Операциялық жүйелер туралы жалпы түсінік (ОЖ)
жүктеу/скачать 19,81 Kb.
|
Операциялық жүйелер туралы жалпы түсінік 13
| Заманғалиева Шолпан МИСн-19-2
13-дәріс Операциялық жүйелер туралы жалпы түсінік (ОЖ) CP / M отбасылық операциялық жүйелер MS [DR] -DOS (DOS) амалдық жүйесі Unix отбасылық операциялық жүйелер Операциялық жүйе (operating system) — компьютердің барлық басты әрекеттерін (пернелер тақтасын, экранды, диск-жетектерді пайдалануды), сондай-ақ қатар операциялық жүйенің басқаруымен іске қосылатын басқа программалардың жұмысын басқаратын, көбінесе тұрақты сақтауыш құрылғыда тұратын, машиналық кодта жазылған программа. Алғашқы компьютерлердің операциялық жүйесі болған жоқ, себебі басқару программалары тек компьютердің нақты бір типіне арналып жазылды, бірақ шалғайлық жабдықтарға стандарттардың пайда болуымен, сан алуан компьютерлер үшін осындай жабдықпен әрекеттестіктің бірыңғай программаларын жазуға мүмкіндік туғызды. Операциялық жүйені жазудың екі жүйесі бар — тұрақты сақтауыш құрылғыға барлық жүйені жазу және қатқыл дискіден операциялық жүйенің калған бөлігінің тек жүктеу программаларын ғана жазу. Мекемеде пайдаланылатын шағын компьютерлер, әдеттегідей, MS-DOS немесе ең соңғы OS/2 операциялық жүйесін пайдаланады. Ықшам машиналарда, дискжетектердің қажеттілігінен аулақ болу үшін, тұрақты сақтауыш құрылғыда жазылған операциялық жүйені пайдаланады. Миникомпьютерлерде UNIX немесе өте танымал емес жүйелер PICK немесе BOS (Ұлыбритания) сияқты операциялық жүйе пайдаланылады; сондай-ақ компьютердің нақты бір типіне арналып әзірленген операциялық жүйелер де кездеседі.Мазмұны [жасыру] Осы заманғы жалпы тапсырмаларды атқаруға арналған компьютерлер, соның ішінде жеке компьютерлерде, бағдарламаларын жегу үшін Операциялық жүйені қажетсінеді. Жеке компьютерлерге арналған Операциялық жүйе мысалдары ретінде келесілерін келтіруге болады: Microsoft Windows, Linux, Mac OS (Darwin) және Unix. Операциялық жүйе (ОЖ) – программалық құралдардың кешені, олар: - ресурстарды (физикалық және логикалық) басқаруды, яғни компьютерлердің барлық ақпараттық құралдарының үйлесімді жұмысын; - үрдістерді басқаруды, яғни программалардың орындалуын, олардың аппараттық құралдар, мәліметтермен әсерлесуін; пайдаланушы интерфейсін, яғни пайдаланушының компьютермен диалогын жүзеге асыруды жасақтайды. Бұлар ОЖ-нің негізгі атқаратын қызметін анықтайды. DOS 70-жылдардың аяғында/80-ші жылдардың басында танымал 8-биттік CP/M операциялық жүйесінің өнімділігі болды. Windows NT (оның негізінде XP, Vista, 7 және 8 негізделген) Microsoft корпорациясы 1993 жылдан бастап жаңа әзірленіп, VAX VMS-тен көптеген концепциялар мен идеяларға ие. Windows NT «нақты» заманауи, басымдықты, көп пайдаланушы, көп мақсатты қауіпсіз операциялық жүйе болу үшін әзірленген. Windows 3.1, 95, 98 және ME Microsoft-ның идеясы/мульти-тапсырмаларды орындау өте көп болды (көп пайдаланушы емес немесе қауіпсіз) DOS. ЭЕМ (компьютер) физикалық ресурстары қатарына– оперативті жад, процессор, монитор, басу құралдары, магниттік және оптикалық дискілер, ал логикалық қатарына– программалар, файлдар, оқиғалар, т.с.с. жатады. Үрдістер дегеніміз – сәйкес енгізілген программамен және ол қолданатын мәліметтермен анықталған қимылдардың белгілі бір тізбегі. Операциялық жүйе – ең машиналық-тәуелді программалық құралдар, сондықтан олар белгілі компьютер типтеріне бағытталады. Қазіргі замнға дейін ОЖ де ЭЕМ-дер дамуына сәйкес өзгерістерді бастан кешірген және көптеген әртипті машиналар кластарына сәйкес түрлері бар (OS/360, OS/370, OS/2, VMS/VAX, VNIX, LUNIX, MS-DOS, Windows 95, Windows NT, Windows XP, т.с.с.). Операциялық жүйелерді жіктеуді бірнеше ірі мінездемелерге байланысты қарастырайық (әдебиеттерде мұндай жіктеулердің әртүрлілері ұсынылады): алдына қойған мақсаттарына, есептерді өңдеу режімдеріне, жүйемен әсерлесу әдістеріне байланысты. Мақсаттарына байланысты: - жалпы мақсаттағы; - арнайы мақсаттағы операциялық жүйелер болып бөлінеді. Арнайы мақсаттағы ОЖ-ның келесі түрлері болады: тасымалданатын микрокомпьютерлерге және әртүрлі ендірілген жүйелерге арналған, мәліметтер қорын ұйымдастыруға және жетелеуге арналған, ақиқат уақыт режіміндегі есептерге арналған, т.