Нұрмұратов с нұрекеева С. С., Сағымбаев Е. Оқырмандарға ұсынылып отырылған бұл антологияның ерекшелігі «Өзін-өзі тану»
жүктеу/скачать 6,93 Mb.
|
Ж. АЙМАУЫТОВБес нәрседен қашық бол... Бес нәрседен қашық бол... Өсек, өтірік, мақтаншақ, Еріншек, бекер мал шашпақ... – деп Абай атамыз айтқандай, осындай келеңсіз нәрселерден адам баласы өз бойын алуақ ұстау қажет. Мысалы: өтрікші, менмендік, жағымпаздық, мақтаншақтық, надандық, ұятсыздық, тәкаппарлық. Менмендік – ол тек өзін ғана ойлайтын, бәрі менікі болса дейтін жаман әдет. Ол өзінің ішкі сыры түгілі, өзгенің жанын түсінбейді. Барлық нәрсе өзінде болса, өзгелері соған бағынса дейтін пасық әдет. Өтірік сөйлеу. Ол тым мақтаншақтыққа да жатады-Өтірік сөйлеу кейбір адамдардың әдетіне айналады. Өсек айту арқылы, мақтану арқылы өтірік сөйлеу пайда болады. Адам кейде өзін-өзі көрсетемін деп артық сөйлейді. Сөйтіп артық сөйлеу арқылы адам бойында өтірік сөйлеу әдеті пайда болады. Бұл өзгеден өзін биік ұстағысы келгендік. Жағымпаздық бұл қазіргі заманда өте көбейіп бара жатыр. Біреуге жағымпаздасаң ғана жұмыс бітер, – деген пасық ой адамның бойын жайлап барадды «Ішім өлген, сыртым сау» деген жырында күйікті ызалы ақын бүгін дос, ертең жау болып шыға келетін кісімсінген кейбіреулердің құбылмалы, пәтуасыз мінезін, екіжүзділігін ащы да уытты сөздермен шенеп, ұнамсыз бейнесінжасайды. «Өз үйінде күркірейтін» мақтаншақ, кісі алдына барғанда шабан-шардақжәнежау, яғни қор күйкі, тайырық, кешеғанажаны қысылғанда жаутаңдап, жанды еріткен жайдары – бүгін көңілі жайланғанда, кісі танымас, жат мінез, жабырқау. Абай қулық-сұмдық, ұрлық-қорлықта алдына жан салмайтын адамдарға түбінде әлгіндей мінезден таяқ жемей қалмайсың, артын ойла деп ескертеді. Тегінде бұл тәрізді мінез иелерінің Абай зама-нымен бірге құрып бітпегенін ойласақ, онда ақынның әлгі зілді ескертуі әлі өз күшінде деп білген жөн. Күллі адам баласын қор қылатын үш нәрсе бар. Сонан қашпақ керек: әуелі – надандық, екіншісі – еріншектік, Үшіншісі – залымдық. Надандық – білім, ғылымның жоқтығы. Дүниеден еш нәрсені оларсыз біліп болмайды. Білімсіздік хайуандық болады. Еріншектік – күллі дүниедегі өнердің дұшпаны. Талапсыздық, жігерсіздік, ұятсыздық, кедейлік – бәрі осыдан шығады. Залымдық – адам баласының дұшпаны. Адам бала-сына дұшпан болса, адамнан бөлінеді, бір жыртқыш хай-уан жүктеу/скачать 6,93 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|