«Казахская литература» для школ с русским/узбекским/уйгурским/ таджикским языком обучения

Оқу жүктемесінің көлемі:

6-сынып – аптасына 1 сағат, оқу жылында – 34 сағат; 8-сынып – аптасына 1 сағат, оқу жылында – 34 сағат; 9-сынып – аптасына 1 сағат, оқу жылында – 34 сағат;

оқыту орыс, ұйғыр, өзбек, тәжік тілдерінде жүргізілетін мектептерде: 6-сынып – аптасына 1 сағат, оқу жылында – 34 сағат;

8-сынып – аптасына 1 сағат, оқу жылында – 34 сағат; 9-сынып – аптасына 1 сағат, оқу жылында –34 сағат.

Әрбір тоқсанда алынатын жазба жұмысының (шығарма, мазмұндама )

саны сол сыныптағы апталық сағат санымен сәйкес келуі керек.

Қазақ тілі мен әдебиеті пәндерінен өткізілетін жазба жұмыстарының нормалары.

Мазмұндама– оқушының өз ана тілі мен әдебиетінен алған білімін тексерудің негізгі нысандарының бірі. Мазмұндама арқылы баланың өз ойын жазбаша жүйелі баяндай білу қабілеті мен тіл байлығы, сауаттылық деңгейі айқын көрінеді.

31-кесте – Мазмұндама мәтінінің көлемі

Сыныптар	Мәтін көлемі
6	150-200 сөз
8	250-300 сөз
9	300-350 сөз

32-кесте. Мазмұндама мәтінінің шартты белгілері

Мазмұндама жаздыру арқылы оқушылардың тілдік материалдарды орынды қолдана білуге, жазбаша сөйлеудің ерекшелігін, мәтіннің синтаксистік құрылысын меңгертуге, ең басты қайта жасау қиялын дамытуға игі ықпал етеді. Осындай білім дағдыларын қалыптастыруда мазмұндаманың мынандай түрлерін жүргізуге болады:

• 
  дайын мәтін бойынша мазмұндама;
  
• 
  сурет бойынша мазмұндама;
  
• 
  аяқталмаған мәтін бойынша мазмұндама.
  

• 
  мәтін мазмұнын дәлме-дәл жеткізіп жазу;
  

• 
  мәтін мазмұнын өз беттерінше меңгеріп, өз сөздерімен құрастыру;
  
• 
  өз жанынан қосымша оқиға қосу;
  
• 
  мәтін формасын өзгерте мазмұндау, яғни, бірінші жақ, осы шақ формасында немесе керісінше мазмұндау;
  
• 
  қысқарта мазмұндау, яғни, берілген мәтіннің тек түйінді, негізгі мәселелерін ғана мазмұндау, қажетсіз деп табылған детальдарды қысқарту;
  
• 
  кеңейте мазмұндау, яғни, мәтін мазмұнына байланысты дәйексөз және эпиграф келтіре отырып мазмұндау;
  
• 
  берілген мәтін мазмұнына лайықты ой қорытындысын жасау. Шығарма мен мазмұндаманы бағалау. Оқушы шығармасын тексеру,
  

1. 
   мазмұндылығы мен идеялылығы;
   
2. 
   ой-пікірдің жүйелілігі;
   
3. 
   стилі;
   
4. 
   грамматикалық сауаттылығы;
   
5. 
   әдеби материалдарды пайдалануы.
   

Шығарма мен мазмұндама екі бағамен бағаланады:

Бірінші баға – мазмұны мен тіл шеберлігіне (көркем тілмен жеткізілуі) қойылса, екінші баға – сауаттылығына, яғни, орфографиялық, пунктуациялық және тілдік нормалардың сақталуына қойылады.Баға дәптердің сол жақ шетіне қойылады.

Бақылау жұмысының бағасы жазба жұмысы өткізілген күнгі журналдағы бағанға қойылады.

«Қазақ әдебиеті» пәнінен дәптердегі жазба жұмыстарын келесі тәртіп бойынша орындау ұсынылады:

–дәптерге ұқыпты, түсінікті жазу;

– көк сиялы қаламмен жазу және қажет кезінде қарақарындаш пайдалану.

«Қазақ әдебиеті» пәнінен сөздікке арналған дәптері.

Дәптерлердегі барлық жұмыстар төмендегі талаптарды, ережелерді сақтай отырып жүргізілуі керек:

–ай аты мен күн реті жазбаша жазылады;

– күн реті мен жұмыс түріненсоңнүктеқойылмайды. Дәптердің басынан, жол тасталмай, барлық жазбалар бір деңгейде жазылады.

Үлгі:

Сабақ тақырыбы жазылады. 19-жаттығу;

–үй жұмысы сынып жұмысының жалғасы деп есептелінеді де, күн реті жазылмайды;

• 
  жаттығу (тапсырма) сөзі толық жазылады. Мысалы: 13-жаттығу (тапсырма);
  
• 
  сынып жұмысын немесе үй жұмысын орындағанда тапсырмалар арасында жол қалдырылмайды;
  

–сынып жұмысы мен үй жұмысының арасында 2 жол қалдырылады.

«Қазақ әдебиеті» пәнінен сабақтан тыс іс-шараларды ұйымдастыруда келесі мерекелерді ескеру ұсынылады:

– «Қазақ әдебиеті» пәні бойынша сыныптан тыс жұмыстарды жоспарлау және ұйымдастыру кезінде 2017-2018 оқу жылында аталып өтілетін мерейтойлық күнтізбелік күндерге назар аударуды ұсынамыз:

5 қазан - Ұлт азаттық қозғалысының басшысы, атақты батыр Сырым Датұлының туғанына 275 жыл 100 жыл (1742);

4 мамыр - Әйгілі жырау, дана би, абыз, қазақ ауыз әдеби шығармашылығының көрнекті өкілі Бұқар Жырау Қалқаманұлының туғанына 350 жыл (1668);

25 маусым - Алаш қозғалысының қайраткері, ақын, қазақ әдебиетінің жарқын жұлдызы Мағжан Бекенұлы Жұмабаевтың туғанына 125 жыл(1893 -1937);

28 қазан -қазақ ақыны, ағартушы, қоғам қайраткері, ойшыл Сұлтанмахмұт Шоқпытұлы Торайғыровтың туғанына 125 жыл (1893-1920);

Қазақ халқының әйгілі әнші- композиторы, ақын Ақан Сері (Ақжігіт) Қорамсаұлының дүниеге келгеніне 175 жыл (1843)

Жалпы алғанда «Қазақ әдебиеті» пәні бойынша сабақтарды түрлендіріп, әртүрлі форматта өткізу ұсынылады, атап айтқанда: тренингтер, дөңгелек үстелдер, баспасөз-конференциялары және т.б. оқушылардың сабақтағы жауапкершілігін, белсенділігін, өзін-өзі бағалауын қамтамасыз етеді.