Лесстарға ұқсас жыныс қоңыр сары біртекті, айырмашылығы механикалық құрамы әрқылы: ауыр, орташа және жеңіл құмбал- шықты; карбонаттығы аздау, микроагрегаттар мен кеуектілігі
сәл ғана дамыған.
Белоруссияда, Ресейдің орталық қара топырақты зонасында, жазық далалы жерлерде , батыс Сібірде кең таралған құнарлы топырақ түзілуге қолайлы.
Көлдерде
Көлдер қоймасының шөгіндісі
Материал жақсы жіктелген, глейленуі бар. Механикалық құрамы әртекті: балшықтар, құмбалшық, құмдақ, құм, малтатасты. Көл лайы түрінде болуы мүмкін және мергел сапропель түрінде органикалық қабаттар жиі байқалады.
Тұщы көлдер шөгінді- лерінде қоректік эле- менттерге біршама бай топырақ түзіледі, бірақ жер асты суларының жақын жатуына байла- нысты тез лайланады ащыланған көл шөгін- ділеріне сортаң топырақ
түзіледі.
Теңіздік
Теңіз шөгіңділері
Шөгінділердің жіктелуі өте жақсы, тым ащы, анық глей-ленген, қабаттылық және теңіз жануарларының қалдықтары байқалады. Жағалауда құмдар басым, малтатас шөгінділерінің кездесуі де сирек емес, жағалаудан ұзаған аймақта балшықты.
Кездесуі: солтүстік теңіз жағалауларында алдыңғы Каспий ойпатының территориясында үштік дәуір балшығы түрінде та- ралған, физика меха- никалық қасиеттері нашар. Теңіз шөгінділерінде сортаңдау топырақ
түзіледі
Эолдық
Желмен жиналған
Жақсы жіктелуі, нашар жұмырлануымен сипатталады. Бұларға төбе, сусыма құм, шағыл түріндегі құм үйінділері немесе шаң және балшық жиындылар жатады.
Эолдық құмдар Дон, Днепр қоймасында алдыңғы Каспий ойпа- тында және Орта Азияда кездеседі. Эолды жиындылардың қоректік элементтері өте аз, эрозияға қатты ұшыраған бұларды ағаш отырғызуға, бақша дақылдары,
жайылымға, шөп шабуға қолданады.
кесте - Негізгі топырақ түзуші жыныстардың қасиеттері
