Витамин А (ретинол) көру процесіне қатысады, молекуласында 5 қос байланысы бар және әрбіреуі үшін көмірсутек радикалдары транс - жағдайда орналасқан (олл-транс) (активтілігі 100%).
Оның 9-цис-изомерінң активтілігі 5 есе төмен (активтілігі 22%).
Келтірілген мысалдар заттың биологиялық активтілігі мен кеңістіктегі құрылымы арасындағы байланысты көрсетеді.
Витамин А
Конформация
Конформация – деп белгілі бір конфигурациядағы молекуланың атомдарының бір немесе бірнеше σ-байланыстар айналасында бұрылу нәтижесінде кеңістіктегі орналасуын айтамыз.
Конформациялық изомерлерді (конформерлер) өзара ауысуы химиялық байланыстың үзілуінсіз жүзеге асады.
Конформация
Ашық тізбекті ашу үшін қысқыш және ирек (өте тиімді) тәрізді конформациялар арқылы көрсетуге болады.
Пальмитин С15Н31СООН және стеарин С17Н35СООН қышқылдары клетка мембранасында липидтердің құрамында ирек конформациясында кездеседі.
гидрофильді полярлы басы гидрофобты құйрықтары
Электртерістілігі (ЭТ)
Органикалық қосылыстардың құрамындағы элементтердің электртерістілігі, яғни атомдарды өзара байланыстыратын валенттік электрондарды тарту қабілеті әртүрлі болып келеді.
ЭТ әртүрлі факторларға тәуелді:
ядроның эффективті зарядына
орынбасушының әсеріне
атомдардың гибридтенуіне
Қосылыстардың реакциялық қабілеттілігі молекуладағы электрондар тығыздығының орналасуына байланысты болады.
Электртерістірігі
Америка химигі Лайнус Полинг атомдардың электртерістірігінің сандық сипаттамасын (Полинг қатары) ұсынды.
Электртерістілігі әртүрлі атомдар байланысқан кезде коваленттік байланыстың электрондық тығыздығы электртерістілігі жоғары атомға қарай ығысады.
Полярлануы
Байланыстың полярлануы, байланыс электрондарының сыртқы электр өрісінің әсерінен ығысу мөлшері.
Полярлануына қарай π - байланыс σ – байланысқа қарағанда күштілеу келеді, себебі π - байланыстың электрондар тығыздығы неғұрлым ядродан алыс орналасқандықтан.
Полярлану тек бір байланыста ғана болып қалмай, тізбек бойынша беріледі.
