Молекулалы-кинетикалық теорияның негізін үйрену әдістемесі

Тақырыптың орталық ұғымы - молекула, тікелей күзетілмейді. Оның барлығы эксперимент және тәжірибелерде білу мүмкін, себебі ол микроәлемге жатады. Броун қозғалысы арқылы молекуланың барлығымен бірге қозғалысын үйрену мүмкін. Ол қозғалыстың себептерін Броуыннан 80 ж кейін А.Эйнштейн және М. Смолуховскийлер броун қозғалысының теориясын құрды, ал Ж. Перрен экспериментте дәлелдеді.

Броун қозғалысынан келіп шығатын қорытынды: а) бөшектердің броуындық қозғалысы олар асылып тұрған зат молекулалары түрткісінен пайда болады, б) бұл қозғалыс үздіксіз және тәртіпсіз болып осы осы асылған бөлшектік заттың қасиеттеріне тәуелді, в) бұл қозғалыс бөлшек жүрген ортаның молекулаларының қозғалысының барлығын үйретеді, г) бұл қозғалыс молекуланың барлығын, олардың қозғалысы үздіксіз және тәртіпсіз түрде болуын көрсетеді, мұны 1911 ж француз физигі Дюнуайе тәжірибеде көрсетті. Молекулалар түрлі бағыттарда қозғалып, егер соқтығысулар болмаса олардың қозғалысы бірқалыпты түзу сызықты болады.

Перрен тәжірибесі. Ол 0,0001 см қалыңдықтағы түрлі эмульсия қабаттарындағы тамшылар санын табу жолымен оның массасын анықтаған. М: судағы смола тамшысының m=8.5*10^-8 кг, ал тамшы биіктігі атмосферадағыға қарағанда су түбінде екі есе кем болып h=3*10^-5 м екендігін анықтаған. Смола тамшысы өзін атмосферада да, суда да бір түрлі сезеді.