Трансцендентальдық идеализм жүйесі», Дүниежүзілік жан жөнінде», «Өнер философиясы», «Философия және дін»
И.Кант адамның ақыл-ойының мүмкіндіктерінің шексіз екендігі туралы ойды тұжырымдап, оның еркін тіршілік етуші ретіндегі қайта-ланбас гуманистік терең мәнін айқын көрсетті. Диалектикалық даму тән ақыл-ой, зердені Г.В.Гегель Канттың пайымынан биік дәрежеге көтерді, сол кездегі Батыс Европа философиясының шыңына айналдырды.
Кант адам мәселерді діннен тыс қарастырды.
Себебі, ол мәселерді шешуге практиканың қолданды.
И. Фихте
Early Philosophical WritingsAttempt at a Critique of All Revelation Kritik aller Offenbarung,Foundations of Transcendental Philosophy
Фихте - субъективтік идеалист. Оның пікірінше, нақты өмір сүретін біздің санамыз. Материалдық дүние, болмыс, табиғат - тек біздің санамызда, сезімімізде, елесімізде, ұғымымызда болады.
Мен» алғашқы бастама кезінде, ақыл-ойдың нақтылығына қарама-қарсы жағдайда, «Мен емеске», одан кейін екеуінің өзара қарым-қатынасына айналады.
Ф. Шеллинг
«Трансцендентальдық
идеализм жүйесі», Дүниежүзілік жан жөнінде», «Өнер философиясы», «Философияжәне дін» т.с.с.
Ол - субъект пен объектінің тепе-теңдігі. Өзінің алғашқы кейпін алар болсақ, ол — өзінің субъект, иә болмаса объект екенін әлі білмейтін рух, саналы және бейсаналы іс-әрекеттің теңдігі. Сонымен Шеллингтің сөздерімен айтсақ, Абсолют «өзінің мәні бойынша идеалды да реалды да емес, ойлау да, болмыс та емес бірдеңе».
Дінге және мистикаға бет бұрып, «кездейсоқ жағдайда ақиқатты философия тұрғысынан ашу» ілімін жұрт алдында насихаттауға талпынады. Сөйтіп, ол рационализмнің шектен шыққан түрінен мистика мен иррационализмге бет бұрып, өзінен кейін қалыптасқан иррационалистік философиялық бағыттың негізін қалаушы болады.
Г. Гегель
Рух феноменологиясы» (1807), «Құқық философиясы» (1821), «Дін философиясы», «Философия ғылымының энциклопедиясы»
