қаз, ұйрек т.б) қҰстардың сем i з i стектер i қызады. Ш i ру процес i нен етт i ң қызуының айырмашылығы бҰнда етт i ң реакциясы өте қышқыл ( рН 5,0-5,4) болады. БҰндай ет жҰмсарады, тұс i өзгеред i ( процест i ң кұшт i л i г i не қарай қоңыр-қызыл, жезд i - қызыл, сары немесе сҰр- қызыл келед i ) және еттен ащы жағымсыз и i с шығады. Санитариялық баға. Іызған етт i бөлшектейд i де 24 сағат бойы i л i п қойып желдетед i. Егерде желдеткен кезде жағымсыз и i с i мен өзгерген тұс i кетсе етт i тағамға пайдаланады. Ал ол өзгер i стер i кетпесе Ұшаны техникалық қайта өңдеуге ж i беред i. Еттiң шырыштануы Ұшаның беткi жағында шырыш тұзетiн микробтардың ( сұт қышқылды микроптар, ашытқы және микрококтар ) өсiп-өнуi және олардың iшiнара өлуiмен байланысты. µшаны жеткiлiксiз салқындату, сонсоң жылы (18-23 С) өте ылғалды бөлмеде Ұстау оның шырыштануының бiрден-бiр себебi, шырыштандырғыш микроорганизмдердiң кейбiрi тiптi суық жерде де өсе бередi. БҰндай микроорганизмдер еттiң терең қабатына жете алмайды, сондықтан еттiң беткi қабаты ғана шырыштанады. Еттiң беткi жағы жабысқақ келедi, көк-сҰр тұстi, жағымсыз ащы шiрiген иiстi. Еттiң беткi қабатының рН-ы өте қышқыл (5.2-5.3). Сұт қышқылды бактериялар және ашытқыдан болған шырыштануды, шiрудiң бастапқы сатысындағы еттiң бет жағында өсетiн кокки мен таяқшалардың ет, дәнекер және май Ұлпаларын шiрiтуiне, ыдыратуына қарап ажыратуға болады. Шiрiгенде еттiң бет жағы шырыштанады, шiрiк иiстi немесе сасық келедi, рН 6,4-6,6 және жоғары. Санитариялық баға. Сұтқышқылды бактериялар мен ашытқыдан болған шырыштануда еттiң беткi қабатын тазалайды да қоғамдық тамақтану орындарына немесе өндiрiстiк өңдеуге жiбередi. Егерде шырыштану шiрумен байланысты болса, етке бағаны сезiмдiк және бактериологиялық зерттеудiң қорытындыларына қарап бередi. Еттiң көгеруi ( зеңденуi ). БҰл процесс еттiң бет жағында зеңнiң өсуiмен байланысты. Шiрiткiш микроорганизмдерден зеңнiң айырмашылығы, ол қышқыл ортада ( рН 5,0-6,0) ауаның төмен ылғалдылығында (75 ) және төменгi температурада өсе бередi. Зеңнiң кейбiр тұрлерi 1-2 С, ал басқа бiреулерi -8 С, тiптi одан төмен температурада дами бередi. Еттiң шiруi. Шiру микрофлорасының ферменттерi ет iшiндегi ақ затты және басқа азоттық заттарды ыдырату нәтижесінде жағымсыз иiстi, әр тұрлi зиянды заттар, оның iшiнде улы заттар да пайда болып ет шiридi. Ет шiрiгенде, ондағы май, липоидтар мен углеводтар ( көмiрсулар ) ыдырайды және олардың өзгерiстерi бiр-бiрiмен тығыз байланысты болады. Еттiң микробтармен ластануы малды сояр алдында және сойғаннан кейiн болуы мұмкiн. Ауру және шаршаған малдың етi малдың тiрi кезiнде ақ бактериялармен зақымдануы мұмкiн. Ондай ластану тышқақ, геморрагиялық қабыну және iшектiң уытты жарасы, септикопиемия, жҰқпалы және басқа ауруларда болуы ықтимал. Шаршаған және ауру мал етi шiрiткiш микробтардың әрекетiне төзе алмайды, ондай еттiң рН-6,3- және одан жоғары, демек оның бактерицидтiк қасиетi төмен. Сойған уақыттағы және онан кейiнгi кездегi еттiң микробтарымен ластануы Ұшаны алғашқысында дҰрыс өңдемегендiктен болса (Ұшаның iшек-қарынының iшiндегiлерiмен ластануы, дҰрыс жуылмауы) кейiннен оларды сақтағанда, тасымалдағанда, және ет жартылай фабрикаттарын дайындап аспаздық өңдеуде санитарлық ережелердi бҰзумен байланысты. 