Органикалық қосылыстар құрылысының теориялық негіздері және олардың реакцияға қабілеттілігін анықтаушы факторлар



бет5/7
Дата24.09.2023
өлшемі0,49 Mb.
#182218
1   2   3   4   5   6   7
Байланысты:
ЛЕКЦИЯ №4

Конфигурация

  • Витамин А (ретинол) көру процесіне қатысады, молекуласында 5 қос байланысы бар және әрбіреуі үшін көмірсутек радикалдары транс - жағдайда орналасқан (олл-транс) (активтілігі 100%).
  • Оның 9-цис-изомерінң активтілігі 5 есе төмен (активтілігі 22%).

Келтірілген мысалдар заттың биологиялық активтілігі мен кеңістіктегі құрылымы арасындағы байланысты көрсетеді.
Витамин А

Конформация

  • Конформация – деп белгілі бір конфигурациядағы молекуланың атомдарының бір немесе бірнеше σ-байланыстар айналасында бұрылу нәтижесінде кеңістіктегі орналасуын айтамыз.
  • Конформациялық изомерлерді (конформерлер) өзара ауысуы химиялық байланыстың үзілуінсіз жүзеге асады.

Конформация

  • Ашық тізбекті ашу үшін қысқыш және ирек (өте тиімді) тәрізді конформациялар арқылы көрсетуге болады.
  • Пальмитин С15Н31СООН және стеарин С17Н35СООН қышқылдары клетка мембранасында липидтердің құрамында ирек конформациясында кездеседі.

гидрофильді
полярлы басы
гидрофобты
құйрықтары

Электртерістілігі (ЭТ)

  • Органикалық қосылыстардың құрамындағы элементтердің электртерістілігі, яғни атомдарды өзара байланыстыратын валенттік электрондарды тарту қабілеті әртүрлі болып келеді.
  • ЭТ әртүрлі факторларға тәуелді:
  • ядроның эффективті зарядына
  • орынбасушының әсеріне
  • атомдардың гибридтенуіне

Қосылыстардың реакциялық қабілеттілігі молекуладағы электрондар тығыздығының орналасуына байланысты болады.

Электртерістірігі

  • Америка химигі Лайнус Полинг атомдардың электртерістірігінің сандық сипаттамасын (Полинг қатары) ұсынды.
  • Электртерістілігі әртүрлі атомдар байланысқан кезде коваленттік байланыстың электрондық тығыздығы электртерістілігі жоғары атомға қарай ығысады.

Полярлануы

  • Байланыстың полярлануы, байланыс электрондарының сыртқы электр өрісінің әсерінен ығысу мөлшері.
  • Полярлануына қарай π - байланыс σ – байланысқа қарағанда күштілеу келеді, себебі π - байланыстың электрондар тығыздығы неғұрлым ядродан алыс орналасқандықтан.
  • Полярлану тек бір байланыста ғана болып қалмай, тізбек бойынша беріледі.


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет