4.6 Таяз орналасқан іргетастар Тақырыптың мазмұны. Іргетастардың түрлері мен құрылысы. Іргетастарды жобалаудың реттілігі. Қатаңды іргетастар табанының өлшемін анықтау. Шөгуді есептеу және топырақтың баяу төселімдік қабатының қысымын есептеу. Негіздіктің көтеру қабілетін және тұрақтылығын есептеу. Иілгіш іргетастарды жобалаудың негізгі шарттары.
Тақырыпты оқуға арналған ұсыныстар. Таяз орналасқан іргетастар құрылыс тәжірибесінде кең таралған. Ол іргетас типтерінің ең негізгісі. Тақырыпты меңгеру алдында іргетастарды жобалау күрделі комплексті есеп екенін ұмытпау керек. Оларды есептеу үшін көптеген факторларды ескеру қажет:
- іргетас негізінің және жер үсті конструкциялық
құрылымдарының бірлескен жұмысы;
құрылыс алаңының геологиялық және гидрогеологиялық
жағдайы, құрылыс аймағының климаты туралы мәліметтер;
салынатын үймереттің немесе ғимараттардың
берілгендерінен, жергілікті құрылыс жағдайларынан мәліметтер;
құрылыс жұмыстарын орындаудың әдістерінен және т.б.
Жұмыс барысында студент жеке (бағаналы) іргетастарды орталық тік жүктемеге есептеуге, тік, көлденең күштердің және иілу моменттің бірлескен әрекетіне; бағаналарға және іргелерге арналған таспалы іргетастарды; төлелері бар ғимараттардын іргетастарын; іргетастарды құрастыруды үйрену; іргетастарды құру үшін түрлі материалдардың қолдану жағдайын білу керек.
Тақырыпты оқып үйрену кезінде іргетастарды шектелген күй бойынша есептеуді мұқият қарау керек.
Сонымен қатар, жергілікті және жалпы серпімді деформациялар әдісі арқылы иілгіш іргетастарды есептеудің негізгі принциптерін оқып-үйренуі қажет.