20-37 С температура, жоғары ылғалдылық пен ауадағы оттегiнiң молшылығы, Ұшаның нашар қансызданғаны ет iшiнде шiрiткiш микробтардың өсiп-өнуiне нағыз қолайлы жағдай. Бiрақ ет анаэробтық (ауасыз) жағдайда да шiридi. Сойғаннан кейiнгi ластануда сыртқы ортадағы шiрiткiш микробтар алғашқысында еттiң беткi жағына тұседi, сонсансоң олар қалың қабаттарына жылжып дәнекер Ұлпалы талшықтың бойымен сұйекке дейiн жетедi. Дәнекер Ұлпаның әлсiз сiлтi реакциясы шiрiткiш микробтардың өсiп-өнуiне өте қолайлы, осыған байланысты сыртынан шандырмен жабылған еттен сұйек жанындағы ет бҰрын бҰзылады. Етi сойғанға дейiн ластанған ауру малдың етiнiң бет жағы мен тереңгi қабаттары бiр мезгiлде шiридi. Шiрудiң өзi көп сатылы процесс. Ақзаттың шiрiп ыдырауынан бастамасында пептондар ( пептидтердiң қоспасы) пайда болады, оны денеге еккенде улайды. Пептондар гидролизденiп бос амин қышқылдары пайда болады, сонсон дезаминденедi, тотығады немесе қалпына келiп декарбоксиланады. Амин қышқылдары дезаминденгенде май Ұшпа қышқылдары (капрон, изокапрон т.б.) декарбоксилденгенде тұрлiше аминдер ( этилендимаин, кадаверин, путресцин, скатол, индол, гиетамин т.б). Ет ақзатының шiруiнен пайда болған органиалық негiздi птоманиндер деп атайды. Адамға ас қорыту жұйесi арқылы тұсен де олар өте улы келедi. ІҰрамында кұкiртi бар амин қышқылдарынан метилмеркаптан, кұкiрттi сутегi және басқа қосындылар пайда болады. Ақзатқа әсер етет i н аэробтық-В. руосуа g е um, B. mesentericus, B.subtilis, стрептокок және стафилококтардың анаэробтар: Cl. putrificus, Cl.histolyticus, Cl.perfringens, Cl. sporogenes тың активт i г i өте кұшт i. Пептидтер B.proteus және анаэробтар B.bifidus, B.acidofilus, B. butricus әсер i нен ыдырайды. Аэробтар B.faecalis, B.alcaligenes, B.lactis B.aerogenes, B.aminoliticus, E.coli т.б. амин қышқылдщарын бөлшектейд i. Ш i ру процес i не зең саңырауқҰлақтары да қатыса алады. Аэробтық жағдайда ақзаттың ыдырау процес i тереңдеп, ш i руд i ң көптеген аралық және соңғы заттары, т i пт i су мен газға дей i н пайда болады. Анаэробтық жағдайда ш i р i ген өн i мдер аз пайда болғанымен, олар малдың организм i не өте улы. Етт i ң ш i ру i н i ң бастапқы сатысы адам денсаулығы ұш i н өте қау i пт i, демек бҰл кезде ақзаттық ыдырауынан аралық зиянды заттар жиналады. Ал кұшт i ш i р i ген кезде соңғы улылығы аз немесе усыз заттар пайда болады. Ет ш i р i генде оның талшықтарының қҰрамында б i ркелк i өзгер i стер болады: ет талшықтарының көлденең жолақтары жойылады, ядросы алғашқысында нашар байқалады, кей i ннен бұл i нед i, ет талшықтарының ара байланысы нашарлайды. Осыған байланысты ш i р i ген ет тым жҰмсақ келед i. БҰзылуының кұшею i не қарай етт i ң и i с i өтк i р, ащы және сасық болады. Қорытынды Лажсыз сойылған малдың еттерін жургузу тәртібін, ветеринариялық санитариялық сараптау тексеру өте маңызыды. Малдан адамға жұғатын аурулардың аса қауіптілері бар екені белгілі. Барлық адамзат үшін жауапты бұл салаға жауапты болғандықтан, ісімізге мұқият болу керек Сойыс өнiмдерiн сараптауда, әсiресе лажсыздан сойылған мал өнiмдерiн тиянақты сараптау жүргiзудiң маңызы зор. Тағамнан туындайтын аурулардың негiзi ауру малдан алынған өнiмдерге тiкелей байланысты. Сондықтан лажсыздан сойылған мал етiн ажырата бiлу ветеринариялық дәрiгерлердiң жауапты мiндетi. Бұл тарауда лажсыздан сойылған мал өнiмдерiн мал дәрiгерлiк сараптау және шартты жарамды өнiмдердi залалсыздандыру әдiстерi туралы әңгiмеленедi. Пайдаланылған әдебиеттер Елемесов К.Е, Шуклин Н.Ф, Кирекбаев С. Ветеринарно санитарно Экпертиза продуктов Том 1,2 жүктеу/скачать 25,82 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|