Математикалық картография
Орындаған: Оразбаева Н.К.
Қабылдаған: Апшикур Б.
Мақсаты: проекциялардың түрлерін, олардың математикамен байланысын зерттеу және қандай проекциялар сол немесе басқа жерлерге сәйкес келетіндігін анықтау. - Мақсаты: проекциялардың түрлерін, олардың математикамен байланысын зерттеу және қандай проекциялар сол немесе басқа жерлерге сәйкес келетіндігін анықтау.
- Міндеттері: проекцияларды оқып үйрену, оларды ажыратуды үйрену
Жоспар
4
Картография
1
2
3
Математикалық картография
Проекция
Картография - бұл жердің және оның бөліктерінің графикалық бейнесін зерттейтін ғылым. Картография үш негізгі бөлікке бөлінеді: - географиялық ақпаратты жинау, талдау, өңдеу
- математикалық картография (проекциялар) карталардың
- дизайны мен құрастыруы.
- Математикалық картография – карталардың математикалық негізін зерттейтін картографиялық пән. Онда картографиялық проекцияларды құрудың теориясы мен әдістері әзірленеді, бұрмалаулар талданады және әртүрлі карталарға қатысты проекцияның артықшылықтары бағаланады.
Математикалық картографияның қосарлы міндеті-масштабты және картографиялық проекцияны таңдау.
Ламберттің біркелкі цилиндрлік проекциясы Осы проекциядағы карталардың қасиеттері: - меридиана мен параллельдердің тікбұрышты формасы біркелкі бөлінген ретінде көрінеді, параллельдер-алаңдарды біркелкі сақтайды (алайда бұрыштар мен геодезиялық сызықтардың шамасы сақталмайды) экваторға жақын пішіндердің, бұрыштардың, арақашықтықтардың бұрмалануы аз.
Орталық проекция Орталық проекция осы проекциядағы карта қасиеттері: - дөңгелек пішін, карта тек жарты шаршының бір бөлігін ғана қамтиды
- Гномоникалық проекция геодезиялық сызықтарды сақтайды, бірақ қашықтықты, ауданды және бұрыштардың көлемін сақтамайды
- Алаңдардың, формалар мен бұрыштардың бұрмалануы, ең аз жанасу нүктесінде (картаның ортасында) осы нүктеден алыстатылуына қарай ұлғаяды.
- Осы проекциядағы карта қасиетінің стереографиялық проекциясы: осы проекциядағы Карта шеңбер түрінде болады және тек бір жарты шарапты қамтиды. Бұл проекцияда жер бетінің үлкен учаскелерін бейнелегенде, бұрмалаулар тым үлкен. Бұл проекция конформна, яғни бұрыштардың көлемін сақтайды. Алайда, ол геодезиялық сызықтарды да, алаңдарды да, қашықтықтарды да сақтамайды. Барлық меридиандар мен параллельдер, жанасу нүктесінен өтетін шеңберден басқа, жазықтықтағы шеңберлермен бейнеленеді, олар түзу түрінде бейнеленеді. Аудандарды, нысандарды және өлшемдерді жанасу нүктесіне жақын бұрмалау Үлкен емес және одан аластаған сайын өседі.
- Бұл проекциядағы карта шеңбердің пішіні бар және тек бір жарты Шарықты қамтиды. Бұл проекцияда жер бетінің үлкен учаскелерін бейнелегенде, бұрмалаулар тым үлкен. Бұл проекция конформна, яғни бұрыштардың көлемін сақтайды. Алайда, ол геодезиялық сызықтарды да, алаңдарды да, қашықтықтарды да сақтамайды. Барлық меридиандар мен параллельдер, жанасу нүктесінен өтетін шеңберден басқа, жазықтықтағы шеңберлермен бейнеленеді, олар түзу түрінде бейнеленеді. Аудандарды, нысандарды және өлшемдерді жанасу нүктесіне жақын бұрмалау Үлкен емес және одан аластаған сайын өседі.
Картографиялық тордың ерекшелігіне қарай
Цилиндрлік
Конустық
Азимуттық
- Азимуттық проекцияда параллельдер тұйық шеңбер жасап, ал меридиандар бір нүктеден жан-жаққа бойлық бұрыштарының көрсеткішіне сәйкес бөлінген түзу сызықтар түрінде таралады.
- Цилиндрлік проекцияда параллельдер мен меридиандар көп жағдайда бір-біріне тікбұрышты жасап орналасады.
- Конустық проекциялар қоңыржай ендіктерде орналасқан аумақтар үшін өте қолайлы, бұрмалану аз байқалады.
Қорытынды - Картографиялық проекция теориясы (басқаша аты – математикалық картография) Жер эллипсоидын қағаз бетінде кескіндеудегі жіберілетін бұрмаланудың барлық түрлерін зерттейді және өте аз бұрмаланумен ғана кескінделетін проекцияларды құру әдістерін қарастырады. Проекциялар ұсақ және орта масштабты карталар жасауға қолданылатындықтан, Жер эллипсоидысы бетінің сферадан айырмашылығы ескеріліп сфера жазықтығындағы карта белгілі бір радиус R мөлшерінде ғана бейнеленеді.Картографиялық проекциядағы меридиандар (А=const болған жағдайында) мен параллельдерден (В=const жағдайда) картографиялық тор құралады.
Назарларыңызға рақмет!
Достарыңызбен бөлісу: |
