Нұр-сұлтан қаласы әкімдігінің

18 
сынып жетекшілері, студенттер, ата–аналар. Эксперимент жүргізу 
басталғанға дейін эксперимент жүргізуге қатысатын педагог кадрларды 
арнайы даярлауды (оқыту туралы) ұйымдастыру көзделеді (егер эксперимент 
өңірлік ауқымда жүргізілсе). Тұрақты жұмыс істейтін семинар, 
шығармашылық есеп және т. б. орынды. Педагогтерді экспериментті 
ұйымдастырудың 
жалпы 
әдістемесіне, 
нақты 
эксперименттердің 
бағдарламаларына, олардың барысына, нәтижелерін талқылауға үйрету. 
Жұмыс барысында аралық сараптама деректерін ескере отырып, 
әдістемелер, технологиялар түзетілуі мүмкін. 
Эксперименттің 
ұйымдастырушылық 
дайындығы 
әдістемелік 
қолдауды қамтиды. Бағдарламадан басқа, оған барлық қажетті дидактикалық 
материалдар, жазбаша (оқыту және тексеру) жұмыстарының мәтіндері, 
сауалнамалар, технологияның толық мәлімдемесі, эксперименттік қызметтің 
әр элементі кіреді. Тәжірибе жүргізетін мұғалімдерді моральдық және 
материалдық ынталандыру мәселелерін де қарастырған жөн. 
Экспериментті ұйымдастыру процесіне эксперименттік және бақылау 
объектілерін (параллельдер, сыныптар, жекелеген білім алушылар, балалар 
топтары және т.б.) іріктеу жатады. Нысандар бастапқыда бастапқы 
параметрлерге тең болуы керек. Экспериментті ұйымдастыруды ғылыми 
жетекші (біліктілігі жоғары кеңесші) қамтамасыз етеді. Ғылыми жетекшінің 
функциясы – экспериментті ғылыми негіздеуге, процесті қамтамасыз етуге 
және эксперимент нәтижелерін жалпылауға (талдауға) көмек көрсету [10]. 
Практикалық кезең. 
Бастапқы айқындаушы кесінділерді, жаңа 
технологияларды іске асыру, аралық (ағымдағы) нәтижелер процесін 
қадағалау, сыналатын технологияларды түзету, эксперименттік және 
бақылау объектілері үшін бақылау кесінділерін жүргізу. Бұл ретте 
балалардың эксперименттік және бақылау топтарының денсаулық 
жағдайына медициналық бақылау белгіленеді
. 
Жалпылау кезеңі. 
Деректерді өңдеу, эксперимент нәтижелерін 
қойылған мақсаттармен салыстыру, алынған деректерді талдау, гипотезаны 
түзету, нәтижелерге сәйкес жаңа технология моделі, эксперимент барысы 
мен нәтижелерін жобалау және сипаттау.
 
Енгізу кезеңі. 
Жаңа әдістің тұсаукесері. Эксперимент бағдарламасын 
дайындаудың ажырамас бөлігі – нақты зерттеу техникасы мен әдістерін 
әзірлеу, таңдау. Бұл әртүрлі сауалнамаларды жасауды, эксперименттік 
дидактикалық материалдарды, диагностикалық, тексеру және бақылау 
жұмыстарын және басқа эксперименттік материалдарды әзірлеуді білдіреді. 
Бағдарламаның қажетті компоненті – эксперимент мерзімі. Бастапқы 
диагностикалық 
кесінді 
жүргізілмесе, 
мерзімдерді 
көрсетпей, 
эксперименттің қай кезеңде екенін анықтау мүмкін емес. Экспериментті 
жақсы ұйымдастыру, тапсырмаларды орындаудың аралық көрсеткіштерін 
анықтау үшін эксперименттің барлық кезеңдерінің мерзімдерін анықтау 
қажет. Экспериментті бастай отырып, барлық жоспарлардың абсолютті 
сәттілігіне кепілдік берілмейді, сондықтан эксперименттің шығындарын өтеу 
үшін сәтсіз немесе теріс нәтижелер болған жағдайда бағдарламаға қосымша 

19 
уақытты енгізу керек. Оқу процесіне қатысты ағымдағы жыл шеңберіндегі 
эксперимент үшінші тоқсаннан кешіктірілмей аяқталуы тиіс. 
Эксперименттің күтілетін нәтижелерін бағалау критерийлері 
эксперимент басталғанға дейін анықталып, оның мақсаты мен міндеттерімен 
байланыстырылуы керек. 
Нәтижелілік критерийі.
Мысалы, егер 
эксперимент пәні оқыту әдістемесі болса, онда оның нәтижелері: 
а) не сол мұғалімнің бұрынғы нәтижелерінен жоғары; 
б) не осы өңірдің білім беру ұйымдары үшін орташадан жоғары; 
в) немесе оңтайлы, яғни нақты балалар үшін мүмкін болатын ең 
жоғары. 
Уақыт критерийі.
Өйткені уақыт – еңбек тиімділігінің әмбебап 
көрсеткіші. 
Сараптамалық бағалауда ең бастысы – сыни ескертулер мен сындарлы 
ұсыныстар. Эксперимент бағдарламасына шолу келесі аспектілерді 
бағалайды: 
- Эксперимент бағдарламасы мазмұнының толықтығы. 
- Тұтастық (бағдарлама бөліктерінің қисындылығы, өзара байланысы 
және бірізділігі). 
- Қателіктер, кемшіліктер, жетімсіздік. 
- Бағдарламаға ұсыныстар, жаңа идеялар, толықтырулар. 
- Сараптамалық қорытынды (бағдарлама жарамды және жүзеге 
асыруға ұсынылады; айтылған ескертулер бойынша пысықтауды қажет 
етеді; жарамсыз). 
Эксперимент барысы арнайы күнделіктерде тіркеледі, олар 
эксперименттік жұмыс субъектілері мен объектілерінің бақылаулары мен 
жұмыс нәтижелерін бағалаудың күнделікті немесе апта сайынғы (кезеңдік) 
жазбалары болып табылады. Эксперимент процесі мен нәтижелерін бақылау 
үшін тексерілетін әдістеменің, құрылымның, технологияның, педагогикалық 
техниканың тиімділігі анықталатын критерийлерді нақты анықтау қажет. 
Бұл ретте осы өзгерістердің нақты кімге – мұғалімдерге, білім алушыларға, 
білім беру ұйымдарының басшыларына жататыны және алынған 
нәтижелердің қолданылу аясы қандай екені көрсетіледі. 
Эксперименттің 
теориялық 
маңыздылығын 
бағалау 
кезінде 
қолданыстағы дидактикалық және педагогикалық теорияларды толықтыра 
алатын идеялардың жаңалығы анықталады. Осылайша, білім берудің жаңа 
мазмұнында эксперименттік жұмысты ұйымдастыру мен жүргізуді 
практикалық іске асыру экспериментке қатысушылардың да, білім беру 
ұйымының барлық педагогикалық ұжымының да жеке және кәсіби 
жауапкершілігін көздейді. Эксперимент нәтижелерін ресімдеу есебі, 
конференцияда сөз сөйлеу, журналдағы мақала, брошюрада сипатталған 
әдістеме, әдістемелік құрал және басқа да оқу–әдістемелік басылымдардың 
түрлері бойынша орындалы.

жүктеу/скачать 0,98 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: