1.13 Жолды жоспарлау және іздестіру
Жаңа жол құрылыстарын салуда немесе қайтадан өңдеуде, сонымен бірге жеке жолдарды жасауды алдымен оның салу жобасын және толық қамтылған ерекшеліктерін бақылау қажет. Жол құрылысы мақсаты жағынан экономикалық және техникалық қажеттіліктеріне қарай бөлінеді.
Экономикалық қажеттіліктің мақсаты қажет материалдардың жинақтау және нігізгі жобаның мақсатын талқылай отырып, оның жол құрылысын салуда немесе анықталған жерде және белгіленген уақытында жеке жолдарды салу.
Экономикалық қажеттіліктің негізгі мазмұны – барды бекіту, жоспарланған көлемдегі және жекеленген жүк қоймалары мен жүктің көлік қатынасы арасындағы байланыс бағытын, сонымен бірге экономикалық көзғарасты жол құрылысын жекелеген және жол трассасын орналастыру мүмкіндікті аңықтау.
Жол құрылысын салу және жоспарын басшылыққа алу экономикалық қажеттіліктің негізгі техникалық – экономикалық жоспарлаудың бөлігі болып табылады.
Техникалық – экономикалық баяндауын бекіткеннен кейін техникалық қажеттілігі орындалады.
Техникалық зерттеу кезінде трассаның салынатын нақтылы орнын аңықтау және жергілікті жерде бекіту; жол құрылысы және техникалық жобаның талқылануында қажетті шығындарды анықтау.
Бұл қажеттіліктердің көлемі мен шамасы сол салынатын жолдың мәніне, құрылымының күрделігіне, табиғи және басқа жағдайларға байланысты болады.
Экономикалық-техникалық зерттеудің негізгі жобасына берілген тапсырмада сол құрылыстың жобасы қамтылады.
Осындай берілген зерттеу жұмыстарын пайдалану, құрылыс жоспарын жасау, оның кезеңі мен уақытын белгілеу, сонымен бірге техникалық жобалаудың бірнеше сұрақтарын шешу.
Жол көздерін жобалаудың негізі ретінде бұрынғы жолдарды пайдалану. Өзіндік орналасу ерекшеліктерімен бірге оның территориясының тығыздығы және техникалық көрсеткіштерді ескеру өндірістік өсудің үнемсіздігі байқалады және жұмысшы күштерін орналастыру әр халықтың орналасу аудандарын аңықтау болып табылды. Сондықтан бар жолдарды пайдалану үрдістерін сақтау сол экономикалық есептен және жобаға қатысты болу керек.
Белгілі жүйеде жол құрылысын орналастыру, сонымен бірге ортақ үрдістерді жобалау ол - жалпыдан жекеге көшу болып табылады. Алдымен олардың бағыты анықтылады. Ол үшін халық қатынасын тасымалдау кестесі осы шақтағы транспорт бағытымен байланысын жүзеге асыру, болашақтағы барлық жол қатынастарына қатысты жасау керек. Егер барлық жолдар кестесі күннің көзіне қатысы болса жоспарланған бағыттағы жолдардың тиімділігі жоғары болады. Барлық жолдардың істен шығуы, себебі олардың мәні жойылса алдағы уақытта қажеті болмайтына қатысты негізгі бағыты аңықталғанан кейін ғана жол трассасын салуды бастайды.
Негізгі бөлігін жобалауда транспорт байланысының кестесінен шығатыны белгілі алған бағытты пайдалану, оның өндірістік аймақтарды ескеруі және пайдаланып жүрген жолдар, сонымен қатар рельеф гидрографигі және гидрологиясы, жер қабатының тамыры және жергілікті жердің климатының ерекшеліктері ескеріледі.
Жол құрылысын орналастыру, бекіту немесе экономикалық-техникалық классификациялауда жолдарды жобалауды аңықтай түсу. Сол себептен төмендегі негізгі факторларды атап көрсетуге болады:
сол ауданда экономикалық өсуіндегі жолдың маңызы;
тұрғылықты жердің мағынасымен байланысы, бөлімшелері және шаруашылықтың экономикалық, әкімшілік тарапынан осы уақыттағы мәдени өмірі, болашағы;
жолдағы қозғалыстың құрамы және артықшылығы;
табиғи жағдайы;
жергілікті материалдарды жол құрылысында қолдану.
Ішкі ауыл әкімшілігі жергілікті жердегі жолдың экономикалық дәрежесін арттыруда қолдану, сонымен бірге жолды ішкі шараушылықта пайдаланудағы қатыстарын аңықтау. Бұл қайтадан қаржыландыру, құрылыс бөлімін және жол құрылысының ерекшелігін арттыру екенің көрсетеді.
Жол қозғалысының болашақтағы артықшылығы және жергілікті табиғи жағдайы – жолдың техникалық көрсеткіштерін бекітудегі негізгі факторы болып отыр.
Негізгі жол қозғалысының техникалық нормативтері: жүретін жол және жолдың қамтитын ені, жер қабатын жабу, еңіс алаптары, жоспарланған жердің жуықтап алғандағы радиусы, пішін қиылыстары, салмағы және бөлінген аралықтың ені. Таңдау кезіндегі осы көрсеткіштер жергілікті жолдарда қалыптасқан құрылыс үрдістері ескеріледі және жолдардағы жүк салмағының артуына байланысты қайта қарау және қозғалыстың көбеюі мен табиғи ресурстардың және ақша төлемінің артуы жатады.
Жолдың техникалық жобасының бірден-бір негізгі құжаты - көлденең пішіні болып табылады. Жер қабатының пішіні трассада берілген көлденің қисықтарға байланысты.
Жобаға қаралған смета кіреді және қаржыландырудың басты құжаты болып табылады.
Түсіндерме қағазбен бірге жобалаудың кейбір шешімдерінің қабылданғаны туралы жазылады: берілген елді мекендердің арасындағы жолдарды мүмкіндігінше қайта қарау жобадағы атап көрсетілген материалдардың тізімі, дәрежесі, көлденең пішіні және жоспары, сонымен бірге жолдағы белгілі мөлшері, түрі және жол формаларының сызбасы, су қоймасының құрылысы, жолдарды болашақта бөлген жер сызбасы.
Достарыңызбен бөлісу: |