Өндірістік ғимарат ауасындағы зиянды газдардың құрамын желілік-колористикалық әдіспен анықтау
«Инженерлік экология және еңбек қауіпсіздігі»кафедрасы
ӨНДІРІСТІК САНИТАРИЯ
Топ: БЖДк-20-1 Орындаған: Ерғали А. Ж. Тексерген: Асланқызы Г.
Өндірістік шаң – кәсіптік аурулар арасында бірінші орында тұрған пневмокониозды тудыруы мүмкін ең көп тараған өндірістік қауіптердің бірі. Өнеркәсіптік шаң - бұл жұмыс аймағының ауасында ілулі тұрған ұсақ бөлінген қатты бөлшектер, т.б. аэрозоль түрінде.
Ауадағы зиянды заттарды анықтауда қарапайым құралдар кеңінен қолданыс тапты. Олардың көмегімен жұмыс орнының ауасындағы зиянды заттарды анықтауға болады. Мұндай аспаптарға әмбебап газталдағыштары УГ-1, УГ-2 газталдағыштар, көміртегін тез анықтайтын аспаптар жатады. Бұл аспаптар ауа сынамасын алатын құрылғыдан және индикаторлық түтіктер жинағынан тұрады. УГ-2 (газоанализатор) көмегімен H2S, NH3, SO2, NО, СО2, NО2, С2Н2, бензин, НС және т.б. көптеген заттарды анықтауға болады.
УГ-2 түрдегі әмбебап көшірілетін газталдаушы аспап - өндіріс бөлмелерінің ауасында қандай да болсын зиянды газдар мен булардың (25 атау) шоғырлануын анықтауға арналған. Аспап жұмыс аймағы ауасында зиянды газдардың (булардың) пайда болуын келесі жағдайларда анықтайды және қамтамасыз етеді: оттегі, сутегі, азот, шаң 40 мг/м3 мөлшерінен- көп емес, сынап бағанасының қысым-740-780 мм, салыстырмалы ылғалдылық 90 %-дан көп емес, температура +100°С ден +30°С-ге дейін.
Аспаптың жұмысы жылдам әдістің сызықты-колористикалық тәсілінде, яғни индикатор түтікшелеріндегі боялған түйіршік бағанасы ұзындығын өзгертуде негізделген. Бұл одан талданып алынған ауаны өткізгенде байқалады. Ауаның енуі газ талдаушының ауа алатын құрылғысымен жүзеге асырылады. Индикатор түйіршігінің боялған бағанасы ауадағы зерттелетін газ немесе будың шоғырлануына пропорционалды, мг/м3 деп бөлінген шкала бойынша өлшенеді. Аспаптың көрсету қателігі әр шкаланың жоғары шегінен 10 % көп емес.
Өнеркәсіптік кәсіпорындар тәжірибесінде экспресс-әдістер, әсіресе олардың сызықтық колористикалық әдісі көбірек қолданыс тапты. Бұл оның көмегімен салыстырмалы түрде қысқа мерзімде (3 - 20 минут) жұмыс аймағының ауасындағы улы заттардың мөлшері туралы жеткілікті дәл деректерді алуға болатындығымен түсіндіріледі. Өндіріс жағдайында бұл өте маңызды, өйткені ол ауаның сапасын тез бағалауға және қажетті қауіпсіздік шараларын қабылдауға мүмкіндік береді.Сонымен қатар, бұл әдіс талдау үшін көлемді жабдықты және білікті қызметкерлерді қажет етпейді.
Өнеркәсіптік кәсіпорындар тәжірибесінде экспресс-әдістер, әсіресе олардың сызықтық колористикалық әдісі көбірек қолданыс тапты. Бұл оның көмегімен салыстырмалы түрде қысқа мерзімде (3 - 20 минут) жұмыс аймағының ауасындағы улы заттардың мөлшері туралы жеткілікті дәл деректерді алуға болатындығымен түсіндіріледі. Өндіріс жағдайында бұл өте маңызды, өйткені ол ауаның сапасын тез бағалауға және қажетті қауіпсіздік шараларын қабылдауға мүмкіндік береді.Сонымен қатар, бұл әдіс талдау үшін көлемді жабдықты және білікті қызметкерлерді қажет етпейді.
Адам ағзасының қалыпты жұмыс істеуі үшін жұмыс атқарылатын жайлардағы ауаның құрамы атмосфералыққа жақын болуы тиіс. Таза атмосфералық ауаның құрамы мынандай болады: бос азот (N2 ) — 78,08%, оттегі (02 ) — 20,95%, аргон (Ат) — 0,92%, көмірқышқыл газы немесе көміртегінің диоксиді, (С02 ) — 0,03%. Қалғаны — (0,02%) инертті газдар — гелий (Не), неон (Ne), ксенон (Xe), криптон (Kr), сонымен қатар озон (03 ) және сутек (Н2 ).
