Аналитикалық жазба
Тақырыбы: Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің деректері бойынша мемлекеттік қарыз
Орындаған: Абдухадир Гулжайнар
Жақсылық Айшанұр
Қалбай арайлым
Қабылдаған: Алиева Марияш
Алматы, 2022
Жоспар
Мемекеттік қарыз ұғымы, мақсаты
Мемлекеттік қарызға қызмет көрсету мәселесі
Мемлекеттік қарыздың құрылымы
Сыртқы және ішкі қарыз
Қазақстанның сыртқы қарызы
Қазақстанның ішкі қарызы
Қорытынды
Кіріспе
Мемлекеттік қарыз - Қазақстан Республикасының заңнамалық актілеріне сәйкес Қазақстан Республикасы Үкіметінің, Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің борышына немесе жергілікті атқарушы органдардың , мәслихаттардың шешімдеріне жатқызылған белгілі бір күнге алынған және өтелмеген мемлекеттік қарыздардың, сондай-ақ белгілі бір күнге қарыздық міндеттемелердің сомасы.
Мемлекеттік қарыз қоғамның экономикалық және әлеуметтік қажеттіліктері арасындағы қайшылықтарды жою мақсатында аталған кредиторлардан алынған қарыздар есебінен мемлекеттің қосымша ресурстарын қалыптастырудың нәтижесі болып табылады. Мемлекеттік қарыз алу тәжірибесі маңызды негіздемені қажет етеді. Мемлекеттік қарыздар, бір жағынан, ағымдағы кезеңде айтарлықтай шығындарсыз ресурстардың едәуір көлемін тартудың өте тиімді тәсілі болып табылады. Екінші жағынан, қаржыландырудың бұл әдісі жаңа міндеттемелердің пайда болуы және сәйкесінше болашақта оларды өтеуге кірістерді аудару тұрғысымен байланысты.
Мемлекеттік қарызды басқарудың негізгі мақсаты - мемлекеттік шығыстарды, үкіметтің төлем міндеттемелерін қаржыландыруды қамтамасыз ету, олар тәуекелдің ең төменгі деңгейімен орташа және ұзақ мерзімді қаржыландыру бөлінісінде ең аз ықтимал бағамен өндірілген.
Қазіргі уақытта мемлекеттік қарызға қызмет көрсету мәселесі елдегі макроэкономикалық тұрақтылықтың негізгі факторларының бірі болып табылады. Қазақстанның бюджеттік әрекетке қабілеттілігі, оның валюталық резервтерінің жай-күйі, демек, ұлттық валютаның тұрақтылығы, пайыздық мөлшерлемелер деңгейі, инвестициялық ахуал, отандық қаржы нарығының барлық сегменттерінің мінез-құлық сипаты қарыздық проблеманы шешу сипатына байланысты болады. Сыртқы қарыз алу: экономиканы дамыту және Қазақстанның әлемдік қоғамдастыққа тиімді кірігуі үшін қолданылатын халықаралық капитал нарығы құралдарының тиімді жұмыс істеуі, ел экономикасына шетелдік инвестицияларды тарту - ерекше маңызға ие болуда. Сонымен қатар, қаржы нарықтарының үдемелі экономикалық дамуы мен белсенділігі әл-ауқат деңгейімен және жұмыспен қамтудың өсуімен байланысты және алыпсатарлық , биржалық операцияларға байланысты.
Қазақстан Республикасында бюджет жүйесінің мемлекеттік қаржы саласындағы реформалар экономиканың да, мемлекеттің саяси салаларының да терең құрылымдық өзгерістері аясында өтті. Бюджеттік реформаның маңызды аспектісі - мемлекеттік қарыз алуды қатаң шектеуді заңнамалық тұрғыдан белгілеу. Өйткені, бұл кезең елдің ауқымды бюджет тапшылығын жабу үшін пайдаланылған мемлекеттік қарызды басқару жүйесін іздеу процесі болды.
Қазақстан үшін ішкі және сыртқы қарыз арасындағы оңтайлы арақатынас мемлекеттің одан әрі орнықты дамуы үшін қолда бар алғышарттарды ескере отырып қалыптасуы тиіс. Бұл ұлттық экономиканы дамыту процесінде қарызға қызмет көрсету құнының теріс әсерін барынша азайтуды көздейді. Біздің ойымызша, Ұлттық экономика үшін ішкі және сыртқы қаржыландыру арасындағы арақатынас 2 факторды ескере отырып қалыптасуы тиіс:
қарыз алу құнына қарай тартылатын қаражат көзінің түрін таңдау және негіздеу;
ел экономикасы дамуының әрбір ағымдағы кезеңіндегі жағдайды бағалау.
Сонымен қатар, қарыздың құрылымы негізгі элемент ретінде қарызды өтеу және қызмет көрсету бойынша төлемдердің есеп айырысу кестелерін қамтуы керек. Ішкі қаржыландырудың теңгерімді құрылымының негізгі элементтерінің бірі айналыс мерзімі бойынша мемлекеттік қарыздық міндеттемелердің оңтайлы арақатынасы болып табылады. Сыртқы қарыз ел экономикасына үлкен әсер етеді. Әлемнің барлық дерлік мемлекеттері экономикалық өзгерістерді жүзеге асыра отырып, сыртқы қаржыландыру көздеріне жүгінеді.
Достарыңызбен бөлісу: |