Нұрмұратов с нұрекеева С. С., Сағымбаев Е. Оқырмандарға ұсынылып отырылған бұл антологияның ерекшелігі «Өзін-өзі тану»
жүктеу/скачать 6,93 Mb.
|
ТУҒАН ЖЕР «...Туған жердің қадірін туғалы түзге шықпаған елдегі адам не білсін. Туған жердің қадірін алыс жерге ұзатқан, ұзатқанына әлде талай жыл өткен қыз білмесе, кім білсін? Туған жердің қымбатын ғылым іздеп, шет жайлап, кітап қарап сарылып, көзінің майын тауысқан, көшенің шаңын көп жұтқан шәкірт білмесе, кім білсін? Туған жердің артығын, жазатайым іс етіп, күштілерге күш етіп, еріксіз елден айрылған, шеттен дәмі бұйырған, жаттан сыйлау көрмеген ер білмесе, кім білсін? Туған жердің асылын қараңғы үйге қамалып, қара нан мен қара шай жүрегін кесіп жатқанда, қазы, қарта, сар қымыз бұлбұл ұшып көзінен, есіл елін сағынған, бір көруге зар болған тұтқын білмесе, кім білсін? Туған жердің қадірін әлеуметтің ісіне басын байлап жегілген, кеңседе қағаз кемірген, күйіп-пісіп кебеп боп еңбегінің жемісін көрсем-ау деп телмірген, тар көше мен тар үйде, бойы бір сергіп көрмеген азамат білмей, кім білсін? Ыстық қой, шіркін, туған жер! Туған жерге жеткенше, қайтып дәтің шыдайды? Кім сағынбас өз қағын. Кім сүймесін өз жерін? Сүймесе, сүймес зердесіз, шерсіз жүрек, тілеуі бөлек жетесіз... ... Елін сүйген, оқушылар, жүріңдер, туған жерге жетейік! ... Шөгіп жатқан түйедей, ортасы кезеттеніп, денесін қошқыл қара түк басып, қыр арқасы тарақтай ирек-ирек болып, шудасы желкілдеп тұрған, мынау өзіміздің Баян тауы! Жарықтық қандай салауатты! Қандай айбатты! Міне, Ашының бойы! Әне, Бөрлікөл, Бұламбай, Қарасор. Ана көрінген – Мойылды. Ой, шіркіндердің көзі жаудырап, самаладай болып жарасып тұрғанын-ай!» (Аймауытов Ж. Бес томдық шығармалар жинағы. 1-т.- Алматы: Ғылым, 1996. – 328 бет. 103- бет) 2. «Ей, жолдас! Сен жас адамсың, әлде көпті көрген қартсың, сен шырылдап жерге түскеннен бері талай жердің суын іштің, талай жердің көркіне қызықтың. Солардың ішінде сенің есіңнен кетпейтін бір-ақ жер бар, ол – туған жер. Сенің өмірде құлаш жайған, келешегіңнің таңын атқызған, балалық тәтті шақты қоныштап басып тойлаған бір-ақ жерің бар, ол – туған жер. Туған жер сенің өмірде ұмтылғандағы үзеңгің, баспалдағың. Сен оны сүйесің, саған ол – ыстық, саған ол – қуанышты. Ей, жолдас! Мен Арқаның қазағымын. Сен қай жердікісің? Арқалықсың ба? Алматылықсың ба? Ақтөбеліксің бе? Қай жер жақсы? Мен болсам, Арқамнан жақсы жер жоқ дер едім. Арқаның суы – бал, желі – жібек, тасы – алтын, орманы – жұпар дер едім. Сен менімен таласасың, сен өз жеріңді мақтайсың. Арқа сен үшін жай ғана сөз, маған бұл сөзді есту қиянат. Міне, талас, міне айтыс, міне керіс! Ей, жолдас! Кел, келісейік, көрісейік: әркімнің өз аузының дәмі өзіне тәтті, әркімнің өз туған жері өзіне қадірлі. Сенің таласың да жөн, менің таласым да жөн. Кел, қосылып туған жерге рақмет айтайық. Ол бізді өсірген, біздің жүрегімізден орын ала білген, бізді мақтандырған туған жер. Жаса, туған жер! Келіңдер, туған жерге арнап алақанымызды шапалақтап уралап айқайлайық! Жаса, туған жер!» (Бұлқышев Б. Заман біздікі: Проза мен поэзия.-Алматы: Атамұра, 2003.-192 бет) *** *** *** Жер, қасиетті жер! Әр халықтың паналап, тіршілік ететін қасиетті мекені, екінші сөзбен айтқанда, Отаны! Аң екеш аң да інін, құс екеш құс та ұясын басқаға қимайды, оны жан аямай қорғайды, оларға жем ұсынып та, алдап та емексітіп ала алмайсың. Өйткені ін де, ұя да олардың жері – Отаны. Мал асылы жылқыны да қанша алысқа алып кетсең де, босап кетсе, сол өскен жерін аңсап қашады, өзі өсіп, өзі жайылған жерін басқа жерге айырбастағысы келмейді. Кешегі Ұлы Отан соғысына қатысып, оққа ұшып, жанын тапсырар алдында туған жерін аузына алып, ыңыранып жатқандарды талай көргенбіз. Еліне аман оралғандар туған жерін көріп, алдынан шыққан жақындарынан бұрын жата қалып, туған жерінің топырағын иіскеп, егіліп жылағандарды да естігенбіз. Мен де майданнан қыста қайтып туған жеріме келгенде, жер топырағы қалың қар астында жатқандықтан, үстіндегі қарын қомағайлана асап, жата кеткенім есімде. Туған жерлері азат етіліп, партизан біздермен қосылғанда украин ұлдары жата қалып жерін аймалап жылағандарын да көргенбіз (Қайсенов Қ. Таңдамалы. – Алматы: «Қазақстан», 2008. – 480 бет) жүктеу/скачать 6,93 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|