Орындаған: Темирбекова Анора Тексерген: Абжапарова Айнур 2020-2021
Сүйек тіндерінің дамуы ( остеогистогенез )
жүктеу/скачать 135,14 Kb.
|
Эссе2.ГистаТемирбекова Анора
| Сүйек тіндерінің дамуы ( остеогистогенез )
Эмбрионда сүйек тінінің пайда болуы екі жолмен өтеді : 1 ) тікелей мезен химадан ( тура остеогенез ) ; 2 ) мезенхимадан ертеректеу дамыған шеміршектен тұратын сүйек моделінің орнына ( тура емес остеогенез ) . Сүйектің постэмбрионалдык дамуы физиологиялық және репаративтік қалпына келу барысында жүреді . Сүйек тінінде остеобласттық және остеокласттық дифферондар болады . біріншісі немесе негізгі дифференцияланушы жасушалар қатарынан тұрады : дің жартылай дің ( преостеобласттар ) , остеобласттар, остеоциттер . Жасушалардың остеогенді саралануына остеогенді факторлар, тіндегі оттегінің парциалды қысымы , сілтілі фосфатазаның болуы т.б. әсер етеді . Екінші немесе ілеспе дифферонның құрамына канның дін жасушаларынан дамитын остеокласттар жатқызылады . Дін және жартылай дін жасушалар морфологиялық тұрғыдан ажыратыл майды. Остеобласттар-сүйек тінін түзейтін жас жасушалар . Қалыптасқан сүйекте олар сүйек үсті қабығының тек терен кабаттарында және жарақаттан кейін сүйектің қалпына келіп жатқан жерлерінде ғана кездеседі . Олар бөлінуге қабілетті , түзеліп жаткан сүйекте дамып келе жатқан сүйек балкасының үстіңгі беткейін , үзіліссіз қабат құрай , жауып тұрады. Остеобласттардың пішіні әр түрлі : текшелі , пирамида тәрізді немесе қырлы болады . Олардың денесінің көлемі шамамен 15—20 мкм . Ядросы дөңгелекше немесе сопақша пішінді , көбінесе шетке ығыса орналасады , бір немесе бірнеше ядрошығы болады . Остеобласттардың цитоплазмасында түйіршікті эндоплазмалық тор , ми тохондриялар және Гольджи кешені жақсы дамыған. Онда көп мөлшерде РНҚ және сілтілі фосфатазаның жоғары белсенділігі анықталады . Остебласттар құрамында липидтер , Са “ , сілтілі фосфатаза бар матрикстік көпіршіктерді бөліп шығарады , ал бұл тіннің органикалық матриксінің кальциленуіне әкеледі . Остеоциттер бөліну қабілетін жоғалтқан , саны жағынан басым болатын сүйек тінінің дефинитивті жасу шалары . Олардың пішіні өсінділі , ядролары басқаларға қарағанда үлкенірек ,тығыз болады , цитоплазмасы әлсіз базофилді. Органеллалары на шар дамыған . Остеоциттерде центриолдердің болуы анықталған жоқ . Сүйек жасушалары остеоциттердің сұлбасын қайталайтын сүйек қуыс тарында немесе лакуналарда орналасқан . Қуыстардың ұзындығы 22 мкм ден 55 мкм - ге дейін , ені 6 мкм - ден 14 мкм - ге дейін жетеді . Сүйек қуыс тарынын түтікшелері тіндік сұйық тыкпен толтырылған , бір - бірімен және сүйектіt ішіне кіретін тамыр кеңіс лардын периваскулярлык тіктерімен анастомоздар құрайды . Остеоциттердің және канның ара сындағы зат алмасу тіндік сұйықтық аркылы іске асырылады. Остеобласттың құрылысы гематогенді бұл жасушалар, а - сау октенген шеміршекті және сүйекті лелік оптикалық деңгейде б - ультра күйретіп , бұза алады . Олардын микроскопиялық деңгейде 1 – ядро , 2 - цитоплазма , 3 - түйіршікті эндо диаметрі 150-180 мкм - ге жетеді , плазмалық тор 4 - остеоид . 5 - сүйек курамында 3 - тен бірнеше ондағанға тінінің минералданған заты дейін ядролары болады. Цитоплазмасы әлсіз базофилді , сады Остеокласттын , киратылып жаткан сүйекке жанаса орналасқан бетінде , микрокатпарланған ( гофрленген , катпарланған ) жиегі болады , ол жерде гидролиттік ферменттердің синтезі мен секрециясы жүреді Остеокласттың шеткері аймактарында сүйек бетіне тығыз түйісу аймағы орналасып , ол ферменттердің әсер ететін жерін саңылаусыздандырады . Цитоплазманың бұл аймағы ашык түсті , актиннен құралған микрофиламенттерден баска органел лалары аз болады.Цитоплазманың микроқатпарланған шетінің үстіндегі жерінде көптеген ұсақ көпіршіктер және одан көрі үлкендеу вакуолдер байқалады . Сырткы ортаға остеокласттар со , бөліп , ал осы жерде анықталатын фермент карбо ангидраза қышқылдың түзелуіне және кальцийдің қоспаларының ерітілуіне септеседі деп есептеледі . Остеокласттардың , ферменттері ( колла геназа және басқа протеазалар ) коллагенді және сүйек тіні матриксінің про теогликандарын ыдырататын , митохондриялары және лизосомалары көп болады . Остеокласттың сүйекпен түйіскен жерінде ақырғыда резорбциялық лакуна түзеледі . 100 остеобласттың түзеген сүйегін , сол мерзімнің ішінде , бір остеокласт күйрете алады . Остеобласттардың және остеокласттардың қызметтері сабақтасқан және гормондардын , простагландиндердін , кызметтік жүктемемен , дәрумендермен т.б. катысуымен корреляцияланады . Жасуша аралық зат кішігірім шоғырлар құрайтын коллаген талшыктары орналаскан , бейорганикалық тұздармен каныккан негізгі аморфты заттан тұрады . Оның құрамында нәруыз I типті коллаген болады . Талшыктар бей - берекет ( дөрекі талшықты сүйек тінінде ) катан сақталған немесе бағытта ( табақшалы сүйек тінінде ) орналасуы мүмкін . Шеміршек тінінін матриксімен са лыстырғанда , сүйек тінінің негізгі за тында хондроитинкүкірт қышқылының мөлшері көп емес , бірак лимон және баска кышкылдар көбірек болады , олар кальциймен кешендер құрап , сүйектің органикалык матриксіне сіңіріледі . Коллаген нәруызынан басқа , сүйек тінінің негізгі затында коллагендік емес нәруыздар ( минералдандыру үдерісіне Катысатын остеокалышин , сиалопро теин , остеонектин , остеопонтин және баскалар ) , сондай - ак гликозаминогли кандар ажыратылады . Сүйектің негізгі затында гидроксиапатиттің кристалда ры болады , олар сүйектің органикалык матрицасынын фибриллаларына қара анда белгілі тәртіппен орналасқан , сонымен қатар аморфты кальцийдің фос фаты да бар . Сүйек тінінде организмдегі метаболиттік үдерістерде маңызды қыз мет атқаратын 30 астам микроэлемент тер ( мыс , стронций , мырыш , барий , магний және басқалар ) аныкталған . Физикалык жүктемені әрдайым арттыра түсу , минералданудын жоғарылауының салдарынан , сүйек салмағының 10 % -дан 50 % -ға дейін өсуіне әкеледі жүктеу/скачать 135,14 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|