Омарқожаұлы Н. Шуркин А. И. Мал шаруашылығы негіздері

1 
 
 
 
Омарқожаұлы Н. Шуркин А.И. 
 
 
 
 
 
МАЛ
ШАРУАШЫЛЫҒЫ
НЕГІЗДЕРІ 
 
 
 
 
 
 
 
 
АСТАНА 2014 

2 
ӘОЖ 636 (075.8) 
КБЖ 45 я 73 
О - 58 
0-58 Омарқожаұлы Н., Шуркин А.И. Мал шаруашылығы негіздері / 
Оқулық құрал.- Астана, 2014, 167 бет 
ISBN 978-601-237-015-7 
Оқулық құралда мал шаруашылығының дамуы негізделетін үш бӛлімі: мал 
ӛсіру, малды азықтандыру мен мал гигиенасы қамтылған. Саланы қарқынды да 
ұтымды дамыту үшін ӛсірілетін мал басын бағытты сұрыптап, жұптап, 
тұқымдық қасиеттерін жетілдіре ӛсіру әдістері, ол қасиеттерінің іс жүзіне асып, 
жоғары ӛнімділік кӛрсетуіне қажетті құнарлы азықтандыру мен зоогигиеналық 
талаптарға сай бағып-күту мәліметтері берілген.
Арнайы және жоғары аграрлық оқу орындарының бакалавриатына 
арналған.
Рецензенттері: 
Қазиханов Р.Қ, аулшаруашылығы ғылымдарының докторы, профессор 
Исламов Е.И,, аулшаруашылығы ғылымдарының докторы, профессор 
С.Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық университеті Ғылыми 
кеңесінде құпталып ( ....... 2014 ж. № ... хаттама), республикалык аграрлық оқу-
әдістемелік бірлестігінде бекітілген ( ........ 2014 ж. № ... хаттама) 
0 3 705 010 000 / 00 (05)-09 ©

3 
Мазмұны 
Кіріспе 
4 
І -тарау. МАЛ ӚСІРУ 
1.1 
Малдың дене бітімі 
7 
1.2 
Малдың сырт пішіні мен ішкі құрылысы 
11 
1.3 
Мал денессінің мүшелері 
29 
1.4 
Малдың ӛсіп дамуы 
35 
1.5 
Мал тұқымы және асылдандыру ісі 
37 
1.6 
Мал ӛсіру әдістері
40 
1.7 
Малды ұрықтандыру, тӛлдету және пайдалану 
49 
1.8 
Мал ӛнімін есепке алу 
52 
ІІ -тарау. МАЛ АЗЫҚТАНДЫРУ 
2.1 
Азық құрамы мен қоректік заттары 
62 
2.2 
Азық қоректік заттар қорытылуы 
67 
2.3 
Азық коректілігін бағалау 
76 
2.4 
Азық құнарлылығын бағалау 
81 
2.5 
Мал азығын жіктеу 
84 
2.6 
Кӛк азық 
87 
2.7 
Шырынды және ірі азық 
97 
2.8 
Құнарлы азық және азықтық қосындылар 
100 
2.9 
Жемшӛп дайындау технологиясы 
102 
2.10 
Мал азығын ӛңдеу
115 
2.11 
Азық сапасын бағалау 
117 
2.12 
Малды нормалап азықтандыру негіздері 
128 
ІІІ-тарау. .МАЛ ГИГИЕНАСЫ 
3.1 
Мал қорасының зоогигиеналық талаптары
136 
3.2 
Азықтандыру мен суару гигиенасы 
140 
3.3 
Мал суару гигиенасы 
149 
3.4 
Азықтандырудағы зақымдалудан сақтандыру 
160 

4