с.с. Есептерді өңдеу режімдеріне байланысты: - бірпрограммалы (MS-DOS, MSX), - мультипрограммалы (OS/2, UNIX, Windows) режімдегі ОЖ. Мультипрограммалы режімде бір процессорлы машинада бір уақытта бірнеше программаның орындалуы жүзеге асырылады. Кейде бұл жағдайда мультиесепті режім туралы да айтылады, алайда мультипрограммалы және мультиесепті режімдер синонимдер емес, жақын ұғымдар. Олардың негізгі айырмашылықтары: мультипрограммалы режімде бірнеше программалардың бір уақытта орындалуы жүйенің өзімен басқарылады; мультиесепті режімде мұндай басқаруды программалаушының өзі жүзеге асыруы қажет. Қазіргі дербес компьютерлерге арналған ОЖ жоғарыдағы екі режімді де қолдайды. Есептеу жүйесімен диалогтық режімде әсерлесу мінездемелеріне байланысты: бірпайдаланушылы (біртерминалды) (MS-DOS); көппайдаланушылы (көптерминалды) (UNIX, Windows NT) ОЖ болып жіктеледі. Көппайдаланушылы ОЖ-де бір есептеу жүйесімен бір уақытта бірнеше пайдаланушылар өз терминалынан жұмыс атқаруына болады. Сондықтан көппайдаланушылы режім мультипрограммалы режім болуын қажет етеді. Сонымен қатар, көптеген ОЖ-дің маңызды қасиеті бір есептің көлемінде есептеулерді параллель жүргізуге байланысты көптармақты (көпағындықты) болуы. Мұндай ОЖ-де процессор уақыты бірнеше есептер арасында емес, бір есептің әрбір тармақтары (ағындары) арасында бөлінеді. ОЖ-дің көпроцессорлық өңдеуді қолдайтын маңызды қасиетіне байланысты көппроцессорлы ОЖ анықталады. Мұндай жүйелердің қатарына IBM фирмасының OS/2, Sun фирасының Solaris 2.x, Microsoft-тың Windows NT және Novell NetWare 4.1 жүйелері жатады. UNIX - портативті, мульти мақсатты және көп пайдаланушы операциялық жүйелер отбасылық. UNIX негізінде жатқан идеялар, компьютерлік операциялық жүйелер дамуына зор әсер етті. Қазіргі уақытта, UNIX - жүйесі ең маңызды тарихи OS бірі ретінде танылады. Бастапқыда, UNIX , ең алдымен, Кен Томпсон, Деннис Ричи және Дуглас Макилрой арқылы , 1960-жылдардың соңында Bell Labs мүшелерін әзірленді. 1969 жылы, Кен Томпсон, Multics негізі болды идеяларын іске асыруға тырысып, бірақ неғұрлым қарапайым аппараттық (АСК PDP- 7), электрондық министрлігі берілді, оның теңдесі, КСРО (1970 миникомпьютерах жаңа операциялық жүйенің алғашқы нұсқасын жазды өнеркәсіп Киев , Воронеж , Зеленоград) жасалған, кейінірек УГАК, С.М. компьютерлер мен «Электроника» ретінде белгілі болды. Бұл нұсқа «бірінші басылым» ( Edition 1) деп аталады және алғашқы ресми нұсқасы болды. UNIX барлық енгізулері жүйесі уақыт жылғы 1 қаңтардан 1970 жылғы есептеледі . UNIX алғашқы нұсқасы құрастыру тілінде жазылған және жоғары деңгейдегі тілде ешқандай ендірілген компилятор болды . Шамамен Кен Томпсон қолдауымен 1969 , Dennis Ritchie әзірленген және тіл B (B) іске асырылатын жылы, 1966 жылы әзірленген ( миникомпьютерах бойынша сату үшін ) оңайлатылған нұсқасы , тілі BCPL болып табылады . BCPL ретінде Би, тіл түсіндіріледі. 1972 жылы Bee жазып UNIX екінші басылымы, шығарылды. Би негізінде жылдары 1969-1973 жылы C (C) деп аталатын құрастырылды тілі, әзірленді. 1973 жылы ендірілген C компилятор, UNIX үшінші басылымы жарияланған. 15 қазан Сол жылы, онда төртінші басылым (жоғары деңгейдегі тілі PL / 1 жазбаша ретінде Multics рухында,) С жүйесінде санаққа ядросы бар, болды, ал 1975 жылы - бесінші басылым, толық С жазылатын 1974 жылдан бастап, UNIX жоғары оқу орындары мен ғылыми мекемелер арасында тарала бастады. 1975 жылдан бастап, ол Bell Labs тыс дамыған жаңа нұсқаларын, сондай-ақ жүйенің өсіп келе жатқан танымал пайда бастады. Сол 1975 Bell Labs жылы Джон Лион ескертулерінің кеңінен дисперстік белгілі, алтыншы басылымы шығарды. жүктеу/скачать 19,81 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|