Жасалынатын және талап етілетін қысымға қатысты сумен жабдықтау жүйесінің жеке элементтерінің байланысы. Сумен жабдықтау жүйесінің жұмысын толығымен түсіну үшін жеке элементтер арасындағы байланысын тек шығынға ғана қатысты емес қысымға да қатысты екенін білу тиіс.
Сорап стансалары тек талапты мөлшерде және талапты қысымда суды тұтынушыға беріп отыруы тиіс. Тұтынушылардың көбісінің суды бөлшектеу жердің едәуір үстінгі бетінде болады, сондықтан суөткізгі желісінде суды белгілі бір көрсетілген биіктікте көтеретін қысыммен қамтамасыз ету қажет. Мысалы ғимараттардың жоғарғы қабатына су беруде қалалық суөткізгі желісінде ішкі қысымы болуы қажет (жердің үстіртіндегі жай өлшемі) оның едәуір биік суды бөлшектеу нүктесіне және оның төгісі көтерілуі жеткілікті, сонымен қатар оның қалалық желісімен нүктесіне дейінгі қарсы тұрғанды жеңіп өту.
Басқаша айтар болсақ, қалалық желіден беталған нүктеде пъезометриялық биіктік судың көтерілуінің геометриялық биіктіктерінің қосындысына тең және су қозғалысының жолындағы қысымның жоғалтуына тең болуы тиіс.
Бұл пъезометриялық биіктік суөткізгінің дұрыс жұмыс жасауына аса қажет, ол әдетте еркін шараушылық қысымы деп аталады, ол:
Қе = Р / Ү
тең бұл жерде:
Қе – еркін шаруашылық қысымы м,
Р – құбыр ішіндегі қысымы кг см/м²,
Ү – судың сыбағалы кгс/м³
Бұдан ҚеҚº+Һu + Һ
Бұл жерде: Қе – жердің үстіртінің бетіндегі едәур биікте орналасқан суды бөлшектеу нүктесінің геометриялық биіктігі.
Һu – субөлшектеу аспабын қамтамасыз ететін қысым.
Һ – фасон бөлімдерінде және қалалық желісінің жүйеге қосылу нүктесіндегі жолдан яки арматурадан ғимарат ішіндегі субөлшектеу нүктеге дейінгі құбыр ішіндегі қысымның жоғалуы.
4.4 Су өткізгіш желілерді жобалау және есептеу жалпы мәселелері
Су өткізгіш желілеріне қойылатын негізгі талаптар
Желі түрлері
Суөтгізгіш желі сумен жабдықтау жүйесінің негізгі элементтерінің бірі болып табылады және жұмыста су жүргізгішпен, сорап стансаларымен, сонымен қатар бағыт берер сыйымдылықтармен (мұнара, резервуарлармен) тығыз байланысты.
Суөткізгіш желі келесі негізгі талаптарды қанағаттандыруы тиіс:
а) талап етілген қысыммен берілген мөлшердегі сумен тұтынатын жерлерді қамтамасыз ету;
б) жеткілікті дәрежедегі сенімділік пен иелік ету және тұтынушыларды үздіксіз сумен қамтамасыз ету.
Бұдан басқа қойылған талаптарды орындай отырып, желі едәуір үнемді жобалануы тиіс, құрылыста ең аз мөлшердегі шығынмен құрылысты және желінің өзін де пайдаланумен қамтамасыз ету.
Техникалық және экономикалық қөзқарасынан құбыр диаметрін дұрыс анықтау, құбыр материалын және желі конфигурациясын дұрыс таңдау осы талаптарға мүмкіндік береді.
Желіні жобалаудағы ең шешілетін бірінші мәселе оның трассировкасы, ол жоспарда белгілі геометриялық тұрпат беру.
Суөткізгі желісінің орналасу желісі мынаған тәуелді:
объектінің сумен жабдықтау жоспарының сипатына жеке тұтынушыларды сиыстыру, көгалдандырылған жерлердің, цехтердің, тұрғын кварталдар өлшемін және қалыбын, жүрістердің орналастыруын анықтауға;
құбырларды құру барысында жасанды және табиғи қарсылықтардың барына (өзен, канал, темір жолы)
жергілікті рельефіне.
Сумен жабдықтау тәжірибесінде желінің екі негізгі түрін пайдаланады: тарауланған немесе тұйықталған және шоғырланған. Ақырғысы жапсарлас бекітулі шоғырлар немесе жобалардың жүйесін көрсетеді.
Сумен жабдықтау объектінің кез келген аймақтағы нүктесіне берілген мөлшердегі суды беру тарауланған жүйеде қалай іске асырылса, дәл солай шоғырланған желісінде де іске асырылады. Алайда, тұтынушыларға үздіксіз су беруді қамтамасыз етуге қатысты бұл екі түрлердің бағасы жағынан тепе-тең келмейді. Тұтынушылар су қозғалысының бағыты бойынша апат орнынан төмен орналасса, апат және кез келген жердің тарауланған желісін өшіру барлық тұтынушыларға су беруді тоқтатуға әкеп соқтырады.
Апат болған жағдайларда (өшіргенде) шоғырланған желіде кез келген жерінде су қатар орналасқан желісімен айнала жеткізіледі.
Бұл жағдайда тек өшірілген жерге қосылған тұтынушыларға ғана су жеткізілмейді.
Желінің шоғырланған түрі белгілі мөлшерде кей кезде суөткізгіде пайда болатын гидравликалық соққының әрекетін тоқтатады.
Сол уақытта шоғырланған желінің жалпы аралығы тарауланған желіден әрқашан үлкен болады, сондықтан шоғырланған желі құрылысының бағасы едәуір қымбат.
Сумен жабдықтаудың барлық объектілерінде – қала немесе өндірістік орындарда солардың талаптарына сай шоғырланған желілерді қондырады, ол су беру жүйесінде нық болады.
Тарауланған желілер кішігірім ауыл аймақтарының суөткізгілерінде, өртке қарсы пайдаланатын суқоймаларда және сумен қамтамасыз етуде үзіліс жасайтын өндірістік тұтынушыларда жасалады.
Бұдан басқа тарауланған желілерді үлкен аудандарда бір бірінен өте алшақ орналасқан объектілердің суөткізгілерінде пайдаланады.
Мұндай жүйелерде жергілікті резервуарлардың сумен қамтамасыз етуді жеткілікті сыйымдылығына сенім артады.
Мұндай жүелердің талап ететін сенімділігі едәуір үнемді болу шоғырланған желісін қондырумен жабдықтау емес ол жеке тұтынушыларда жеткілікті қор сыйымдылықтарын құру.
Достарыңызбен бөлісу: |